Ægir - 01.01.1991, Síða 10

2
ÆGIR
1/91
Dr. Jakob Magnússon:
Eitt og annað
Fyrir röskum átján árum var haft
eftir höfundi þessa greinakorns að
loknum rannsóknaleiðangri á
Grænlandshafi að mikið magn af
karfa væri á þessum slóðum og að
möguleikar á verulegri veiði ættu
að vera fyrir hendi. Sem kunnugt
er hófu Sovétmenn ásamt
nokkrum öðrum Austur-Evrópu-
þjóðum miklar veiðar úr þessum
stofni. íslendingar hófu tilrauna-
veiðar sjö árum seinna eða árið
1989.
Veidarnar
í greinarkorni í 1. tbl. Ægis
1990 voru settar fram hugmyndir
höfundar um hvaðan úthafskarf-
inn í Grænlandshafi væri kominn,
hvert seiðin ræki og hvar hann
eldist upp. Hér verða þessar hug-
myndir ekki gerðar að umtalset'ni,
heldur greint nokkuð frá veið-
unum og rannsóknum í tengslum
við þær.
Tvö síðastliðin ár hafa íslend-
ingar stundað tilraunaveiðar á
úthafskarfa langt SV af landinu.
Þær hafa nú sannfært menn um að
grundvöllur er fyrir veiðum þarna
fyrir velbúin, öflug skip. Á árinu
1989 reyndu alls 7 skip við þessar
veiðar og veiddu samtals um 2700
tonn. Árið 1990 tóku hins vegar
12 skip þátt í veiðunum og öfluðu
alls um 5500 tonn. Á sama tima
og íslendingar hófu veiðar á
úthafskarfa dróst veiði Sovét-
manna stórlega saman. Heyrst
um úthafskaría
hefur að ástæðan væri sú að ekki
hafi náðst samkomulag um verð
vörunnar við kaupendur hennar.
Eins og t'lestum er kunnugt eru
veiðar á úthafskarfa stundaðar frá
apríl til júlí, þ.e. yfir gottímann og
um nokkurn tíma eftir hann. Lík-
legt er, að hann mætti einnig
veiða á haustin, a.ni.k. var það
reynslan í rannsóknaleiðöngrum á
fyrri hluta áttunda áratugarins. En
þá var kart'inn þéttastur í vestan-
verðu Grænlandshafi.
Á árinu 1990 bættust fleiri
þjóðir í þann hóp, sem stunda
veiðar á úthafskarfa í úthafinu,
langt SV af íslandi. í töflu 1 er yfir-
lit yfir veiðarnar frá upphafi og
þátttaka í þeim.
En þrátt fyrir þátttöku fleiri
þjóða, hefur heildaraflinn dregist
verulega saman eins og líka má sjá
á mynd 1, en það er auðvitað fyrst
og fremst vegna minni afla
Sovétmanna.
Frá upphafi veiðanna árið 1982
hafa Sovétmenn stundað rann-
sóknir á þessum stofni. Þessar
rannsóknir beindust, sem eðlilegt
er, mjög að því, að meta hve stór
úthafskarfastofninn væri. Enn-
fremur stunduðu þeir umfangs-
miklar I íffræðilegar rannsóknir.
Tilraunir þeirra til að meta stærð
þessa stofns eftir seiðafjölda og
bergmálsaðferðum voru ekki mjög
sannfærandi af ýmsum ástæðum,
sem hér verða ekki tíundaðar.
Hins vegar voru Iíffræðileg gögn
og aflaskýrslur þeirra og Austur-
Þjóðverja notuð í vinnunefnd
Alþjóða haírannsóknaráðsins til
þess að reyna að reikna stot'n-
stærðina út frá þeim. Þessi tilraun
var fyrst gerð 1990. Samkvæmt
niðurstöðum vinnunefndarinnar
(sem byggðar eru á þessum
gögnum) reyndist veiðistofninn
rúm 500 000 tonn og á grundvelli
þess lagði Alþjóða hafrannsókna-
Tafla 1.
Úthafskarfi frá upphafi veiöanna eftir löndum (í þús. tonna)
Land 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990’)
Búlgaría - 3 6 11 12 9 5 ?
Færeyjar - - - - - 1 - -
A-Þýskaland + 1 5 9 7 17 7 7.9
ísland - - - - - - 3 5.5
japan - - - - - - + 1.5
Noregur - - - - - - - 4.5
Pólland 1 - + + + + - + ?
Sovétríkin 60 60 61 60 85 72 65 23 92
Samtals 61 ') Bráðahirgðatölur. 60 65 72 105 91 92 38 23.4