Ægir - 01.09.1981, Blaðsíða 35

ram einhvern tíma um 1860, notaði Einar
er|nslubók í siglingafræði, sem hann hafði sjálfur
samið, en að einhverju leyti virðist hann hafa
jnuðzt við danskar kennslubækur í þessum efnum,
'j0rt sem um beinar þýðingar hefur verið að ræða
a ekki. Ekki veit ég með vissu, hvenær Einar
æ«i bessari kennslu, en vart mun hún hafa staðið
nm margra ár skeið. Þegar Einar lét af sjómanna-
, er|nslu, mun Jón Loftsson hafa tekið við sem
öfuðkennari ungra skipstjóraefna. Eitthvað mun
P° kennsla Jóns hafa verið brotakennd, enda bjó
ann um þetta leyti í Keflavík í Fjörðum, og var
PVl ekki hægt um vik að sækja til hans.
Svo sem þegar er getið, tók Ábyrgðarfélagið
petta mikla nauðsynjamál upp á sína arma þegar í
uPPhafi, og hinn 29. október 1870 auglýsir félagið
1 Norðanfara, að á aukafundi þá um haustið hafi
'erið samþykkt að verja árlega 100 rd. úr sjóði fé-
agsins til þess að kosta kennslu 8 formannsefna
arie&a- Kennsluna átti Jón Loftsson, sem þá var
uttur að Efra-Haganesi í Fljótum, að annast. Það
Nar mikið happ Ábyrgðarfélaginu að fá Jón til þess
a annast þessa kennslu, því að hann var, eins og
''ðurnefni hans ,,mikli skipstjórinn” sýnir, ein-
Ver bezt menntaði skipstjórinn á öllu félags-
Svaeðinu. Það má hins vegar furðu gegna, að
ennslu þessari var ekki haldið uppi nema um
^Sgja vetra skeið, þrjá mánuði hvorn vetur.
yrra veturinn útskrifuðust 8 piltar, en 9 þann
siðari.
1 lögum Ábyrgðarfélagsins var m.a. tekið fram,
a útgerðarmenn, skipstjórar og hásetar skyldu
flta uöfn sín undir þær greinar sjómannlaga félags-
'ns> sem þá snertu. Eins og áðru er getið, er nú ekki
ullljóst, hvað í þessum lögum fólst, en hvað
I asetum viðvék var um skráningarreglur að ræða,
°ngu áður en almenn skráningarlög gengu í gildi.
Vað skipstjórum viðkom, var m.a. kveðið svo á,
a Þeir skyldu halda dagbækur. Hér var þó ekki
e'ngöngu um venjulegar skipsdagbækur að ræða,
eldur öðrum þræði siglingarfræðilegar rann-
s°knir á norðurströnd landsins og hafinu þar
utu.ndan.
^rangur þessarar nýbreytni lét heldur ekki á sér
standa, sem sjá má af grein, sem birtist í Norðan-
b^ marz 1872. Þar segir m.a., að eitt hið
f. zta at mörgum þörfum verkum, sem Ábyrgðar-
^e agið hafi unnið, væri það, að félagið hafi
Vegað nýtt kort yfir strendur landsins, sem standi
1Itu eldra korti mun framar, m.a. fyrir það, að
það nái mun lengra norður í hafið. Þá er þess og
getið, að á hinu nýja korti séu flest örnefni á ís-
lenzku, en á hinu eldra hafi þau flest verið ákaflega
afbökuð, og raunar mörg hver ekki átt sér neinn
stað. Þar að auki segir svo, að þetta nýja kort sé
mun ódýrara en hið gamla. Að lokum fylgir svo
skýrsla yfir dýptarmælingar og athuganir skip-
stjóranna. Vaflaust hefur þetta nýja kort að ein-
hverju leyti verið byggt á athugunum skip-
stjóranna. Hversu mikið skiptir ekki meginmáli
heldur hitt, að hinir lítt menntuðu eyfirzku sæfarar
skyldu geta unnið slík störf.
Hér hefur nú verið getið allra hinna merki-
legustu mála, er Ábyrgðarfélagið barðist fyrir á
þessu tímabili. Öll stuðluðu þau að því að bæta
skipakostinn og auka öryggi sæfara. Ekki er að
efa, að öll hafa þessi mál haft mjög bætandi áhrif.
Hins vegar komu þau ekki öll fullkomlega að
tilætluðum notum, og olli því mest, að þegar skip-
in bötnuðu, jókst sókn manna eftir afla svo, að oft
stappaði nærri hreinni vitfirringu. Því var það, að
síður en svo dró úr hinum miklu slysförum, sem
ætíð höfðu fylgt hákarlaveiðunum. Þegar at-
vinnutækin bötnuðu, var líkt og allt það þrek og
allur sá athafnahugur, sem bældur hafði verið með
þjóðinni um aldaraðir, brytist fram og yrði að
beljandi straumi. Gegn þeim straumi gat enginn
mannlegur máttur staðið.
Árið 1875 hvarf B. A. Steincke úr þjónustu Á-
byrgðarfélagsins og fór af landi brott. Hann hafði
verið formaður félagsins frá upphafi og „primus
motor” í öllum helztu framkvæmdum þess. Eftir
brottför Steincke starfaði Ábyrgðarfélagið með
blóma enn um hríð, en þegar árið 1876, einu ári
eftir brottför Steincke, urðu þau stórtíðindi í at-
vinnumálum Norðlendinga, sem þegar er getið, og
raunverulega veittu hákarlaútveginum bana-
höggið. Þar með var í raun og veru einnig kippt
grundvellinum undan hinu blómlega starfi félags-
ins.
Niðurlag í næsta blaði.
ÆGIR — 499