Ægir - 01.06.1983, Blaðsíða 17

1 Þurrkaranum. Skiljanlega er ólíkt ódýrara að ná vatn-
lnu burt með pressu en olíkyntum þurrkaranum.
Þess
vegna er þýðingarmikið, að rekstur pressanna
Se snurðulaus. Ekki einungis þarf hann að vera hag-
'væmur, heldur mega afköstin ekki breytast. Ef
afköstin minnka verulega, þá skortir hráefni í þurrk-
arann, og hitinn í honum rýkur upp, ef ekki er að gert.
annig tengjast öll tæki verksmiðjunnar saman í eina
rekstrarheild, og ekkert þeirra getur starfað án tillits
b' hinna. Því er einn starfsmaður bundinn yfir press-
Unum, og kallast pressukarl. Hlutverk hans er að gæta
pess> að keyra pressurnar eins hægt og unnt er en þá
Pressast best, án þess að tefja fyrir afköstum verk-
sntiðjunnar. Þetta getur verið vandasamt, sérstak-
e8a> ef hráefnið er fiskúrgangur, því hann pressast
misjafnlega. Pannig getur við jafnan snúnings-
faða pressu verið þannig ástand, að pressuhálsinn
yniist tæmist, eða þá að pressan drullar, sem sagt er,
en þá fer ekkert út, en pressuhálsinn fyllist. Pví þarf
Pressumaður stöðugt að fylgjast með pressunum, en
Pað er óþrifalegt starf, og unnið í miklum hávaða.
A þessu má ráða bót, eins og öllu öðru. Sérstakur
æðarskynjari er settur á pressuhálsinn. Merkið frá
Pessum hæðarskynjara stjórnar síðan hraða hráefnis-
snígiisins, sem matar sjóðarann, svo og hraða sjóðar-
ans.
Ef hækkar í pressuhálsinum, er hægt á fyrrnefndum
^kjum. Ef vegar lækkar á pressuhálsinum, er
raði þessarra tækja aukinn, og afköstin þar með. Sé
•ns vegar eingöngu röraforsjóðari til staðar, þá má
Setja hraðastýringu á hráefnisdæluna, sem dælir í
^egnum forsjóðarann. Slík stýring er skiljanlega ein-
a dari, þar sem ekki þarf að stjórna eins mörgum
ti£kjum.
^eð þessu móti er verulegum hluta starfs pressu-
anns létt af honum, og hann getur sinnt fleiri verk-
efnum samhliða.
Sjóðari
Sjóðarinn er fremsta tækið í vinnslurásinni. Hlut-
Afu-^anS er a® sJ°ða hráefni verksmiðjunnar í mauk.
öst hans ráðast af snúningshraðanum, og gufunni,
teai.sett er inn í hráefnið. Sjóðarinn er eitt þeirra
. Ja> sem afköst verksmiðjunnar ráðast af. Ef hrað-
. n er hafður of mikill, þá hafa hvorki pressur né
aJ!rrkarinn undan. Sé hraðinn of lítill, þá minnka
°st verksmiðjunnar. Þarna er vandratað meðal-
0 > sem lærist aðeins af reynslunni.
Sá,
sem stjórnar sjóðaranum, þ.e. sjóðaramaður-
nn> þarf að gæta þess, að sjóðaratrektin sé ætíð hæfi
lega full, með því að ræsa eða stöðva mötunarsnigla.
Snúningshraðinn þarf að vera slíkur, að hann henti
pressunum. Gufan verður að vera hæfileg, svo hrá-
efnið komi um 95 gráðu heitt út. Ef hraði sjóðarans
eykst, þarf að skrúfa betur frá gufunni, og skrúfa fyrir
aftur, þegar hraðinn minnkar. Ef of mikil gufa er
notuð, þá safnast vatnið úrhenni fyrir í hráefninu, og
þessu vatni verður að ná burtu aftur, sem gerist í
pressum, soðeimingartækjum eða í þurrkaranum.
Það kostar ætíð aukna olíunotkun. Af þessu má sjá,
að sjóðaramaður hefur í ýmsu að snúast.
Pó má létta honum starfið verulega með sjálfvirkni.
Hæðarmælir í sjóðaratrekt sér um að keyra mötunar-
sniglana, svo rétt hæð haldist. Hitamælir með réttum
fylgibúnaði sér um að stjórna gufulokanum, svo hrá-
efnið sé ætíð með réttu hitastigi. Með því að sam-
tengja hraðastýringu sjóðarans við hæðamæli press-
unnar, sem áður var rætt um, er pressunni aldrei
ofgert. Með þessu móti er verulegum hluta af störfum
sjóðaramanns létt af honum, og hann getur því jafn-
framt sinnt fleiri störfum.
Þurrkarinn
Þurrkarinn er orkufrekasta tæki verksmiðjunnar.
Par fer fram sfðasta stig framleiðslunnar, þ.e. að
þurrka hráefnið hæfilega, en síðan fer það í sekkjum
í mjölhúsið.
Þurrkarinn sker sig ekki aðeins úr frá öðrum
tækjum verksmiðjunnar hvað orkunotkun snertir,
hann er einnig það tæki, sem er erfiðast í meðförum.
Pað er hreint ótrúlegt, hve mörg atriði hafa áhrif á
reksturinn, og hvernig þau tengjast hvert öðru. Skal
nú aðeins stiklað á því helsta.
Skilvindumaöurinn iiefur ástœður til þess að brosa, því skilvindur
hans eru búnar beslu fáanlegu sjálfvirkni. (Úr Hvalstöðinni).
ÆGIR — 297