Ægir - 01.11.1994, Qupperneq 33

Slysavarnafélag íslands
í fremstu röð
segir Hálfdán Henrýsson
Slysavarnafélag íslands kemur að öryggi sjómanna á
margvíslegan hátt. Það annast stjórnstöð björgunar við
strendur landsins, rekur tilkynningaskylduna og Slysavarna-
skóla sjómanna. Það sem gerist utan 12 mílna heyrir undir
Landhelgisgæsluna.
Tilkynningaskyldan hefur verið starfrækt frá 1968. Um-
ræða um slíka öryggisþjónustu hafði þá staðið í nokkurn
tíma en þegar síldarbáturinn Stígandi frá Ólafsfirði fórst
norður í höfum komst hreyfing á. Nú er tilkynningaskyldan
tölvuvædd og með henni er haft vakandi auga með flotan-
um. Öll íslensk skip eru tilkynningarskyld hvar sem þau eru
og tilkynna sig þrisvar sinnum á dag að varðskipunum und-
anskildum. Tilkynningaskyldan á engan sinn líka í heimin-
um og er eitt skýrasta dæmið um forystuhlutverk íslendinga
þegar öryggismál sjómanna eru annars vegar.
Hálfdán Henrýsson úti kuldanum. Síðan viðtalið við
Hálfdán var tekið hefur mikið gengið á hjá Slysavarna-
félaginu og hann gegnir ekki lengur starfi deildarstjóra þar.
Það breytir ekki þeim upplýsingum sem fram koma hér.
Frá 1983 hefur verið unnið að undirbúningi þess að til-
kynningaskyldan verði algjörlega sjálfvirk og mögulegt
verði að staðsetja skip á 15 mínútna fresti allan sólarhring-
inn. Þetta verkefni er á lokastigi og ákveðið að árið 1999
skuli öll íslensk skip hlíta því. Að sögn Hálfdáns Henrýsson-
ar deildarstjóra SVFÍ sem stýrir tilkynningaskyldunni þarf
að setja upp tækjabúnaö í landi fyrir 150 milljónir en hvert
skip þarf búnað sem svarar einu farsímaveröi. Reyndar eru
þegar um 100 íslensk skip sem tilkynna sig sjálfvirkt gegn-
um gervihnött nú þegar með svokölluðum Standard C bún-
aði.
Fyrst um sinn er ekki reiknað með að sjálfvirk tilkynn-
ingaskylda leysi núverandi fyrirkomulag af hólmi heldur
verði eftirlitshlutverk áfram í stjórnstöð SVFÍ.
Sjálfvirka tilkynningaskyldan er alfarið íslensk hönnun,
unnin af starfsmönnum verkfræðideildar Háskóla íslands
undir stjórn Þorgeirs Pálssonar núverandi flugmálastjóra.
Ekki verður notast við gervihnattasamband heldur stöövar á
landi og er mikill kostnaður við notkun gervihnatta megin-
ástæðan.
íslendlngar í fararbroddi
„Ég tel að við íslendingar séum í fararbroddi í heiminum
hvaö varðar öryggismál sjómanna. Hingað sækja menn fyr-
irmyndir annars staðar að úr heiminum," sagði Hálfdán
Henrýssson í samtali við Ægi og nefndi sem dæmi gúmmí-
björgunarbáta, björgunargalla, neyðarsenda í björgunarbát-
um og margskonar annan búnað.
„Mörg stór fyrirtæki á sviði fjarskiptatækni í heiminum
hafa sýnt sjálfvirku tilkynningaskyldunni mikinn áhuga."
Hafa íslendingar fylgst með þróuninni í öryggismálum
sjómanna? Eru einhverjar breytingar á næsta leiti?
„Það er verið að koma upp alþjóðlegu neyðarfjarskipta-
kerfi sem heitir GMDSS. Það er skammstöfun fyrir Global
Maritime Distress Safety System. Það byggir á nýjum neyð-
arbaujum sem verða settar í öll skip ofan ákveðinna stærð-
armarka og senda út á 406 megariðum. Þessar baujur verða
forritaðar þannig að þegar berst neyðarkall frá þeim koma
fram upplýsingar um nafn skips, útgerð, eiganda og aðrar
nauðsynlegar upplýsingar. Þetta þýðir að mun fyrr verður
hægt að ganga úr skugga um hvort neyðarkallið sé raun-
verulegt eða ekki. Kerfið á að taka í notkun fyrir eða um
aldamót en því miður er vitað gð þegar er búið að selja
meira en þúsund óskráðar baujur," sagði Hálfdán.
Myndir þú telja að öryggi íslenskra sjómanna væri borgið
með þeim búnaði sem iögbundinn er um borð í skipum í
dag?
„Það er margt af góðum búnaði um borð í íslenskum
skipum. Það er enginn búnaður betri en skipið sjálft.
Fræðsla í notkun hans er brýnasta málið nú að mínu mati.
Þar er mikið verk að vinna."
Hvernig býr hið opinbera að starfsemi Slysavarnafélags-
ins? Er því gert nægilega kleift að sinna hlutverki sínu?
„Ég lít á okkur sem verktaka fyrir ríkið. Við tókum að
okkur tilkynningaskylduna og fáum ákveðna upphæð til
þess. Við erum þokkalega sáttir og höfum náð að hagræða í
okkar rekstri. Mér finnst stjórnvöld hafa sýnt okkur skiln-
ing."
Ekkert ákveðið enn
Hjá Pósti og síma fékk Ægir þær upplýsingar að engar
ákvarðanir hefðu verið teknar um það hvernig reglugerð
um sjálfvirka tilkynningaskyldu yrði framfylgt. Stefnt væri
ÆGIR NÓVEMBER 1994 33