Tímarit lögfræðinga - 01.07.1978, Page 17

3) Unglingavinnuhæli. Samkvæmt 5. gr. 1. 38/1973 skal reka ungl-
ingavinnuhæli fyrir allt að 25 fanga, og skal þar fullnægja fangelsis-
refsingum þeirra, sem við dómsuppsögn hafa eigi náð 22 ára aldri,
sbr. ákvæði 43. gr. hgl. um meðferð fanga í slíkri stofnun. Dómsmála-
ráðherra getur þó ákveðið, að einstakir fangar, sem fangelsisdóm hafa
hlotið yngri en 22 ára, skuli vistaðir í öðrum fangelsum eða sæta al-
mennri fangameðferð, sbr. 2. mgr. 43. gr. hgl. og 5. gr. 1. 38/1973. Enn
fremur segir í 2. mgr. 16. gr. 1. 38/1973, að vista skuli unglinga í öðrum
fangelsum, þar til unglingavinnuhæli hefur verið stofnað. Skal þá eftir
aðstæðum tekið tillit til aldurs þeirra og ferils. I 1. 18/1961 var notað
orðið unglingafangelsi, en því var breytt með 1. 38/1973 án þess að
í því fælist nokkur efnisbreyting. Þá er ekki lengur skylt að hafa
slíka stofnun í sveit, svo sem áskilið var í eldri lögum. Það er talið
hafa bæði kosti og galla að vista unga afbrotamenn sér, og var vikið
að mismunandi sjónarmiðum í umsögnum um frumvarpið og í um-
ræðum á Alþingi.
IV. TlMALENGD DÆMDRAR REFSIVISTAR.
Það er meginregla, að refsivistardómar (án skilorðs) verða að vera
tímabundnir, nema dæmt sé í ævilangt fangelsi. Refsivist skal tiltaka
í dögum, mánuðum eða árum. Merkir dagur 24 klukkustundir, en mán-
uður rímmánuð (= 30 dagar), sbr. 32. gr. hgl. og 2. mgr. 4. gr. rgj.
nr. 260/1957. Fangelsisárið er því nánast jafnlangt og ár í öðrum orða-
samböndum, þótt nokkuð örli á þeim misskilningi, að fangaárið sé
skemmra. Fanga skal láta lausan um sama leyti dags og hann var settur
inn. Refsivist er yfirleitt tiltekin í dögum allt að 60 dögum (2 mánuðir
sjást einnig oft), en síðan í mánuðum allt að 12 (1 ár sést þó oft)
og í árum eftir það. Stundum er refsivist ákveðin í mánuðum, þótt
refsitíminn sé lengri en 1 ár, eða a.m.k. allt að 24 mánuðum, sbr. Hrd.
XLVIII, bls. 436.
I fangelsi má dæma menn ævilangt eða um tiltekinn tíma, ekki skem-
ur en 30 daga og ekki lengur en 16 ár, sbr. 1. mgr. 34. gr. hgl. Ákvæði
um einstakar brotategundir tilgreina yfirleitt sérstakt hámark innan
þessara marka, en sjaldnar sérstakt lágmark eða hvort tveggja, sbr.
164. og 194. gr. hgl. Þegar lög leggja fangelsi ótiltekið við afbroti,
er átt við fangelsi um tiltekinn tíma, nema annað sé sérstaklega ákveð-
ið, sbr. 2. mgr. 34. gr. hgl. Fangelsi í 1. mgr. 165. gr. hgl. verður því að
skýra svo, að lágmarkið sé 30 dagar, en hámarkið 16 ár.
í varðhald má aðeins dæma menn um tiltekinn tíma, sem ekki sé
11