Ægir - 01.01.1985, Qupperneq 15

HORSK-ÍSLENSKI síldar-
STOFNINN (ATLANTO-
SCANDIAN SÍLD)
1- Afli
Hér áður fyrr var norsk-
íslenska síldin einkum veidd að
vetrarlagi við vesturströnd Nor-
e8s og að sumarlagi við Norður-
Jand. Vetrarveiðarnar byggðust á
nrygningargöngu síldarinnar en
sumarveiðarnar á ætisgöngum
nennar (2. mynd). Eftir að þekk-
ing á göngum síldarinnar milli
Islands og Noregs jókst hófust
talsverðar síldveiðar á úthafinu.
A tímabilinu 1930-1945 var
árleg síldveiði úr þessum stofni
um 400.000 tonn. í byrjun 6. ára-
tugarinsjókstaflinnogkomst T.4
m'lljónir tonna árið 1956. Á
næstu árum þar á eftir minnkaði
aflinn í u.þ.b. 1 milljón tonn árið
1962 en jókst svo hröðum
skrefum aftur uns hámarki var
náð árið 1966 en þá veiddust 1.7
milljón tonn. Næstu ár minnkaði
aflinn hröðum skrefum þannig að
1968 varð hann aðeins um
270.000 tonn og 1970 aðeins um
20.000 tonn. Þessi þróun er sýnd
á 3. mynd.
Til viðbótar þeim veiðum á
fullorðinni síld sem hér hefur
verið lýst var smásíldarveiði
einnig stunduð. Hún byggðist á
veiði síldar sem var á 1. — 3.
aldursári. Þessar smásíldarveiðar
voru einkum stundaðar í norsku
fjörðunum og að einhverju leyti
einnig við strendur Sovétríkjanna
í Barentshafi. Á 6. áratugnum var
smásíldaraflinn milli 150 og
300.000 tonn en um og uppúr
1965 jókst hann og var um hálf
milljón tonn 1967 og 1968.
Þessar smásíldarveiðar héldu
áfram eftir að veiðum á fullorð-
inni síld lauk í byrjun 8. áratugar-
ins. Talið í fjölda veiddust árlega
5.4-5.6 milljarðar sílda (árið
1966) á sama tíma og smásíldar-
aflinn var 6-27 milljarðar sílda.
Smásíldaraflinn í fjölda talið var
því margfalt meiri en stórsíldar-
aflinn.
2. Stærb síldarstofnsins
Venjulega er talið að gríðar-
legar sveiflur hafi verið í stærð
árganga norsk-íslensku síldarinn-
ar. Þannig voru árgangarnir frá
1950og 1959 mjög sterkiren allir
árgangar þar á milli voru venju-
lega taldir mjög lélegir og víst er
um það að þeirra sá lítil merki í
aldursdreifingu fullorðnu síldar-
innar. Við nánari athugun hefur
komið í Ijós að mjög stór skörð
voru höggvin í alla árganga
1950-69 með gegndarlausum
smásíldarveiðum. Þannig voru
árgangarnir á 6. áratugnum sem
venjulega er lýst sem mjög
lélegum 10-30 milljarðar sílda á
1. ári (4.mynd). Þeir árgangar
sem ekki náðu 20 milljörðum
sílda á 1. ári lifðu smásíldarveið-
arnar ekki af að neinu marki og
aðeins mjög óveruiegur hluti
þeirra náði 4 ára aldri. Á 7. ára-
tugnum versnaði þetta enn. Þá
voru nánast allir árgangar veiddir
upp áður en þeir urðu kynþroska
enda varð þeirra nánast ekki vart
í hrygningarstofninum.
Samkvæmt stofnstærðarút-
reikningum með aldurs-aflaað-
ferð var hrygningarstofninn um 9
milljón tonn árið 1950 (5. mynd)
en minnkaði í 7 milljónir tonna
árið 1953. Á tímabilinu 1954-
1957 bættist hinn sterki 1950
árgangur í hrygningarstofninn og
við það óx hann í u.þ.b. 10 mill-
jónir tonna árið 1957. Þar sem
næstu 8 árgangar voru nánast
uppveiddir sem smásíld áður en
þeir náðu hrygningaraldri fór
ÆCIR-3