Ægir - 01.08.1982, Blaðsíða 17

^s&eir Jakobsson:
^ugleiðingar um veiðistöðvar
s ess' grein mín hér er, svo sem í fyrirsögninni
jn lr’ h^gleiðingar um veiðistöðvar, það er útver,
iit»V,er verstöðvar, en ekkert í átt við fræðilega
uttekt.
n.Mér er kunnugt um, að Lúðvík Kristjánsson mun í
barfjU St0rÞók siuui fjalla um þetta efni, og það væri
hla
ist, hvort heldur væri af mér eða öðrum, að
utn
i^Pa í hans verk á því sviði.
'usvegar hef ég um árin hugleitt dálítið almennt
inn ^r°Un veiðistöðva, fyrst úr heimræði, síðan í
ntttu6r útver og loks í verstöðvar, og fannst það
þ greinarefni í Ægi.
la a hef ég áður fjallað um í þessum greinum, að
ven hufa ekki getað framfleytt sér og
uieð' MMl Slnu a Þeim bústofni, sem þeir gátu flutt
hjar*'* landsins> t>eir hafa því leitað á sjóinn sér til
þ®ar fyrstu árin og frameftir lOdu öldinni.
lan ,a ne^ ég áður drepið á í fyrri greinum, að fyrstu
un(j.nernarnir helguðu sér stór landsvæði og það var
sem'rþeÍrra 8edÞótta komið, hvort og hvenær, þeir
S'ðar komu fengu land undir bú.
Hei 6 8' ma8ri nam allan Eyjafjörð og hann gerði
þ0f8a ^rólfsson afturreka, en byggði hins vegar
by Steini svörfuði allan Svarfaðardal. Þorsteinn
þan8.1 svo sínum vildarmönnum úr því landi og
en '^Þefur jarðnæði smám saman jafnazt í landinu
öidi e an Þetta var að gerast, hafa fjölmargir á lOdu
sjóinn' Verid á hrakólum og leitað sér bjargar við
’^ukarlar °8 fiskimenn“
hejd°tln vid sjóinn hljóta þannig að hafa risið fyrr en
nevtarkotin- Það hefur tekið styttri tíma að smíða sér
búsatil sóknar eftir fiski en að koma sér upp
þ n' lii framfæris uppi á heiðum.
Siéte8ar hórður kakali hafði safnað að sér í Selvog á
u vestra 33 skipum og þar á varla minna en 300
menn, þá var farið að fættast um þá, sem áttu
heimangengt til bardaga i öðrum landshlutum eða
svo var að heyra á þeim Svarthöfða og Teiti i liði
Þórðar, þegar hann var að hugsa um að snúa norður
til Æðeyjar að berjast þar við menn Kolbeins, sem
hann vissi þangað komna á nokkrum skipum.
Þeir Svarthöfði og Teitur töldu það til lítils að
halda norður að Djúpi, því að þar væri ekki eftir
annað manna en „búkarlar og fiskimenn og þeir er
ekki var mannsmót að.“
Þarna eru sem sé komnir einyrkjarnir, sem mönn-
uðu heimræðisflotann. Menn sem náðu ekki því að
kallast bændur, heldur búkarlar og þeir, sem ekki var
mannsmót að, hafa verið unglingar og gamalmenni
sem einnig mönnuðu heimræðisflotann um aldirnar.
Þessir einyrkjar og fátæktarmenn hafa setzt að í
afskekktum víkum og vogum, þar sem þeir helzt
fengu frið og ekki amast við þeim af héraðsríkum
höfðingjum.
Nokkrum árum áður en Þórður safnaði að sér
þessum mikla flota hafði Órækja Snorrason safnað
skipum um Vestfirði til Æðeyjar, þeim „sem vöxtur
var að.“
Þetta hlýtur að merkja, að til hernaðar og
liðsflutninga hefur ekki verið safnað minni skipum
en sexæringum eða áttæringum en þó mest teinær-
ingum. Órækja Snorrason fór siðar herferð í
Jökulfirði að berja þar uppá mönnum, sem höfðu
mótþægt honum en: „Hjálmarssynir voru þá á sjó
rónir og flestir þeir, sem hann þóttist eiga sakir við.“
Þarna hefur þá heimræðisflotinn verið á sjó róinn.
Það getur ekki verið neitt efamál að almenningi
hefur orðið það fyrst fyrir að sækja björgina í sjóinn.
Sjórinn við ströndina var fullur af bjargræði og
rekaviðarkefli um allar fjörur til að smíða sér fleytur
til heimræðis.
Heimrœðið hefur verið útvegur almennings
ÆGIR —409