Ægir - 01.05.1938, Blaðsíða 9

Æ G I R
115
Sjálfritari kostar um 4.400 kr. og ætti
sú upphæð ekki að vaxa þeim mönnum
svo í augum, er með þessi mál hafa að
gera, að ókleift þætti að eignast hann.
Getur vel farið svo, að sú uppliæð greiðist
margfaldlega aftur og ]>að áður en langt
líður.
Merkileg't aldarafmæli
í sögu gufuskipánna.
Um þessar mundir eru liðin hundrað
ár síðan gufuskip fór fyrst yfir Atlanls-
liafið, milli Evrópu og Ameríku. 1 því sam-
handi þykir tillilýða að minnast hér á að-
dragandann að stofnun þessa gufuskipa-
sambands, sem þótti stórmerkilegur við-
burður í samgöngumálum þeirra tima,
og gela þeirra manna, er þar koma mest
við sögu.
Það er fyrst á árinu 1825 að bryddir
á hreyfingu í þá átt að stofna til gufu-
skipaferða yfir Atlantshafið, og á því sama
ári er stofnað félag í Irlandi með ])að fyrir
augum að hrinda ]>essari hugmynd í
framkvæmd. Félagið eignaðist þó aldrei
neitt skipið og þar með varð ekkerl úr
framkvæmdum í það skiplið. Eftir 1833
var mál þelta vakið á ný og var tilefni
þess, að kanadiska gufuskið „Royal
William“ liafði þá farið mjög langa leið,
án þess að nola segl. Það þótti nýlunda
í þann tíma, meðan verið var að reyna,
hvort hægt væri að knýja áfram skip
með gufuvél. Sá maðuriim, sem mest
barðisl fyrir því að koma á gufuskipaferð-
um yfir Atlantsbafið og stjórnaði forust-
unni, var ungur verkfræðingur, að nafni
Isambard Brunel. Maður þessi vann hjá
járnhrautafélaginu „Great Weslern" og
naul þar mikils trausts. Það var álil Bru-
nels, að þegar járnbrautin milli Brislol og
London væri fullgerð, að þá væri nauð-
synlegt fyrir járnbrautarfélagið að geta
séð þeim far])egum, sem þurftu að kom-
ast til Ameriku, fyrir áframhaldandi fari
þangað vestur. Og til þess að koma þessu
i framkvæmd, lagði hann til, að félagið
léti byggja gufuski]), sem notað væri í
þessar ferðir. Hugmynd Brunels mætti
mikilli mótspyrnu, og þegar rætt var um
liana á opinberum fundum, þá reyndu and-
stæðingar lians að tefla fram liinum fá-
ránlegustu röksemdum gegn máli Iians.
Sá maðurinn, sem bezt gekk fram i því
að ónýta þessa hugmynd Brunels, var
hinn þekkti eðlisfræðingur dr. Lardner.
Taldi Iiann að hjólagufuskij) þeirra tíma
gætu ekki lestað svo mikil kol, að þau
nægðu þeim vfir Atlanlshafið. Hann lét
einnig svo um mælt á fundi í Liverpool,
að það væri álíka lojálfalegt að tala um
])einar gufuskipaferðir milli Englands og
New York, eins og að tala um að ferðast
til tunglsins.
Brunel hafði að engu ákúrur og full-
yrðingar andstæðinga sinna, en vann
sleitulaust að þvi að koma þessu áhuga-
máli sínu í framkvæmd. Árið 1835 fekk
hann því til leiðar komið við nokkra
stærstu hluthafa járnbraulafélagsins, að
slofnað var gufuskipafélagið Great West-
ern, og skyldi það láta smiða gufuskip,
sem liéldi upp ferðum milli Englands og
New York. Leið nú ekki langur tími þar
til bvrjað var á smíði skipsins og var því
hleypt af stokkunum 19. júli 1837 og voru
20 þús. áhorfendur viðstaddir. Skip þetta
var látið heita „Great Westeru“ og var
það 212 fet á lengd og 35VÍ> fet á hreidd.
I ])að var sett 750 hestafla vél, og var það
sú stærsta gufuvél, sem fram til þess
tíma hafði verið smiðuð i skip. „Great
Western“ var knúð áfram með lijólum,
eins og öll gufuskip á þeim tíma. Áliöfn-
in á skipinu var 60 manns, en alls gat það