Ægir - 01.01.1987, Qupperneq 24

hefur verið greindur allt að 40
árum. Vaxtarhraði er mjög breyti-
legur og karfi af ákveðnum ár-
gangi getur haft mjög breytilega
stærð. Eins geta karfar af sömu
lengd verið af mörgum árgöng-
um. Sveiflur í árgangastærð geta
verið verulegar. Þannig virðist
t.d. árgangurinn frá 1968, sem
nú er 18 ára, þ.e. á toppi í veið-
inni, vera sterkur, en árgangarnir
frá 1972 og 1973 vera tiltölulega
lélegir. En þessir árgangar eru
mörg ár að koma í veiðina, og
veitt er úr þeim í mörg ár. Þannig
er vart eða ekki að merkja bein
áhrif einstakra árganga á afla líð-
andi stundar.
Þegar saman fara að mestu lé-
legir eða góðir árgangar um
nokkurt árabil, eiga sér auðvitað
stað sveiflur í stofnstærð. Hinn
hægi vöxtur og hái aldur hjá karfa
þýðir að allar sveiflur verða afar
hægfara í karfastofninum. Það
tekur t.d. nokkurn tíma að veiða
niður karfastofn, en það tekur
því einnig langan tíma að byggja
hann upp að nýju. Ef menn vilja
reyna að viðhalda veiðum sem
jöfnustum, þarf að hafa nokkra
fyrirhyggju og horfa lengra fram í
tímann en við eigum að venjast í
þessum efnum. Þannig þóttumst
við fyrir nokkrum árum sjá fram
á, að karfastofninn stefndi í lægð
á seinni hluta þessa áratugar og
byrjun þess næsta. Þetta
byggðum við á eftirfarandi:
Mörg léleg seiðaár eftir 1975.
Smákarfaveiði Sovétmanna
árin 1975 og 1976.
Lítið um smákarfa á græn-
lenska landgrunninu a.m.k.
eftir 1980.
Þótt veiðanlegi stofninn hafi
verið í þokkalegu ástandi töldum
við óráðlegt að veiða ár eftir ár
allt að því tvöfalt það sem ráðlagt
var að veiða. Fyrir nokkrum árum
var því sjávarútvegsráðuneytinu
bentá hvert stefndi. Enerfitterað
gera viðhlýtandi ráðstafanir
þegar veiðarnar ganga vel og
hvertáreru slegin nýaflamet. Við
sitjum ekki heldur einir að karfa-
veiðunum. Og ekkert samkomu-
lag er milli þjóða um nýtingu, og
því e.t.v. erfitt um vik fyrir okkur.
En árið 1983 urðu þáttaskil hvað
aflabrögð snerti. Afli á sóknarein-
ingu datt niður. Síðan hefur sókn
dregist saman, afli haldið áfram
að minnka en afli á sóknarein-
ingu haldist. En hvernig má það
vera, að afli minnki, en afli á
sóknareiningu haldist? Nærtæk-
asta skýringin er eftirfarandi:
Menn hafa nú meira svigrúm í
tíma til að nýta sér þorskkvóta en
var í upphafi. Þeir sækja því mest
í karfann, þegar helst er að vænta
góðrar veiði.
Ástand karfastofnanna
En hvernig er þá ástand karfa-
stofnanna í dag? Það skal tekið
fram, að rannsóknum á karfa er í
ýmsu ábótavantogekki eins langt
komnar og hjá mörgum öðrum
tegundum og kemur margt til, en
það skal ekki tíundað hér, og að-
eins bent á, að kerfisbundnar
karfarannsóknir hafa verið stund-
aðar miklu skemmri tíma en
rannsóknir á flestum öðrum
nytjafiskum og aðeins af mjög
fáum mönnum.
Engu að síður, þá er talið að
úttekt á venjulegum karfa þ.e.a.s.
5. marinus sé viðunandi m.t.t.
kringumstæðna. Hinsvegarhefur
ekki tekist að gera ábyggilega
úttekt á djúpkarfa (5. mentella).
Til þess skortir vitneskju og
umfram allt gögn. Það ber því að
taka tölum með nokkrum fyrir-
vara, en við teljum - hvort sem
tölurnar ættu að vera einhverjum
tonnum hærri eða lægri - að
úttektirnar gefi rétta mynd af því
hvert horfir á hverjum tíma.
þús.
tonn
1000
900
800
700
600
500
400
300
Karfi (S-marinus). Stærö veiði- og hrygningarstofns (þús. tonn) 1977-1986.
16-ÆGIR
O- O Hrygningarstofn
*— £ Veiöistofn (11 +)
r
&■ "
-i-------1------1------1------1-------1------1 i i r
77 78 79 80 81 82 83 84 85 86
Ár