Eimreiðin - 01.04.1946, Síða 40

104
SKILNAÐARSTEFNAN FJÖRUTÍU ÁRA KIMREIÐIN
væri ekki fyrst og fremst félag háskólaborgara, lét ég gott lieita,
úr því sem komið var, og notaði nú tækifærið til að koma skiln-
aðarhugmyndinni á framfæri í blaðinu. En það kom út 16. dez-
ember 1905, og er liér eintak af því. Auðvitað vakti þetta fljótt
mikla atliygli. I þetta sinn grunaði Dani, að nokkur alvara kynni
að vera á ferðinni, eins og líka kom á daginn. — „Politikens
Ekstrablad“ birti viðtal við mig um málið, þar sem ég áréttaði
það, að íslendingar mundu lielzt óska fulls sjálfstæðis. Önnur
blöð fóru þá einnig á kreik og spurðu ýmsa eldri málsmetandi
Islendinga í borginni, hvort skilnaðarlireyfing væri vöknuð á ís
landi. En þeir neituðu því ákveðið. Yið það stóð um liríð, en
eitt blaðið gerði þá athugasemd, að ef einhver hreyfing væri í
þessa átt, þá miðaði hún auðvitað að sameiningu við Noreg. —-
Gegn þessu skrifaði ég ákveðna mótmælagrein í Ekstrablaðið“.
„En IwaS sögSu íslenzkir stúdentar?“
„Málið kom auðvitað fljótt á dagskrá í Stúdentafélaginu og
vann strax allmikið fylgi, einkum meðal Landvarnarmanna. I
danska „Studenlersamfundet“ var það líka rætt fram og aftur af
stillingu. Nokkrir eldri landar voru þar og liugðust sannfæra
Dani um, að hér væri aðeins um að ræða liöfuðóra nokkurra
stúdenta á Garði. En það reyndist erfiðara að kveða drauginn
niður eftir að blaðið „Norðurland“ var komið að heiman nieð
einu af fyrstu skipum ársins 1906. Flutti það ákveðna grein uin
skilnað eftir Guðmund Hannesson, þá lækni á Akureyri. (Skiln-
aðarrit Guðmundar „I afturelding“, kom út seint á sama ári).
Skilnaðarstefnan var þannig komin upp nær samtímis á íslandi
og í Kaupmannahöfn, án alls vitundarsambands þar á milli, enda
var síminn þá ekki kominn og póstgöngur strjálar um þennan
tíma árs. -— Hefði skilnaðarstefnan verið vöknuð fyrir árið 1905,
þá liefði liún færst í aukana alveg samtímis því, er skilnaður
Noregs fór fram. En hún vaknaði, sem sagt, ekki fvrr en n®r
liálfu ári síðar, óg virtist þá koma flestum á óvart“.
„Hvernig tóku Danir þessu almennt?“
„Yfirleitt mjög hógværlega. Þeir héldu, að þetta lagaðist alll
með því að beita lagni. Friðrik 8. kom til ríkis um þetta leyti, °r
heyrði ég haft eftir lionum, að það væri von, að íslendingar
væru óánægðir. Þeim væri of lítill sómi sýndur. — Var þá strax
hafizt lianda og alþingi búið veglegt heimboð til Dannierkur,