Ægir - 01.09.1916, Blaðsíða 11

ÆGIR
115
Fróðleiksmolar.
Eitt atriði, sem oft vekur eftirtekt sjó-
nianna er það, að hve miklu leyti skip
tefjist við óhreinindi á skipsbotninum,
og hvort eigi muni borga sig að hreinsa
þau oftar en gert er. Hefir þetta atriði
verið tekið til yfirvegunar eigi alls fyrir
löngu í blaðinu »The Int. Maxáne Eng«.
Er þar sýnt fram á hraðatapið á skipi,
sem er 350 feta langt, 48 feta breitt og
26 feta djúpt og hefir 13 mílna hraða á
vöku.
Er einkar fi'óðlegt að sjá athuganir
blaðsins, og þá niðurstöðu, sem það
kemst að urn þetta atriði, og eru þær
því teknar hjer upp að mestu.
Áhrifin verða þannig, að eftir því sem
óhi'eínindin aukast á skipsbotninum,
eykst núningsfyi’irstaða sjáfarins við hinn
niðui'sökta yfirflöt skipsins, og hefur það
verið sannað að mjög mikil óhreinindi á
skipinu geta aukið núningsfyi'irstöðuna
um ait að 400°/o.
Reyndar er ekki allskostar heppileg
aðferð, að mæla áhrifin við minkun
hraðans, þvi afláhrifin breytast í hlutfalli
við þi'iðju rót hi’aðans.
í því dæmi, sem hjer er um að ræða
niun núningsfyi’iistaðan vei'a um 70°/o
uf allri mótstöðu skipsins i sjónum, og
400°/o aukning á núningsfyrii’stöðunni
niundi þá gei’a alt að 300°/o aukning á
ulh'i fyrirstöðu skipsins, og minka hrað-
ann eftir hlutfallinu:
13
3_ = 9.014
V 3
eða niður i h. u. b. 9 mílur. Að vísu
niunu skip varla verða svona óhrein
undir venjulegum kx'ingumstæðum, nema
el vera kynni í heitum höfum.
I köldum sjó mun núningsfyrii'staðan
vei’a aukin alt að 200°/o 3—4 mánuðum
áður en skip eru hreinsuð, og svarar
það til nal. 70°/« aukning á allri fyrir-
stöðu skipsins eða minkun á hraðanum
niður í:
13
eða h. u. b. 11 milur. Hér rnunu þó
hlutföllin vera nokkru skárri, því sjáfar-
hiti er hjer minni en þar, sem tilraunir
hafa verið gerðar í þessa átt.
Þegar þess er gætt, að þetta hefur í
för með sjer aukna eyðslu á eldsneyti
skipanna, þvi skernri leið er farin með
sörnu eyðslu á eldsneyti; þá er auðsætt,
að þetta er mikilvægt ati'iði, eigi síst á
þeim tímum, sem nú eru.
Eflir »Tidskr. f. M. V.«
★ ★
*
Sama máli er að gegna með saltstein,
ef hann nær að safnast á gufukatla. Nið-
urstaðan vei'ður sú sama í aðalalriðum,
sem sje aukin kolaeyðsla. Nægja fáeinar
skýringar til að gera þetta alriði ljóst.
Hin skaðlegustu áhrif saltsteinsins eru
þessi: Eldsneytiseyðslan vex. Hitinn á
innra byrði ketilsins eykst og verða plöt-
urnar þá veikari fyrir guluþi'ýstingnum.
Ketilplöturnar tæi'ast og útgjöld við ket-
ilhreinsanir aukast.
Saltsteinninn sest mest á efri hluta
sjálfra eldhólfanna, en það einmilt sá
staðui’, sem tiltölulega mest hitamagn
eldsneytisins, það er að noturn kemur,
fer i gegnum, eða um helmingur alls
hitans. En venjulega er þó sá hluti eld-
hólfanna, sem leiðir hitann, ekki rneira
en 15°/« af öllum hitafleti ketilsins.
Venjulegur saltsteinn er mjög slæmur
hitaleiðari, og þar sem hitinn þarf að
fara í gegnum saltsteininn áður en hann
nær vatninu, verður hitasti'aumui’inn
hægai'i eftir þvi, sem steinlagið eykst. í