Ægir - 01.06.1989, Blaðsíða 7

6/89
ÆGIR
291
J\s^a á Islandsmiðum (Erlingur
hauksson 1984). Hlutfallsleg
'Pting feðu þeirra eftir þunga er
í töflu 1. Gengið er út frá
nni í útreikningum um neyslu
f.e,a a nytjafiskum og áhrifum á
fS, Ve'^ar- Neyslu sela af hverri
s tegund í tonnum er síðan
dreytt_ í fjölda fiska með því að
f^a ' Þungann með meðalþyngd
u a hverrar tegundar, sem fund-
1 selamögunum (Erlingur Hauks-
Son 1984)
t éta selirnir þessar fisk-
gundir sem ungviði og hafa
mest adr'f á nýliðun fisk-
Aðrnanna' t'd- þorsks, ufsa o.fl.
ken^^^^egundir, svo sem hrogn-
fl 5.!' Ju^u og loðnu taka þeir í svo
0 Sernu stærðum og fiskimennirnir
við • ver^ur samkeppni þeirra
fiskveiðarnar beinni og
198*4)n*eSri" (Erlingur Hauksson
má búast við því að meðalland-
selur þurfi 673 kg af sjávarfangi
árlega (Boulva & McLaren 1979),
og meðalútselur þurfi 1,57 tonn af
sjávarfangi árlega (Mansfield &
Beck 1977). Stafar þessi munur á
neyslu hjá selategundunum, af því
að útselir eru að meðaltali mun
þyngri en landselir, en ekki af því
að fæðuþörf á þyngdareiningu sé
frábrugðin að neinu marki. Talið
er að landselir éti daglega 3—4% af
líkamsþunga sínum, en útselir
4-4'/2%. í áætlun árlegrar neyslu
er einnig tekið tillit til þess, að
dýrin fasta um kæpinguna og
þann tíma er þau fara úr hárum.
Talningar á selum hafa farið
fram við ströndina síðustu árin og
hefur höfundur áætlað stofnstærð
landsels 43 þús. dýr og stofnstærð
útsels 12 þús. dýr (Erlingur Hauks-
son 1988). Er stuðst við þær stofn-
stærðartölur hér.
að meta verður þann hluta náttúru-
legs dauðdaga fiska fyrir nýliðun,
sem rekja má til sela (M*). Sam-
kvæmt R.J.H. Beverton (1985)
gildir að;
C*/Rr = exp (M* (tr—tp))—1 =
(Y2-V,)/Y, (1),
þar sem t-tp (At*) er tímabil afráns
sela á fisktegund fyrir nýliðun, C* er
neysla sela og Rr meðalnýliðun
fiskstofns, hvort tveggja í fjölda
fiska. Mögulegur aflaauki er í réttu
hlutfalli við neyslu sela á nýliðum,
þegar selirnir einir valda náttúru-
legum dauðsföllum fiska fyrir
nýliðun, en minnkar eftir því sem
náttúruleg dauðsföll af öðrum
orsökum eru meiri (M'). Hlutfallið
C*/Rr gefur því hámark mögulegs
aflaauka, sem minnkar eftir því að
M' vex.
Hámarks möguleg aflaaukning,
verður þegar M*=0, þ.e.a.s. ef
engin dauðsföll verða vegna sela.
Nemur hún exp[M*(tr-tp)]-1, eins
NeMa sela
eftirf.Vsla selastofns á fæðu, fer
ard Jd da dýra í stofninum, þyngd-
dapr' 'n®U dyranna ' honum og
Þörf hvers sels sér til lífs-
ö|| |.rV^r's °8 viðkomu. Ekki eru
k~.... ^0rnin til arafar um bessa
in til grafar um þessa
Sðnil ' llttræ^' íslenskra sela, en
væmt erlendum heimildum,
Mat á áhrífum á fiskveiöar
Áhrif á nýliðun
Við mat á áhrifum neyslu sela á
nýliðun fiskstofna, er einfaldast að
meta mögulegan hlutfallslegan
aflaauka ((Y2-Y,)/Y,), ef neyslu
sela gætti alls ekki. Y2 er afli án
neyslu sela og Y, er neysla við
núverandi ástand. Þetta þýðir það,
og kemur fram í jöfnu 1. M* er
óþekkt stærð, en hana er mögu-
legt að áætla, ef vitneskja liggur
fyrir um fjölda fiska sem étnir eru
af selum árlega, áður en þeir ger-
ast nýliðar til veiðanna (C*) og ef
meðalnýliðun fiskstofnsihs er þekkt
(Rr). Fyrri stærðina er mögulegt að
áætla með könnunum á fæðu og
neyslu sela, sú síðari liggur fyrir í
■gund
Ufsi
í>kur
r!e'nbítur
íssr**1
Sí|d
ýsa
^arkoh
Karfj
Tafla 1. Neysla sela á nytjafiskum
%-fæða íþynd Neysla í tonnum Afli 1987
Neysla sela í % afafla
Lands.
Útsel.
Lands.
Útsel.
Alls
þús. t. Lands.
Útsel.
Alls
ffeksr-
-^feða
33.40%
23.90%
5.10%
.30%
2.20%
2.30%
.70%
2.90%
1.90%
.40%
18.10%
22.00%
11.10%
11.90%
8.40%
5.70%
4.60%
.80%
1.00%
.50%
9,335
6,680
1,425
84
615
643
196
811
531
112
3,410
4,145
2,091
2,242
1,583
1,074
867
151
188
94
12,745
10,825
3,517
2,326
2,197
1,717
1,062
961
719
206
80.303
390.960
12.564
3.428
1.518
75.439
39.216
1,019.500
11.123
87.730
11.63%
1.71%
11.35%
6.12%
40.51%
.85%
.50%
.80%
4.77%
.13%
4.25%
1.06%
16.64%
163.50%
104.25%
1.42%
2.21%
.01%
1.69%
.11%
15.87%
2.77%
27.99%
169.62%
144.76%
2.28%
2.71 %
.09%,
6.47%
.23%
73.10%
26.90%
84.10%
15.90%
20,431
7,519
15,844
2,996
36,276
10,514
1,721.781
100.00% 100.00% 27,950 18,840 46,790