Tímarit lögfræðinga - 01.07.1978, Blaðsíða 7

rniAim- <s
lik.MMAHM.A
1. HEFTI 28. ÁRGANGUR JÚLÍ 1978
FRAMKVÆMD REFSIDÓMA
í þessu hefti birtist ritgerð eftir Jónatan Þórmundsson prófessor um gild-
andi réttarreglur og framkvæmd varðandi refsivist. Þessar reglur eru mikilvæg-
ar, fyrst og fremst fyrir þá, sem refsingu sæta, en raunar einnig fyrir alla aðra
landsmenn, því að þær hafa þýðingu í baráttunni við afbrotin og endurspegla
að auki menningu og viðhorf í þjóðfélaginu. Verulegar breytingar hafa orðið
á þessum reglum, eftir að núgildandi hegningarlög voru sett 1940.Frá síðustu
árum má nefna lögin um fangelsi og vinnuhæli frá 1973, en samkvæmt þeim
tók skilorðseftirlit ríkisins til starfa ári síðar. Nýlega hefur yfirstjórn fangelsis-
mála verið breytt, sbr. reglur nr. 409/1977. Annast nú sérstök deild í dóms-
og kirkjumálaráðuneytinu þessi mál og stýrir fullnustu refsidóma um land allt.
Þá miða ýmsar framkvæmdir á siðustu árum að bættri framkvæmd refsinga.
Byggt var við vinnuhælið á Litla-Hrauni og hin nýja álma tekin í notkun 1971.
Síðumúlafangelsið var tekið í notkun 1973, en húsnæðið hafði áður verið notað
af lögreglunni fyrir handtekna menn. Nú er verið að byggja einangrunarfang-
elsi á Litla-Hrauni og varðhaldsfangelsi í Reykjavík. Fjárlög sýna, að veru-
legu fé er varið til refsiframkvæmdar. Til hegningarhússins við Skólavörðu-
stíg eru veittar 45 milljónir kr. á þessu ári, til vinnuhælisins á Litla-Hrauni
134 millj. kr., til vinnuhælisins á Kvíabryggju 30 millj. kr. og til skilorðseftir-
litsins 7 millj. kr.
Rökstudd og málefnaleg umræða um umbætur í refsimálum hefur ekki
verið jafnmikil hér á landi á síðustu árum og hefði átt að vera. Vafamálin eru
mörg, og sum þeirra snerta grundvallaratriði. Margs konar alþjóðlegt sam-
starf er um þessi efni, en því mun misvel sinnt af íslands hálfu. Félag um sak-
fræði er starfandi hérlendis, en lætur Iftið yfir sér. Full þörf er á, að breyting
verði á þessu. Til að þessi umræða komi að fullum notum, þarf einnig að bæta
upplýsingasöfnun og birtingu upplýsinga um brotamál, en þar skortir verulega
á, að við stöndum nágrönnum okkar jafnfætis.
Þór Vilhjálmsson.
1