Ægir - 01.01.1991, Qupperneq 28

20
ÆGIR
1/91
Eiríkur Sigurbsson og
Þór Jakobsson:
Hafís við strendur íslands
- flokkun hafísára
Austur-Grænlandsstraumur ligg-
ur úr Norður-íshafi meðfram
austurströnd Grænlands, um
Grænlandssund milli íslands og
Grænlands og allt suður um
Hvarf, suðurodda Grænlands.
Mikill hafís berst með straumnum
og er sumt komið langt úr norðri,
en annað hefur myndast sunnar í
Austur-Grænlandsstraumi. Auk
hafíss sem myndast á sjó fljóta
suður á bóginn borgarísjakar úr
skriðjöklum Grænlands, og leifar
þeirra, borgarbrot.
Hafís á Grænlandssundi rekur
stundum undan vindum og
straumum inn á siglingaleiöir við
Island og upp að ströndum
landsins. Issins gætir mest noröur
af Vestfjörðum og Norðurlandi.
Hafísinn er ein helsta hindrun sigl-
inga meðfram norðurströnd
Islands.
Alla jafna er siglingaleiðin með
ströndum fram íslaus og greið yfir-
ferðar, en alloft bregður þó út af.
íssins verður að jafnaði fyrst vart
úti fyrir Hornströndum. Það eru
aðallega langvarandi suðvestan-
og vestanáttir í Grænlandssundi
sem valda því.
Ríkjandi vestlægar áttir norður
af landinu valda því einnig, að
ísinn í Austur-Grænlandsstraumi
berst af leið og austur í Islandshaf.
Ef vestanáttin varir enn dögum
saman, berst ísinn æ lengra aust-
ur, jafnvel á móts við Melrakka-
sléttu.
ísbreiða þessi er gjarnan djúpt
undan Norðurlandi. Engu að síður
getur tilvist hennar á þessu haf-
svæði gert það að verkum, að
norðlægar áttir sem kynnu að taka
við af vestlægu áttunum eru nú
mjög varasamar. Mikil hætta er á,
að ísinn berist suður og inn á sigl-
ingaleiðir við Norðurland og jat’n-
vel Austfirði.
Dæmi er um, að ís berist að
Norðausturlandi úr norðri eftir
langvarandi norðlægar áttir án
þess að áður hafi ríkt vestanáttir.
ísbreiðan nyrst í íslandshafi,
austur af Scoresbysundi, het'ur þá
verið óvenjumikil og norðanáttin
staðið lengi.
Að lokum ber að athuga, að
hafís sem á annað borð het’ur bor-
ist inn á siglingaleiðir úti fyrir
Norðurlandi berst austur á bóginn
með strandstraumum þar til hann
bráðnar eða hrekst t’rá landi í suð-
lægum áttum.
Hafísinn í Grænlandssundi er
að jat'naði mestur seinni hluta
vetrar og að vori. Hætta á haf-
ískomu að ströndum Islands er því
mest á þeim árstíma. Þá má