Sjómannadagsblaðið - 04.06.1972, Qupperneq 40

FERNANDO MAGELLAN
Fann leiðina vestur á bóginn inn í Kyrrahaf
til hinna fjarlægu Ausfurlanda.
inn vonleysi. í Lissabon hafði allt
breyzt, fólkið, byggingar og ráða-
mennirnir. Magellan lenti brátt í
vandræðum. Haltur eins og hann
var hafði hann enga möguleika á að
verða aftur tekinn í herinn, enda
orðinn 32 ára og mestu stríðsþránni
verið svalað. Gamhr hermenn áttu
í erfiðleikum að lifa í Lissabon. Eng-
in aðstoð við uppgjafa hermenn, eða
vopnabræðrafélagsskapur, né hjálp-
arstofnanir sem leitað varð til. Ef
mexm gátu ekki bjargað sér sjálfir,
urðu þeir að deyja drottni sínum í
rennusteininum, án þess að nokkur
skipti sér af. í höfninni í Lissabon
var fjöldi af mönnum Vasco da
Gamas á flækingi og sníkti ölmusu.
Einstöku sinnum áskotnaðist þeim
eitthvað, en oftast ekkert. Þó voru
þetta menn sem höfðu hætt lífi sínu
með Vasco da Gama, er hann sigldi
flota sínum fyrir Góðrarvonarhöfða
til Indlands og opnaði þar með
ábatasama verzlunar- og siglingaleið
fyrir þjóð sína.
Rennusteinninn hefði einnig orðið
hlutskipti Magellans, ef hann hefði
verið venjulegur maður, sem hann
var ekki. Hann ætlaði sér ekki að
sökkva niður í fenið, því að hann
taldi með sjálfum sér að hann ætti
eitthvað eftir að afreka, þó svo hann
gæti ekki orðið hermaður á ný. Sem
viðurkenningu fyrir störf í hernum,
hafði honum verið veitt virðingar-
staða af lægstu gráðu við hofið, en
sem fylgdu þó þau hlunnindi, að
hann þurfti ekki að greiða skatt og
fékk mánaðarlega greiddar 1000
Reaher. Það var lítið meira en ölm-
usa, en hélt þó í honum lífinu. Hann
gat því slangrað um í höll Manols
Teikning af flaggskipi
Maghellans, Victoria, sem var
eina skipið úr leiðangrinum
sem kom aftur heim.
„Jakobsstafurinn" var undan-
fari nútíma sextantsins. Með
honum var mögulegt að
mœla sólarhœðina fró haf-
fletinum og þannig að finna
stöðu skipsins.
Eyjan Mactan í Filippseyjaklasan-
um er ein af þeim þýðingarminnstu
og hefir verið óþekkt fram á þenn-
an dag, öðrum en landfræðingum og
nokkrum innbyggjum, ef ekki hefði
skeð þar hörmulegur atburður fyrir
450 árum, er Fernando Magellan var
veginn þar 27. apríl 1521. Átökin
voru út í bláinn, en þama missti
heimurinn einn af sínum mestu sigl-
ingamönnum. Hann hafði nýlega
fyrstur manna siglt í gegnum sund-
ið, sem nú ber nafn hans og þar með
sannað að hægt er að sigla úr Atl-
antshafi vestur á bógixm inn í Kyrra-
haf til hinna fjarlægu Austurlanda.
Fernando Magellan var merkileg-
ur maður. Smávaxinn, alvörugefinn
og haltraði þegar hann gekk. Andlit
hans var stórskorið, það lítið sem
af því sást fyrir hinu þétta svarta
skeggi. Undir svörtum augnabnin-
um sindruðu svört stingandi augu,
alvarleg og án brosmildi.
Um fæðingarár hans er ekki vit-
að, en tahð vera 1480. Um æsku hans
er heldur ekki vitað. Það fyrsta sem
hans er getið, þegar hann siglir sem
undirforingi árið 1505, á skipi sem
siglir til Indlands.
Þetta var allt annað en skemmti-
reisa. Magehan var fyrst og fi’emst
hermaður, en neyddist til að vinna
vei'k sjómannsins og sjóveiki var
engin afsökun fremur en nú til þess
að liggja í koju. I höfnum neyddist
harrn til að vinna lestarstörf, ásamt
stjórnarstörfum og sífellt að hafa
vakandi auga með hnýsnum frum-
byggjum.
Starf hermannsins var að særast
eða deyja. Oft var Magellan neyddur
til að gera sjálfur að sárum sínum.
Eitt sinn var hann stunginn með
spjóti í annað hnéð, og sárið hafðist
það illa við, að hann gekk haltur það
sem eftir var æfinnar.
Sjö árum síðar þegar Magellan
kom heim frá Indíum var hann sleg-
26 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ