Ægir - 01.01.1987, Blaðsíða 15

hún ber eða vaxin gisinni hulu af
grænu slýi. Skellur og taumar af
skegludriti eru um allt en skolast
af þegar brimar. Ekki sáust aðrir
fuglar í og við eyna en fýll, rita,
hópur af steindeplum og svart-
bakur (ungfugl).
Heimildir um Kolbeinsey
Kolbeinseyjar er fyrst getið í
Hauksbók Landnámu, sem rituð
var rétt eftir 1300. Klausan hefur
Kklega verið tekin upp úr s.k.
Styrmisbók, sem er tæpum 100
árum eldri (íslensk fornrit l.b.).
Aftur er getið um eyna í Svarfdæla
sögu sem talin er rituð á síðari
hluta 14. aldar (íslensk fornrit
^■b-). Þar er eyjan sögð klettur í
útnorður undan Grímsey. Guð-
brandur Þorláksson, Hólabiskup
gerði þrjá sægarpa, Hvanndala-
bræður, út í leiðangur til Kol-
^einseyjar kringum 1616 (eða
1580). Eina heimildin um þann
leiðangur er bragur sem ortur var
50 árum síðar (Blanda l.h.). Þar
er að finna fyrstu tölur um stærð
eyjarinnar, 400x60 faðmar. Arn-
grímur lærði getur um Kolbeinsey
1 riti sínu Specimen Islandiae frá
J ^>43. Segir hann eyna vera klett
rremur en ey og ekki bara klett-
°tta heldur einn klett og þar vaxi
engin grös. Bæði Eggert Ólafsson
ðg Olavius geta um Kolbeinsey í
Jerðabókum sínum og að þangað
nafi verið sótt í fugl og sel, en það
var löngu liðin tíð þegar þeir ferð-
nbust um landið eftir miðja 18.
bld. Spurnir hafði Olavius af því
ab Hollendingar nýttu sér gæði
eyjarinnar.
I strandlýsingu Löwenörns frá
^521 er að finna elstu teikningu
af eynni, en óvíst hvaðan hún er,
bví að sjálfur kom Löwenörn
b^ngaðekki. Áteikningunni líkist
eyjan mjög því sem hún er enn í
nag/ þverbrött að austan, afhall-
andi til vesturs og tveir höfðar á.
KOLBEINSEY
Skyringor
frouðkennt berg oð hlulo,
[•f'i-i-'A flognorum blððruróklr
[~ i I Mpg bloðrótt berg,
I I blððrurokir óberondi
Smó^þlððrótl, straum-
lögott
Smóblöðrótt. lítið
stroumiógott
Holli í blððrurókum og
stroumlö'gun
Sprungo
Hvorfmilli 1958 09^1985
3. teikning. larðfræðikort af Kolbeinsey. Sýndar eru flúðir vestan og austan við
eyna og spildan norðan við hana sem eyðst hefur milli 1958 og 1986. Sprungan
sem þar er teiknuð sést á loftmynd frá 7 958. Crunnkortið gerði Verkfræðistofan
Hnit eftir loftmyndum Landmælinga Islands 1985.
Eftir miðja 19. öld virðist menn
aftur hafa farið að sækja í Kol-
beinsey til fanga (Jochum Eggerts-
son, Eimreiðin 1933). Jochum
hefur eftir gömlum Grímseyingi,
fæddum um 1860, „að eyjan sé
stöðugt að molna og eyðast svo
sjá megi mun á, næstum árlega".
Leiðsögubækur fyrir sæfar-
endur við ísland komu út í
mörgum útgáfum á dönsku,
þýsku og ensku a.m.k. frá árinu
1896 og á íslensku frá 1932. Þar
eru upplýsingar um stærð eyjar-
innar og teikningar af henni. í
fyrstu útgáfunum er allur eyja-
klasinn sagður vera 550 m á
lengd. Er sú tala líklega byggð á
athugunum franskra sjóliða
sumarið 1860.
ÆGIR - 7