Tímarit lögfræðinga - 01.06.1959, Page 5

neinn munur á sambandinu milli fósturforeldra og fóst-
urbarna og kjörforeldra og kjörbarna. I báðum tilvikum
er kjarni þessa sambands fóstur, uppeldi og framfærsla
aðilja á barni, þótt það beri að visu stundum við, að mað-
ur sé ættleiddur, sem kominn er af barnsaldri, en þá er
það langtiðast, að maður þessi bafi alizt upp með ætt-
leiðendum frá æskuskeiði. Báðum þessum úrræðum er
það og sameiginlegt, að börnum hefur að öllum jafnaði
verið ráðstafað til þeirra, sem þau alast upp hjá, af hendi
foreldra og annarra forráðamanna. Virt frá þessu sjón-
armiði er það nánast formsatriði eitt, sem skilur milli
fóstursins og ættleiðingarinnar, þ. e. ættleiðingarlevfið. A
þessu tvennu er hins vegar gevsilegur lagamunur, þar
sem mjög fá lagaáhrif eru tengd við samband fósturbarns
og fósturforeldris, en ættleiðing er mjög áhrifarík að lög-
um. Samband fósturforeldra og fósturbarna er því í rík-
um mæli lífssamband — eins og það er nefnt i lögfræði
— og miklu fremur það en lagasamband.1)
Fóstur barna tíðkaðist hér á landi mörgum öldum áð-
ur en ættleiðingar komu til sögunnar. 1 lÖmagabálki Grá-
gásar (Grg. I b, 22) voru allitarleg og athyglisverð ákvæði
um samband fósturbarna og fósturforeldra, og sögurnar
og aðrar heimildir benda til þess, að mjög hafi verið tiðk-
að að koma börnum í fóstur. Er athyglisvert, að eklci
voru það fóstur- eða uppeldissjónarmið ein, sem réðu
því, að barni var ráðstafað til fósturs, heldur gátu aðr-
ar ástæður valdið, svo sem, er barn var tekið til fósturs
í sáttaskyni og til að treysta sáttir, eða til að trvggja lið-
1) Benda má þó t. d. á eftirfarandi lagaákvæði um fóstur-
börn og fósturforeldri: Réttarfarslög 85/1936, 36. gr., 2., 3. og
6. tl., 125. gr. 1. tl. sbr. 127. gr. 2. málsgr. 1. tl. og að nokkru
139. gr, lög 27/1951, 10 og 90. gr., lög 112/1935, 6. gr. 4. tl., skatta-
lög 46/1954, 11. og 30. gr., lög 30/1921, 2. gr. A, barnaverndar-
og framfærslulagaákvæði, 1. 29/1947, 23. og 34. gr„ lög 87/1947,
16. gr„ sbr. lög 80/1947, 17. gr. svo og 38. gr„ hegningarlög
19/1940, 191. og 201. gr.
Tímarit lögfrœöinga
67