Eimreiðin - 01.01.1969, Blaðsíða 28

10
EIMREIÐIN
vissu leyti, kom ný kynslóð blaðamanna upp úr miðri öldinni og
á síðari hluta hennar.
Einn fyrsti, sérkennilegasti og fjölhæfasti maður hennar var Jón
Olafsson, ævintýramaður, eins og hann kallaði sjálfan sig. Hann
var fæddur 1850 og gerðist fyrst ritstjóri 17 ára gamall og var síðan
blaðamaður mikinn hluta æfi sinnar, ]ró að hann fengist við margt
annað, en hann andaðist hálfsjötugur 1916.
Fyrsta blað lians var Baldur og stóðu einnig að því góðir rit-
höfundar eins og Páll Melsted, dr. Jón Þorkelsson rektor og Matthí-
as Jochumsson. Jón Olafsson gaf út mörg blöð eða stóð að þeim,
hann var gott skáld, snjall þýðari, prýðilega máli farinn, fjölfróður
og sífellt lifandi og leitandi og kom víða við, í viðskiptamálum og
skólamálum, samgöngumálum og sjálfstæðismálum og ekki var sízt-
ur áhugi hans á íslenzkri tungu og rannsókn hennar. Þar mættust
áhugamálin undir ævilok þeirra beggja andstæðinganna, hans og
Björns Jónssonar í Isafold. Jón Olafsson gat verið ákafamaður og
ofstopa í ritdeilum, þó að hann væri hverjum manni prúðari í
dagfari og í þingræðum. Hann fékk mjög að kenna á erfiðleikum
þeim og andstreymi, sem bersögul blaðamennska í stjórnarandstöðu
gat orðið fyrir og þurfti tvívegis að fara landflótta fyrir þær sakir.
Jón Ólafsson var einn af fjölhæfustu, sérkennilegustu og merkustu
mönnum síns samtíma.
Aðrir mikilhæfir menn stýrðu þá einnig liöfuðblöðum. Björn
Jónsson gerði ísafold að vissu leyti að stónældi í íslenzku þjóðlífi
um langt skeið. Hann var skörungsmaður, sérkennilega ritfær, víða
heima og lét mörg mál merkilega til sín taka á fyrri árum. ísafold
hans hófst um þjóðhátíðina og jókst að áhrifum og gildi og ekki
sízt uppúr aldamótum, er blaðið hélt fram ströngum kröfum í
stjórnmáladeilum við Dani. Annars var ísafold oft fremur lióf-
samlegt eða íhaldsamt blað, móts við það senr blöð hinna yngri
manna urðu undir aldalokin, einkum hjá Einari Benediktssyni og
Þorsteini Gíslasyni og að ýmsu leyti hjá Þorsteini Erlingssyni og
Valdimar Asmundssyni.
Upp úr þjóðhátíðarárinu kemur enn nýr fjörkippur í blaða-
mennskuna. Það ár tók Matthías Jochumsson við Þjóðólfi. Menn
hafa að jafnaði ekki gert mikið úr blaðamennsku sr. Matthíasar og
hann lét svo stundum sjálfur, að hún liefði ekki verið sér mikið
áhugamál. En ýmsir ágætir eiginleikar sr. Matthíasar nutu sín vel
í ritstjórn hans, sífelld leit lians að einhverju nýju og merku, sívak-