Gripla - 01.01.1977, Qupperneq 25

UM KRISTNIBOÐSÞÆTTINA
21
brands þáttar er Þangbrandur látinn fara með Guðleifi Arasyni frá
Austfjörðum um Suðurland og vestur í Haga á Barðaströnd og síðan
til baka ‘í sunnlendingafjórðung ok svá til austfjarða’.7 Þar er ekki
minnst á að Þangbrandur hafi komið í Norðlendingafjórðung.
í Kristnisögugerð Þangbrands þáttar fer Þangbrandur einnig að
austan vestur í Haga um Sunnlendingafjórðung en þar er frá því sagt
að eftir að hann var kominn aftur til Austfjarða um Suðurland fór hann
hið eystra og kom í Öxarfjörð og að Mývatni ‘en eigi náði hann lengra
fram at fara en til Skialfanda fliotz fyri riki Eyfirðinga’.8
I Ólafs sögunni miklu er sagt frá ferð Þangbrands með líkum hætti
og í Kristni sögu, þar er einnig talað um ríki Eyfirðinga og Þangbrandur
nær ekki að fara lengra vestur í Norðlendingafjórðungi en að Skjálf-
andafljóti.9
Þannig virðist af Þangbrands þætti að dæma sem kristniboð hafi ekki
átt upp á pallborðið hjá Norðlendingum. Hins vegar kveður við allt
annan tón í Þorvalds þætti um kristni Norðlendinga. Þar er um greini-
legan tendens eða tilhneigingu að ræða og vottar fyrir andmælum gegn
þeirri skoðun í Þangbrands þætti að Norðlingar hafi kristnast seint.
í Þorvalds þætti segir:
En norðr isueitum er þeir foro þar yfir. toko retta tru nóckvrir
göfgir menn. Ónundr íReykia dal s(on) Þorgils Greniaðar s(onar)
ok Hlenni af Savr bæ iEyia firði ok Þorvarðr i Asi við Hialta d(al).
broþir Þoruarðz het ArngeÍR ok aNaR Þorðr. hann var son Spak
bóðuars Óndottz s(onar) landnama mannz er bio i Við uik. þessir
ok enn fleiri menn wrðu fullkomliga kristnir iNorðlendínga fiorþ-
ungi.10
Þessi upptalning kristinna manna í hverju þingi fjórðungsins og í grennd
við hina stærstu staði hans, Hóla í Hjaltadal, Saurbæ í Eyjafirði og
Grenjaðarstað er ekki tilviljun heldur lærður tilbúningur. Aðalsögusvið
Þorvalds þáttar er þó svæðið kringum Þingeyrar í Húnaþingi og austur
að Hólum í Hjaltadal. Helgisögurnar gerast umhverfis Þingeyraklaust-
7 Njála (1875), bls. 544.
8 Hauksbók (1892-6), bls. 134.
9 Ólafs saga Tryggvasonar (1958-61) II, bls. 157.
10 Ólafs saga Tryggvasonar (1958-61) I, bls. 291, sbr. Hauksbók (1892-6), bls.
127-8.