Tímarit lögfræðinga - 01.07.1978, Blaðsíða 23

VII. INNTAK ÓFRELSIS.
Frjálsræðissvipting, hvort sem er í fangelsi eða hæli, felur í sér
verulega skerðingu á sjálfstæði og athafnafrelsi vistmanna og rof á
margs konar tengslum við umheiminn.
1) Fangi dvelst allan afplánunartímann í fangelsisbyggingunni eða
á útivistar- og athafnasvæði fangelsisins. Skv. 7. gr. rgj. 150/1968, um
vinnuhælið að Litla-Hrauni, skulu allir fangar lokaðir inni í klefum
sínum frá kl. 9 að kvöldi til kl. 8 að morgni, nema undanþága sé veitt,
þ.e. 11 klst. á sólarhring. I framkvæmd er þessi tími frá miðnætti til
kl. 8, þ.e. 8 klst. Um þriðjung verutíma síns í fangelsi eru fangar því
lokaðir inni í klefum sínum. Út fyrir fangelsissvæðið koma fangar
sjaldan. Helst ber við, að fangar fái stutt heimfararleyfi vegna jarð-
arfarar, hjónavígslu o.fl.
2) Samskipti fanga við fjölskyldu eru takmörkuð. Fangar eiga rétt
til að þiggja heimsóknir af nánum vandamönnum sínum á sunnudög-
um. Samkv. 14. gr. rgj. 150/1968 er heimsóknatími kl. 13—15 á sunnu-
dögum. Er svo fyrir mælt, að fangavörður ráði lengd viðtalstíma og
skuli vera viðstaddur heimsóknir, nema sérstök undanþága fangelsis-
stjóra komi til. Ákvæði þetta er frjálslega framkvæmt að öllu leyti.
Undanþágan mun vera orðin að reglu í framkvæmd. Hún hefur verið
skilin svo, að fangar geti tekið á móti mökum sínum eða sambúðar-
fólki án nærveru eða afskipta fangavarða. Er þar fengin nokkur lausn
á einu vandamálanna, sem innilokun fylgja, kynsveltinu. Ef sérstakar
ástæður eru fyrir hendi, getur fangelsisstjóri bannað tilteknum mönn-
um að heimsækja fanga, einnig vandamönnum. Fangi getur neitað að
þiggja heimsóknir annarra en þeirra, sem eiga við hann opinber erindi.
Heimilt er að leita á gestum, sbr. 15. gr. Hliðstætt ákvæði er í 20. gr.
rgj. 260/1957.
3) Fangar eru ekki frjálsir að því hvaða persónulega muni þeir hafa
í klefum sínum. Þeir mega hafa ljósmyndir af maka sínum, foreldrum,
börnum eða unnustu(a) og útvega sér „hollar og fræðandi bækur“,
sjá nánar 17. og 18. gr. rgj. 150/1968 og 22. og 23. gr. rgj. 260/1957.
Föngum er bannað að líma myndir eða annað á klefaveggina án leyfis
fangavarðar. Ekki verður annað séð en að reglu þessari hafi verið
snúið við, og er það vel. Persónulegir munir eru því aðeins bannaðir,
að þeir þyki hættulegir.
4) Bréfaskoðun verða fangar að sæta, sbr. 13. gr. rgj. 150/1968 og
19. gr. rgj. 260/1957. öll bréf til fanga og frá skulu ganga í gegnum
skrifstofu fangelsisstjóra, sem rannsakar innihald þeirra. Símtöl til
17