Eimreiðin - 01.04.1946, Blaðsíða 42

106
SKILNAÐARSTEFNAN FJÖRUTÍU ÁRA EIMREIÐIN
fyrir gangi málsins, enda þótt vér fyndum oss að ýmsu leyti
vanbúna því að taka við rekstri sjálfstæðs ríkis. — Heimastjórnin
hafði strax leitt í ljós ýmiskonar stjórnlegan vanþroska og skort
á þjóðlyndi og demókratisku liugarfari. Dró þetta úr áhuga mín-
um fyrir liraðskilnaði, og ég fyrir mitt leyti liikaði því ekki við
að líta á 25 ára sambandssamninginn við Dani sem nauðsynlegt
millistig og bein hlunnindi fyrir oss, eins og liann líka reyndist
að vera, enda var uppsögn samningsins gerð báðum pörtum frjáls,
þegar liann var útrunninn. Til þess að virðingin gæti orðið gagn-
kværn og allur snefill af tortryggni liorfið, var fullur skilnaður
eflaust virkasta meðalið. — Nú er hann um garð genginn. Og
þótt hann færi fram á stríðstímum, þá tjáir ekki að fást um það,
enda liefur verið sýndur áliugi fyrir því að jafna allan mis-
skilning.
Margir telja einangrun vera aðalatriði og einasta kjarna sjálf-
stæðis vors og líta á vora aðalsjálfstæðislietju, Jón Sigurðsson, sem
vorn fyrsta skilnaðarmann. En á hans dögum voru skilyrði til
skilnaðar alls ekki fyrir liendi. — Ég tel skilyrðin fyrir þjóðar-
sjálfstæði aðallega þrjú: — Einingu og ráðdeild þjóðarinnar
sjálfrar — mátulega einangrun — og öruggt samband vináttu,
viðskipta og varna út á við. — Af þessu er Ijóst, að skilnaður
og einangrun liafa út af fyrir sig aðeins takmarkað sjálfstæðis-
gildi, sem er í því fólgið að liafa viðurkenndan rétt til að fá að
vera í friði með sitt og liafa nægilegt olnbogarúm. Þessu stigi
teljum vér oss liafa náð. En oss vantar einmitt trygginguna.
Máltækið: — „Ber er liver að baki nema sér bróður eigi“ — 5
ekki síður við þjóð en einstakling og ekki sízt við svo Jitla og
gersamlega varnarlausa þjóð, sem vér erum. — Þess vegna liggur
það fyrir oss nú, eins og reyndar fyrir mörgum öðrum þjóðum,
að leita oss öflugs varnar- og viðskiptasambands, þar sem samn-
ingaréttur vor er í heiðri liafður og vér getum vænzt fullkominnar
demókratiskrar tillitssemi. — Því bráðar kallar þetta að, sem
það með degi liverjum verður augljósara, að ástandið í inilh"
þjóðamálum er ótryggt og að enn veður uppi andi tillitsleysis,
yfirdrottnunar og landvinninga, — stefna, sem notar mannfólkið
aðeins sem verkfæri, fyrirlítur einstaklinga og smáþjóðir og
liorfir ekkert í að fórna milljónum mannslífa til að koina f'ram
sínum skammsýnu fyrirætlunum. Á meðan þessi stefna er við