Ægir - 01.01.1987, Page 18

5. teikning. Eyðing Kolbeinseyjar. Mælingará hæð, lengd ogbreidd Kolbeinseyjar
á ýmsum tímum. Ef marka má meðalhraða rofsins verður eyjan horfin um miðja
næstu öld.
lengstar og sumsstaðar í þeim
holrými og bergið því veikara
fyrir öldukastinu.
Stuðlasprungurnar eru veik-
leiki í neðri, þétta hluta lagsins.
Þannig er klettastapinn í austur-
hluta eyjarinnar hlutaður í stórar
blokkir og 2-5 m á milli
sprungna. Þessarsprungurerutil-
tölulega beinar og verulegt los
virðist verða um þær.
Hættulegustu sprungurnar eru
höggunarsprungur sem fram hafa
komið við seinni brotahreyfingar.
Nokkrar slíkar sprungur liggja í
gegnum Kolbeinsey. Megin-
stefna þeirra er N25°A. Stærsta
sprungan, raunar kerfi af
sprungum, myndar geilar og
grunna dokk í gegnum eyna og
skiptir henni í tvo höfða. Þetta
kemur fram á flestum teikningum
og myndum af eynni. Sprungu-
kerfiðer 1,5-4 mábreidd. Þaðer
mjóst sunnan megin og þar hefur
rofistgeil eftirsprungunni um 5 m
inn í eyna. Norðan megin hefur
rofist um 2 m breið geil eftir
sprungunni, þverbrött að austan-
verðu. Misgengishreyfing sést
ekki á þessum sprungum en
gliðnun er um þær V2-1 cm.
Fleiri sprungur með þessari sömu
meginstefnu eru bæði á austur-
og vesturhöfða eyjarinnar. Þær
eru tilluktar að sjá, nema sú sem
liggur í gegnum austurhöfðann. í
henni er smáglufa sunnantil.
Höggunarsprungurnar eru næst-
um lóðréttar, sumsstaðar þó bratt
hallandi til austurs.
Yfir norðurhluta eyjarinnar
liggja sprungur með NV-SA
stefnu sem líta út fyrir að vera
höggunarsprungur, vegna þess
hve langar og beinar þær eru.
Þessar sprungur eru luktar er
mynda stall, þegar brotnar frá
þeim á eina hlið.
Höggunarsprungurnar eru
einn helsti veikleikinn í eynni
einkum sprungukerfið sem
gengur yfir miðja eyna og austur-
höfðann. Stefna þeirra er í sam-
ræmi við ríkjandi togspennu í
gliðnunarbelti Kolbeinseyjar-
hryggjarins. Sprungurós (4. teikn-
ing) sýnir glöggt þær tvær aðal-
stefnur sem eru ríkjandi í sprungu-
mynstri eyjarinnar.
Vedrun og rof
Það gefur augaleið að kletta-
sker í Norðuríshafi verður eink-
um fyrir mekanískri veðrun og
rofi af völdum brims og rekíss.
Sjálf veðrunin, þ.e. grotnun eða
losun bergagna t.d. vegna hita-
brigða (frost/þíða), saltkrist-
öllunar í glufum eða lífrænna
áhrifa er hverfandi lítil borið
saman við mátt rofaflanna sem
bæði losa um bergið og flytja
bergbrot úr stað. Hafísinn skrapar
10-ÆGIR