Ægir - 01.09.1916, Blaðsíða 9

ÆGIR
113
að koma mönnum í skilning um, að
peningar yrðu að fylgja pöntun, kostuðu
íjelagið á þriðja hundrað krónur í sím-
skeytum.
Stjórn fjelagsins sá vel og vissi að sal-
an mundi hafa gengið greiðara væri ein-
hver gjaldfrestur gefinn, og tilraun var
gerð í þá átt að fá leyfi til þess, en það
fjekst ekki.
í lok marsmánaðar fóru menn svo að
panta og senda peninga eða bankatrygg-
ingu með pöntunum sínum, þá hafði
olian legið úti í 6 mánuði og maður og
menn verið yfir henni allan tímann, en
nú tók ekki betra við. Að koma pönt-
unum áleiðis til kaupenda, virtist ó-
mögulegt, altaf voru skipin full, hvað
snemma sem rúm var pantað, enginn
gat flutt olíu fyrir Fiskifjelagið. Samt
komst hún áleiðis eftir miklar þrautir,
en verst var þó að vita þá olíulausa,
sem áttu olíu geymda hjer og höfðu
borgað og gátu varla á sjó farið. Fæstir
þeirra hal'a vitað um hinar árangurs-
lausu tilraunir að koma olíunni áleiðis
og álitið alt kæruleysi — þeirra er af-
greiða áttu.
Stefna fjelagsins er ekki kaupmenska.
Einhver skaut þvi til æðri staða, að fje-
lagið ræki óleyfilega verslun; þá var að
kaupa borgarabrjef, því svo var fyrir-
skipað, og svo kom útsvarið og það
mun einna skarpast reiknað útsvar, sem
hefur enn verið gert hjer á landi; 2000
kr. i útsvar fyrir að selja 3,500 tunnur
af olíu, öllum landsmönnum í stórhag.
Viðey hafði 2,200 kr. útsvar þegar mest
var um að vera og borgaði 60—70,000
kr. á ári í vinnulaun. Steinolíufjelaginu
þykir sjer misboðið með 6000 kr. útsvar,
það selur þó 10 sinnum 3500 tunnur á
ári og eftir því ætti að þykja nóg álag
600 kr. fyrir 7> o af þeirri sölu, en má-
ske það sje til einhver reikningsaðferð
með hverri megi sanna, að Vio sje sama
og Vs.
Um miðjan júni fóru hinar síðustu
tunnur austur, þá loks var salan búin
og þá var olían hækkuð um 15 kr. hver
tunna hjá Steinolíufjelaginu.
Tilraun þessi sýnir, að eflaust má fá
olíu hingað til lands og selja hana ód}7r-
ar en olíufjelagið gerir, en hún sýnir
einnig það, að til þess að kaup þessi
komi að almennum notum, þarf ilutn-
ingaskip, sem kemur pöntunum áleiðis,
því lítill hagur er það fyrir útgerðar-
menn, að eiga olíu liggjandi 1 Reykja-
vík, þegar þeir þurfa að brúka hana
austur á Langanesi eða Seyðisfirði. Það
er skilyrði fyrir því að alt verði að not-
um, að hver og einn hafi fengið sina
pöntun heim til sín, þegar hann þarf á
henni að halda.
Fyrir 8—9000 kr. lak olía niður; það
er tapað fje, en þó ekki ónáttúrlegur
leki, þar sem alt er undir berum himni
og oliunni i byrjun velt um ósljettan veg,
eins og hjer átti sjer stað.
Sú saga gekk hjer, að fjelagið hefði
tapað 29,000 kr. á sölunni. Sagan mun
þannig til komin að 2. maí voru 29,000
tæp óborguð til stjórnarráðsins af láninu.
sem ekki var neitt leyndarmál. Einhver
hafði heyrt það og gert úr þessu halla,
en þá voru peningar liggjandi i bankan-
anum og óborguð hin síðasta pöntun, en
allur halli verður 1—2000 kr.
Útsvarið var kært, en hvað það verð-
ur get jeg ekki sagt.
Stjórn Fiskifjelagsins á alt annað skil-
ið en harða dóma fyrir þessa tilraun,
sem hefur fært landsmönnum ærna pen-
inga á síðastliðinni vertið og hún hefur
gert sitt til að alt gengi sem greiðast.
Til nýrra kaupa eru peningar ekki til,
enda ekki hægt að ákveða verð né ann-
að meðan farmgjöld og annar kostnað-