Ægir - 01.03.1947, Síða 4

66
Æ G I R
Bátaútvegurinn hafði kennt grunns og
mátti sig ekki hreyfa. Framleiðslukostn-
aðurinn var kominn fram úr fyrra árs út-
flutningsverði, útflutningur á ísvörðum
hátafiski var úr sögunni, og' fullkomin
óvissa ríkti um markaði fyrir hraðfrystan
og saltan fisk. —■ Það var því eigi nema um
tvennt að velja, að hækka verðið og veita
ríkisábyrgð í trausti á tálbeitugæði síldar-
lýsisins, eins og Alþingi gerði, eða lofa
])jóðinni að horfast í augu við strípaðan
veruleikann, lofa henni að sjá, að bátaút-
vegurinn var kominn í strand sökum of
mikils framleiðsluköstnaðar. Þegar það
blasti við og' öllum var í raun og veru ljóst
hvernig horfði, hefði ég talið rétta stund
til að hefjast handa um aðgerðir í sam-
bandi við framleiðslukostnaðinn. Og ég
efast ekki um, að Alþingi hefði yfirleitt
mætt þegnskap og skilningi þjóðarinnar
við að koma fram réttlátum og' lialdkvæm-
um aðgerðum til niðurfærslu á fram-
leiðslukostnaðinum. En enn um sinn hefur
Alþingi þótt betra að tjalda sýndarað-
gerðum en gera tilraun með að ganga
hreint til verks og reyna að skapa fram-
leiðslulífi landsmanna varanlegt öryggi.
Ýmsir þeir, er telja Alþingi hafa valið
rétta leið með samþykkt ábyrgðarfrum-
varpsins, benda á, að svo sé þetta í Nor-
egi. Rétt er það, en ólíku er saman að
jafna. Fiskverðið i Noregi liggur mikið nær
þvi verði, sem frambærilegt er í markaðs-
löndunum, og verðmæti sjávarafurða er
miklu minni hluti af heildarútflutnings-
verðmætinu i Noregi heldur en hér.
Það, sem m. a. átti sinn þátt i því, að
Alþingi gekk þess dulið, hvaða bagga það
var að binda ríkissjóði með samþykkt
ábyrgðarlaganna, var, að ekki höfðu verið
sendir menn utan til að reyna að taka upp
samninga við markaðslöndin um kaup á
sjávarafurðum. Hvort íslendingar áttu
einir sök á því veit ég ekki, en það mun
flestum þykja einsætt, að Alþingi verður
að láta svo veigamikið framkvæmdaratriði
til sín taka, ef ekki situr stjórn við völd,
sem telur sér skylt að gera það. Meira en
mánuður var liðinn af vertíðinni, þegar
viðskiptanefndir voru loks sendar til
markaðslandanna. Nú er tekið að halla á
vertiðina, en eigi að síður er allt í óvissu,
hversu takast mun um sölu afurðanna.
Eigi íslendingar einir sök á því, hvaða
dráttur var á að taka upp samningauni-
leitanir við markaðsþjóðirnar, verður það
að leljast vítavert andvaraleysi og senni-
lega svo varnaðarikt, að eigi verði látið
koma til sliks framar.
Svo virðist sem ahnenningur gangi upp
í þeirri dul, að útvegsmenn eigi sölc á því,
að ábyrgðarleiðin var valin. En því mun
alls ekki svo farið um þá yfirleitt. Þeir
töldu reyndar ógerning að gera út með
sama afurðaverði og óbreyttum fram-
leiðslukostnaði. Þeir töldu niðurfærslu
framleiðslukostnaðarins veginn sem fara
ætti, en ekki ábyrgðarleiðina. En Alþingi
taldi ekki tök á því að ráðast gegn fram-
leiðslukostnaðinum og því fór sem fór.
Ekkert skal fullyrt hér um það, hvaða
áhrif ábyrgðarsamþykktin kann að hata
1 för með sér, en ekki tjóar að loka augun-
um fyrir því, að framleiðslukostnaðurinn
verður að minnka. Þetta er öllum ljóst og
ekki sízt þeim, sem reyna að gera sér grein
fyrir því, hvað er að gerast hjá þeim þjóð-
iun, sem mæta okkur á fiskmörkuðunuin.
Sú aðferð, sem nú er við höfð til ao
halda niðri dýrtíðinni, veitir enga lækn-
ingu, þar er aðeins um sýndaraðgerð að
ræða. Þeir menn, sem þjóðin hefur falið
forsjá sina, geta ekki lengur skotið sér
undan þeirri skyldu að hefjast handa um
raunverulegar aðgerðir í dýrtiðarmálunum-
Sé hins vegar ekki að vænta neins frá þeim,
er eðlilegast að þjóðin fái að láta í lj(>s
skoðun sína á þessum málum. Hefur vafa-
laust oft verið leitað álits kjósenda um
ómerkari mál.
Eða vill Alþingi bera ábyrgðina á, að
samtimis því, sem fjöldi nýrra skipa bætist
í eigu landsmanna, sé gert ókleift að selja
aðalútfíutningsvöru þeirra sökum of mikils
framleiðslukostnaðar? Vill það bera ábyrgð
á því, að framíeiðslu- og fjárhagslífi þjðð-
J