Ægir - 01.05.1938, Blaðsíða 8

114
Æ G I R
gera hitamæling'ar og loks að gera veiði-
tilraunir með rækjur. En síldarrannsókn-
ir munu einkum vera gerðar í Faxaflóa og
einnig fvrir norðan land.
Til þess að rannsóknir þessar geti skilað
sem iieztum árangri á stuttum tíma, þá-er
óhjákvæmilegt að setja sjálfritara við
bergmálsdýptarmæli þann, sem nú er
kominn í „Þór“. Við dýptarmælingarnar
á Yestfjörðum mundi vera liægt að skila
mjög miklum afköstum á stuttum tíma
með sjálfritandi dýptarmæli. Norðmenn
hafa t. d. nýlega lálið smiða lítinn iiát,
sem nota á eingöngu við dýptarmælingar
á fjörðum inni, og þótti sjálfsagt að liafa
sjálfritandi dýptarmæli í lionum. Síðan
sjálfritarinn var fundinn upp og settur í
samband við dýptarmælinn, þá hefir gagn-
semi dýptarmælisins aukizt og er nú,
jafnframt því sem liann mælir dýpið,
einnig notaður lil fiskileita. Undanfarin
þrjú ár hefir verið sjálfritandi dýptar-
mælir í rannsóknarskipinu „Jolian Hjort“
og Iiafa verið gerðar með honum fjölda-
margar tilraunir til fiskileita og sumar
gefizt ágætlega. A vetrarvertíðinni 193(5
fann Fiskerikonsulent Oscar Sund stórar
þorsktorfur í nánd Lofoten, og voru þær
upp i sjó, á takmörkum heita og kalda
sjávarins. Þetta var í byrjun vertíðar,
þegar fiskur var að ganga inn. Síðan hefir
það mjög sjaldan komið fyrir, að „Johan
Hjort“ hafi fundið þorsktorfur með dýpt-
armæli. Oscar Sund telur að þorskurinn
gangi mjög sjaldan í svo þéttum torfum,
að hægt sé að finna hann með dýptar-
mæli. Segist hann l. d. oft liafa leitað eftir
þorski með dýptarmæli á togaramiðunum,
en orðið einskis vísari, þrátt fyrir ]iað, að
togararnir hafi þá fengið þar ágætan afla.
Allt öðru máli er að gegna með síldina,
því að h'ún mun oftar ganga í svo þétt-
um lorfum, að liægt er að finna hana með
dýptarmæli. Dr. Runnström, síldarfræð-
ingur Norðmanna, gerði merkilegar rann-
sóknir á síldargöngum á vertíðinni 1937.
Má eflaust þakka hinum sjálfritandi dýpl-
armæli það mest, liversu mikilvæg sann-
indi þessar rannsóknir leiddu í ljós. Marg-
ar torfurnar, sem Dr, Runnström fann
með dýptarmælinum, voru mjög stórar.
Stærsta torfau fannst 7. jan. 1937 og var
hún um 20 sjómílur á lengd, 2 sjómílur á
Iireidd og 30 metra þykk. Gizkaði dr.
Runnström á, að í þessari torfu liefðu alls
verið um 15 milljónir hl. af síld.
Á myndinni, sem liér fylgir með, eru
sýndir þrír Iiútar úr „ekkodiagrammi“
frá „Jolian Hjort“, út af Rörvær í Noregi,
11. febrúar 1937. Bilin á milli gildu lóð-
réttu strikanna tákna sjómílur, en hilin á
milli veiku lóðréttu strikanna, efst á mynd-
unum, tákna mínútur. Efsta, lárétta lín-
an á myndunum, táknar yfirborð sjávar,
en neðsl er sýndur botninn eins og meira
eða minna ójöfn lína. Á milli þessara lína,
sem tákna yfirhorð og hotn, er svo þriðja
linan sýnd, merkt „sild“. Hún táknar síld-
artorfur. Vinstra megin á efsta „dia-
gramminu" stendur síldin á 150 m. dýpi,
eða niður undir botni, þá er klukkan ca.
20 mín yfir 16. Hægra megin á neðstu
myndinui, kl. 19, eru torfurnar komnar
nærri því upp undir yfirhorð, enda er þá
orðið dimmt.
Með bergmálsritunum er ekki aðeins
hægt að komast að raun um, Iivort sild er
undir sldpinu eða ekki, því að jafnframt
fæst vitneskja um það, hvað djúpt hún
stendur. Það er þess vegna ekki ósenni-
legt, ef takast mætti að finna sild hér sunn-
anlands, með sjálfritandi dýptarmæli, að
þá fengist svar við því, hvort liægt væri
að nota snvrpinót við síldveiði á þeim
slóðum. Máske gæli sjálfritandi dýptar-
mælir einnig komið síldveiðunum við
Nörðurland að einhverju gagni, en revnsl-
an ein getur skorið úr um það.