Ægir - 01.01.1987, Qupperneq 25

Það stefnir sem sagt hægfara í
lægð í karfaveiðum ef fram
heldur sem horfir. Hér er við
ramman reip að draga, þvíekki er
aðeins við íslendinga að sakast,
heldur aðrar þjóðir einnig sem
veiða sömu stofna bæði við
Grænland og Færeyjar. En við
skulum samt vera minnugir þess,
ab Islandsmið eru lang veigamest
í veiðunum því á þeim miðum
eru að jafnaði tekin um 70-80%
karfaaflans.
En til hvers er að vera að hafa
áhyggjur af karfa? Hann er hvort
sem er aðeins „skrapfiskur" í
hugum manna. Það er svona hálf-
gerð neyð að þurfa að fiska hann
eða þannig finnst mér andinn
hafa verið í þessu til skamms
tíma.
Nú skulum við hvíla okkur á
karfa -flestum þykir sjálfsagt nóg
komið - og beina málinu að
öðru.
^ðrar tegundir
Hér á árum áður, einkum á
sjötta áratugnum, hóf ég söfnun
á gögnum ýmissa fisktegunda,
sem komu á dekk sem aukaafli í
e'ðöngrum, þ.e. fiskum sem ekki
v°fu hirtir. Brátt sýndist mér, að
þarna væru ýmsir möguleikar til
nytja og gerðist svo djarfur að
Setja fram slíkar hugmyndir, m.a.
^iðvíkjandi kolmunna og spær-
lngh svo dæmi séu nefnd. Við-
brögð? Þau voru auðvitað engin,
nema hvað menn brostu bara
góðlátlega og gerðu grín að
^anni fyrir fáránlegar hugmynd-
lr- I hjáverkum var þó haldið
^fram og tekið sitt hvað saman af
Þessum athugunum í nokkur ár,
en þessum skýrslum síðan
stnngið ofan í skúffu og þar hafa
Þf svo legið lengst af. En nú á
S'ðustu árum hefur stundum verið
n°kkuð tilefni til þess að draga
sumar af þessum skýrslum úr
skúffunni og dusta af þeim rykið.
Culllax
Kolmunna og spærling þekkja
menn nú, en það hafa einstaka
menn haft samband til að spyrjast
fyrir um aðrar tegundir og verður
þá fyrst fyrir mér gulllaxinn. Eins
og nafnið bendir til er gulllax af
laxfiskaætt þ.e. fjarskyldur laxi
og loðnu. Hann er algengur hér
við land frá SA-landi til NV-
lands, þ.e. hann er hlýsjávarteg-
und og er algengur á karfaslóð.
Mest virðist vera um hann S- og
SV-lands. Fullvaxta, kynþroska
fiskur heldur sig aðallega í og við
kanta landgrunnsins, en ókyn-
þroska meira uppi á bönkunum.
Ekki hefur verið tækifæri til að
stunda kerfisbundnar rannsóknir
á gulllaxi og vitneskja okkar um
hann hérvið land byggistþvíátil-
viljunarkenndum gögnum.
Hrygning virðist eiga sér stað á
vorin, aðallega á tímabilinu maí-
júní, en hún er ekki alveg um
garð gengin íjúlí. Hrygning virð-
ist því spanna alllangan tíma. Um
útbreiðslu hrygningarsvæða er
lítið vitað annað en að hann
hrygnir a.m.k. sunnanlands
sennilega alldjúpt. Mjög sjaldan
fást egg og seiði gulllax í yfir-
borðslögum, en þau hafa fengist
á allmiklu dýpi. Lítið er vitað um
Culllax (Argentina silus).
rek þeirra, en vitað er, að umtals-
verð uppeldissvæði eru hér á
bönkum SV-lands og kannske
víðar.
Gulllaxinn er frekar hægvaxta
fiskur og getur náð allháum aldri,
verður kynþroska um 37-40 cm
að lengd og er þá um 7-9 ára. Al-
gengustu stærðir á karfaslóð eru
35-50 cm, mest 38-45 cm, og er
þá um 300-700 gr. að þyngd.
Gulllax sem er yfir 50 cm að
lengd fer að nálgast kíló að
þyngd, en töluvert er um slíkan
gulllax á vissum svæðum og
dýpum.
Á sjötta áratugnum, þegar
maður byrjaði að reka áróður
fyrir því að nýta þessa tegund,
gerði ég smákönnun á flakanýt-
ingu. Hún reyndist þá tæp 53% í
ósnyrtum flökum m.ö.o. ég tel
því að reikna megi með 45-50%
nýtingu í flökum, sem mér skilst
að teljast verði allgóð nýting.
Öllum sem smakkað hafa, ber
saman um, að gulllax sé bragð-
góðurfiskur. Hins vegarer mergð
beina í fiskinum, sem gera hann
minna aðlaðandi til átu, hann
hentar því einkar vel í marning og
frekari vinnslu úrhonum. Vinnslu-
tilraunir Norðmanna hafa sýnt að
hann er einstaklega gott hráefni.
Nú er- loksins-vaxandi áhugi
fyrir veiðum og vinnslu á gulllaxi
hérlendis. Þá vaknar sú stóra
ÆGIR - 17