Ægir - 01.08.1985, Qupperneq 51

^uðunn Ágústsson og Emil Ragnarsson
^knideild Fiskifélags íslands:
Betri
skrúfunýtni
^ordforsk — samstarfsverkefni.
Gre/'n þessi er sú áttunda i röðinni í greinaflokki
^knideildar í samnorræna rannsóknarverkefninu
^sW'ð/ orkusparnaðar í fiskveiðum. 170. tbl. Ægis '82
ar8erð grein fyrir verkefninu „ Nýtni Aflbúnaðar" og
'r*tu niðurstöður kynntar. Þar var komið inn á
! Urstöður mælinga á eyðslustuðlum og beitingu
s rukunnar. I þessu tölublaði verður val skrúfuþátta
rstaklega tekið fyrir, sem er liður í sama verkefni.
Inn8angur
v ^erkefnið „Nýtni aflbúnaðar" var umfangsmesta
^erkefni Tæknideildar í samstarfsverkefninu, en alls
ru yerkefni deildarinnar sjö talsins.
vf' fer^e^n' þetta gekk út á að mæla olíunotkun ogafl
lr aert á skrúfu við mismunandi ganghraða, tog-
^ ' sr)úningshraða og. skrúfuskurð. í stórum
a(tum voru mælingar tvíþættar:
Mæla nýtni vélar
Mæla nýtni skrúfu
b ^eð nýtni vélar er átt við eyðslustuðul vélar, þ.e.
n e ^örg grömm af ákveðinni brennsluolíu vélin
að skila einu hestafli á klukkustund (sk.st.
ast). Tilgangur með þessum þætti mælinga var í
v |.n ^argþættur, m.a. að benda á mikilvægi þess að
b )a dieselvél með tilliti til eyðslustuðuls; fá saman-
bvr við uppgefnar tölur vélaframleiðenda og sjá
ernig eyðslustuðullinn breytist við breytilegt álag
lij Srinningshraða. Þar sem olíunotkunin er mæld í
obUrn á klst (l/klst) er nauðsynlegt að mæla hitastig
b^eunar í gegnum mæli og taka sýni og mæla eðlis-
Sj ^PPlýsingar vélaframleiðanda um eyðslustuðla
a véla hafa verið mjög mismunandi — í sumum
„prufuplönum" er engar upplýsingar að finna en í
öðrum allt frá einum álagspunkti (mesta álag) upp í
nokkra. Við val á vél og skrúfubúnaði er mikilvægt
að hafa eyðslustuðlaferla frá vélaframleiðanda, sem
sýna hvernig eyðslustuðullinn breytist við mismun-
andi keyrslu vélarinnar. Einn samstarfsaðili í sam-
norræna verkefninu, Jydsk Teknologisk Institut (JTI),
mældi allmargar dieselvélar á prufuplani og útbjó
sérstök stöðluð eyðslustuðlal ínurit („muslinge-
diagram"). Umrætt verkefni hafði m.a. þanntilgang
að hvetja vélaframleiðendurtil að gefa út slík línurit.
Ekki má gleyma því að eyðslustuðullinn er háður
varmagildi brennsluolíunnar og þarf því að tilgreina
það til að fá sem réttasta mynd af nýtni viðkomandi
vélar í prósentum.
En víkjum þá að hinum þætti mælinga, þ.e.
mælingum á nýtni skrúfunnar. Með nýtni skrúfu er
átt við hlutfall þess afls sem skrúfa skilar frá sér og
þess afls sem dieselvél yfirfærir út á skrúfuöxul.
Þannig er skrúfunýtnin 50%, þegar 1 af hverjum 2
hestöflum, sem skilað er út á skrúfuöxul, nýtast sem
hreyfiafl. Tilgangur þessara mælinga var að staðfesta
í reynd skrúfunýtnina við breytilegan snúningshraða
og skrúfuskurð við mismunandi notkun skips. Þær
upplýsingar sem þannig fengust voru ekki aðeins
leiðbeinandi fyrir stjórnendur og eigendur viðkom-
andi skipa (og hliðstæðra skipa) um hvernig hag-
kvæmast væri að beita vélbúnaðinum, heldureinnig
leiðbeinandi um þá möguleika sem væru fyrir hendi
að bæta nýtnina með breytingum á skrúfubúnaði.
Samtals hafa 12 skip verið mæld, skip af mismun-
andi gerð og stærð, frá 36-72 m, með skrúfuþvermál
á bilinu 1.7—3.2 m og snúningshraða (hannaðan
skrúfuhraða) á bilinu 148-395 sn/ mín. Skipin eru
þessi:
471 -ÆGIR