Gripla - 01.01.1977, Side 32

28
GRIPLA
úr Guðleifsdrápu auk annars. Af Njálugerðinni má ætla að í drápunni
hafi verið sagt frá vígi Galdra-Héðins við Kerlingardalsá. Líklega hefur
einnig verið sagt frá vígi Veturliða að torfgröfum, vígi Þorvalds veila
við Hestlæk og vígi berserks í Haga í drápunni.
Skal nú dregið saman:
1. Samanburður upplýsinga íslendingabókar og Ólafs sögu Tryggva-
sonar hinnar mestu um Þangbrand (þ. e. tölu víga hans og dvalartíma
á íslandi) sýnir að þær eru runnar frá sömu heimild. Ólíklegt er að Ólafs
saga styðjist við íslendingabók af ástæðum sem tilgreindar eru hér að
neðan (sjá tölulið 3.c.), ennfremur verður ekki sýnt fram á neinar orða-
lagslíkingar milli Ólafs sögu og íslendingabókar. Verður að ætla að
þessi sameiginlega heimild sé frá upphafi 12. aldar eða eldri. Textar
Kristni sögu og Njálu um Þangbrand eru auknir að efni miðað við Is-
lendingabók og Ólafs sögu.
2. Texti Njálu um Þangbrand hefur að forriti texta Ólafs sögu sem
hefur haft sams konar villu og Ólafs sögu handritin AM 61, fol., AM
62, fol. og Flateyjarbók. Hefur sagnapersóna orðið til úr þeirri villu í
Njálu eða forriti Njálu.
3. a. Til hefur verið lofdrápa um Guðleif Arason eftir Ljóðarkept
samkvæmt Melabók Landnámu. Samkvæmt Skáldatali Snorra-Eddu
var Óðar keptr eða Óttar keptr skáld Knúts ríka. Virðist hér um að
ræða sama 11. aldar skáldið í Melabók og Snorra-Eddu.
b. Ein dróttkvæð vísa er í öllum gerðum Þangbrands þáttar, ‘Ryð-
fjónar gekk reynir’. Segir þar frá vígi Veturliða skálds en vegendur hans
ekki tilgreindir og skiptir túlkun vísunnar sjálfrar ekki máli að öðru
leyti hér. Allar gerðir Þangbrands þáttar segja að Guðleifur hafi vegið
Veturliða ásamt Þangbrandi. Segir Kristni saga ein berum orðum að
vísan sé um Guðleif en aðrar heimildir aðeins að hún sé um víg Vetur-
liða enda eru þar áður taldir vegendur hans. Hvernig sem þessu er
annars farið þá fjallar vísan um verk Guðleifs að mati þess sem fyrst
setti saman Þangbrands þátt. Ekki er vitað hvern hann áleit höfund
vísunnar enda ekki áhugavert í þessu samhengi að öðru leyti en því að
ósennilegt er að þessi fyrsti ritandi hafi sjálfur ort hana sérstaklega án
þess að geta veganda.
c. Sýnt er að Njálutextinn um Þangbrand er soðinn upp úr eldri
Þangbrandsþáttartexta (sjá 2. tölulið). Þó er Njálutextinn aukinn að