Ægir - 01.07.1984, Side 27

^onar
ástæður urðu skipstjórum oftast tilefni til að
ko
• . uiwu oaijrjijwr uni unaoi uivini
e,ta kafnar: þörf á viðgerðum og læknishjálp.
kangflestir þeirra bresku togara, sem til ísafjarðar
Irnu á áðurgreindu árabili, komu þangað til við-
§erða. Má nefna sem dæmi, að árið 1962 komu 95 tog-
arar inn til viðgerða, en næstflestir eða 26 til að leita
'PVerjum læknishjálpar. Árið 1963 komu99 togarar
^in til viðgerða, en 45 til að leita læknishjálpar. Það ár
k. mU ^ sk*P trl að fá olíu, en erindi annarra skiptust
t ann|g’ að 8 komu til að afla vatns og vista, 7 til að
a 1S’ 4vegnaþessaðþau höfðuveriðtekinaðólög-
§Urn veiðum, en erindi annarra verða ekki skil-
§re'nd. Hlutfallið hélst svipað öll árin, sem þessi
a ugun nær til, þótt vitaskuld megi greina nokkrar
' ?*,^ur trá einu ári tii annars.
iðgerðirnar, sem togararnir sóttu til ísafjarðar
ru margskonar, en þó voru radarviðgerðir jafnan
viðt3r' ^rir> 1962komu73 togararinn til ísafj arðar til
g' §erðar á radar, 16 til að láta gera við vél eða spil og
1 annarskonar viðgerða. Árið eftir voru radarvið-
S^rðir 57, en aðrar viðgerðir samtals 42 og eru þar
tal*n störf, sem kafarar leystu af hendi, m.a. við
Olosavír úr skrúfu.
^'ðskipti togaramanna og ísfírðinga
. Álla þjónustu, sem togaramenn keyptu af ísfirð-
ugum, guldu þeir vitaskuld fullu verði. Taflan hér á
lr sýnir þær fjárhæðir, sem greiddar voru fyrir
J°nustu við togaramenn á ísafirði árin 1952-1974.
Ár
1952
1953
1954
1955
1956
195?
1958
1959
•960
1961
1962
1963
Tafla II.
Heildarfjárhœd Ár Heildarupphœð
10.828,23 1964 . . . 4.088.694,75
95.186,86 1965 . . . 4.202.159,21
158.045,57 1966 . . . 4.293.787,54
176.681,95 1967 . . . 4.541.907,68
70.737,24 1968 . . . 3.371.178,00
152.029,47 1969 . . . 1.558.855,37
149.798,84 1970 . . . 5.859.550,50
0,00 1971 . . . 14.192.288,45
96.432,17 1972 . . . 9.123.046,50
692.084,04 1973 . . . 710.010,10
2.062.909,73 1974 . . . 9.500.920,55
3.330.524,28 Samtals: 67.482.372,16
hé er tatca Þ3^ fram’ að allar eru tölurnar
e r a Undan taldar í gömlum krónum, og vitaskuld
u UrsPegla þær hinar miklu verðbreytingar, sem
u hér á landi á þessu tímabili.
rtltt er að sundurliða þær greiðslur, sem bresku
togararnir inntu af hendi fyrir þá þjónustu, sem þeir
keyptu að ísfirðingum. Togarabækurnar eru minnis-
bækur, en hvorki skýrslur né bókhaldsgögn. í þær er
því aðeins skráð heildarupphæð reiknings vegna
hverrar togarakomu, en sundliðaðir reikningar voru
sendir útgerðarfélögunum eða viðskiptabönkum
þeirra.
Allt um það er þó ljóst, að viðgerðarkostnaður var
jafnan dýrasti útgjaldaliður togaranna, þá olía, hafn-
argjöld, sjúkrahúss- og lækniskostnaðurog loks vista-
kaup. Aðrir iiðir voru miklu lægri og komu sjaldnar
fvrir. Loks skal þess getið, að í töflunni er einungis
talinn sá kostnaður, sem togararnir greiddu beint til
ísafjarðar eða ísfirskra fyrirtækja. Landhelgissektir
eru til að mynda ekki taldar með né heldur aðrar
greiðslur, sem sannanlega gengu til aðila utan ísa-
fjarðar. Þá eru hér aðeins taldar þær greiðslur, sem
umboðsmaður togaranna annaðist, það sem skip-
verjar kunna að hafa notað í sína þágu í landi kemur
hér ekki fram, en vafalaust hafa þær fjárhæðir aldrei
verið háar.
Af töflunni má sjá, að viðskiptin við togaramenn
hljóta að hafa verið þeim fyrirtækjum, sem þeir
skiptu við, mikilsverð. Ber þá og að hafa í huga, að
unnið var við togarana dag og nótt, helga daga jafnt
sem virka. Fyrir útgerðarfélögin var það hagstæðara
að borga fyrir helgidaga- og næturvinnu en að láta
skipin liggja inni í höfn í góðu veiðiveðri. Og læknis-
þj ónustu varð vitaskuld að inna af hendi, hvenær sem
hennar var þörf.
En svo mikilsverð sem viðskiptin við togaramenn
voru munu flestir á einu máli um, að ekki hafi orðið
neinn héraðsbrestur er þeir hurfu af miðunum. Það
fé, sem þeir guldu fyrir þjónustu hérlendis var aldrei
nema örlítið brot af þeim verðmætum, sem þeir fluttu
brott af íslandsmiðum. Og allir ættu einnig að geta
orðið sammála um, að viðskiptin og þjónustan voru
togaramönnum miklu mikilvægari en ísfirðingum,
eða íslendingum yfirleitt. Þau voru þeim lífsnauð-
synleg. Án þeirrar þjónustu, sem togaramenn fengu
á ísafirði og öðrum íslenskum höfnum hefðu þeir
trauðla getað sótt til veiða á íslandsmið í þeim mæli,
sem raun bar vitni, a.m.k ekki að vetrarlagi.
Tilvitnanir
1) Breskir togarar og íslandsmið 1889-1916, 112 og 124.
2) Sama heimild, 139-140.
3) Ægir 4. tbl. 48. árg. 1955.
ÆGIR-355