Eimreiðin - 01.01.1969, Side 40

22
EMREI3JN
í sjálfum sér en mörgum, sem fyrir-
litu hann. En lífskjör lians gerðu
hann vonlausan um að geta komist
nokkuð áfram eða geta notið þeirra
hæfileika, er hann fann hjá sér.
Mun þetta liafa verið orsök þess
þunglyndis, sem þjáði hann síðar,
og bera þess vott mörg kvæði hans.
Þegar Kristján var vinnumaður
á Fjöllum, var þar hin mesta
drykkjuöld og margir drykkju-
menn, svo aldrei hefur ofdrykkja
líklega verið almennari á Norður-
landi. Varla var sá maður með
mönnum teljandi, sem ekki var
drykkjumaður. Kristján lærði þar
að drekka eins og aðrir, en ákaf-
lyndi hans leiddi til þess, að hann
í því, sem öðru, gekk flestum
lengra, þegar frarn í sótti.
Seinasta árið, sem Kristján lifði,
heimsótti ég liann á Vopnafjörð.
Sá ég þá glöggt að hann var farinn
að heilsu ogmundi ekki verða lang-
lífur, en við svo bráðum skiftum
bjóst ég ekki. Hann fylgdi mér
fram sveitina, þegar ég fór heim-
leiðis aftur. Ég livatti hann til að
láta af ofdrykkju, brjótast áfram
rösklega og bera ætíð mótlætið með
karlmennsku. Þá svaraði hann með
þessari vísu:
„Vaka lífsins verði þér
svo vær og ljúf og full af ró,
eins og bana-blundur mér
blíðri niðri ’ í grafar-þró.“
Honum var þá víst full-ljóst, að
hann átti skammt eftir ólifað, en
hann var þá að surnu leyti breyttur
að hugarfari. Trúarskoðanir hans
höfðu náð nokkurri festu. Nýlega
liafði hann þá t. d. orkt langt
kvæði, sem hann kaliaði „Andláts-
orð Krists,“ og sá ég nokkuð af
fyrsta uppkastinu, en kvæðið full-
gert hafði hann sent séra Gunnari
Gunnarssyni. Séra Gunnar sendi
Kristjáni kvæðið aftur, en það kom
ekki austur fyrr en Kristján var
dáinn, og glataðist því kvæðið.
Harmaði séra Gunnar það mikið,
enda var það hinn mesti skaði, því
það var yndislega fagurt, og lýsti
hugarfari Kristjáns eins o,g það þá
var, enda ekkert til eftir hann líkt
því.
Af þessari stuttu lýsingu sjá-
um vér Kristján Jónsson, ís-
lenzka þjóðskáldið í æsku. Hann
er stór og sterkur á líkama og sál,
stórlyndur, stórgáfaður og til-
finningaríkur frá fyrstu æsku.
Svona gerður . kemur hann í
heiminn — fæddur til að vera
skáld. Svo tekur heimurinn við
honum, og heimurinn býður
honum flest það illt, sem hann á
til: Sviftir hann föðurnum, elur
hann upp í fátækt, kemur Iion-
um á vald eigingjarnra og
heimskra manna. Og hann, sem
fæddur var til að yrkja ljóð, er
látinn hóa við fé; hann sem átti
sálu fulla af söng, er látinn stinga
tað í fjárhúsum. Flestir menn
eru honum vondir, þegar hann
er barn og þarfnast blíðu. Fárán-
legt fífl kalla heimskingjarnir
hann, af því hann getur ekki
leynt spádóms-gáfu sinni. Svo