Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Blaðsíða 61

þegar hann viðurkenndi tilvist grundvallarréttinda innan ESB.H1 í þessu sam-
hengi er rétt að ítreka að skuldbinding ESB til að virða MSE kemur að
sjálfsögðu ekki í veg fyrir að betri réttarvernd sé veitt en þar kemur fram. Það
er því ekki loku fyrir það skotið að ESB-dómstóllinn noti sömu nálgun og hann
gerði í máli AM & S Europe Ltd. gegn Nefndinnin2 þar sem hann komst að því
að meginregla væri til staðar þrátt fyrir að umfang og skilyrði beitingar hennar
væri mjög mismunandi milli aðildarríkjanna.113
7. ÁLYKTANIR
Sagan sýnir að jafnrétti verður einungis náð með víxlverkun á milli sam-
félagsins og stjórnenda þess. Yfirvöld verða að vera vakandi fyrir breytingum
og gera ráðstafanir til að endurspegla þessar breytingar eða jafnvel ganga
lengra.114 Með þessu eru þau skilaboð gefin til samfélagsins að þessar breyt-
ingar séu ásættanlegar eða æskilegar og smám saman verða breytingarnar að
reglu eins og hefur til að mynda gerst með jafnrétti kvenna og karla og jafna
stöðu óháð uppruna. Þetta mynstur má glöggt sjá á réttarstöðu samkynhneigðra
para innan Evrópu þó að langt sé í land ennþá.
í þessari grein hef ég gert almenna grein fyrir breytingum á fjölskyldu-
mynstrinu í Evrópu og lögum og framkvæmd innan ESB þegar kemur að
samkynhneigðum pörum. Aðildarrtki ESB hafa mismunandi lög að þessu leyti
en síðan Danmörk braut ísinn árið 1989115 hefur tilhneigingin staðið til frekari
réttarverndar samkynhneigðum pörum til handa. Þegar kemur að ESB hefur
ýmis löggjöf verið sett til höfuðs mismununar á grundvelli kynhneigðar en þó
skortir verulega á að sama herör hafi verið skorin upp gegn þessu og gagnvart
ýmsum öðrum tegundum mismununar.
Reglur ESB um ríkisborgararétt leysa ekki þau vandamál sem tengjast
111 Með því væri kominn vísir að evrópskri dómaframkvæmd sem MDE gæti síðan byggt á. Sjá
Michael T McLoughlin: „Crystal or Glass? A Review of Dudgeon v. United Kingdom on the
Fifteenth Anniversary of the Decision, 128. mgr.“ Murdoch University Electronic Joumal of Law.
4. tölublað, 3. bindi. Desember 1996. Aðgengileg á slóðinni http://www.mOurdoch.edu.au/elaw/
issues/v3n4/mclough.html.
112 Mál 155/79 AM & S Europe Ltd.gegn Nefndinni. [1982] ECR 1575.
113 Dómur þessi var umdeildur og hélt eitt aðildarríki því fram að verið væri að troða
innanlandsreglu frá Stóra-Bretlandi upp á ESB í heild sinni sem væri í mótsögn við nálægðar-
regluna (e. principle of subsidiarity). Sjá Paul Craig & Gráinne de Búrca: EU Law. 2003, bls.
328.
114 Þessi staða kom til að mynda upp í Svíþjóð þar sem lög um staðfesta samvist og ættleiðingu
voru samþykkt með 183 atkvæðum gegn 115 þrátt fyrir að einungis 11 af 57 umsagnaraðilum væru
hlynntir ættleiðingum samkynhneigðra. Sjá Ingmarie Froman: „Two Parents of the Same Sex“.
Aðgengileg á slóðinni http://www.sweden.se/templates/Article_5334.asp.
115 Danmörk er enn leiðandi eins og sjá má af viðtali við Anders Fogh Rasmussen forsætisráðherra
við Sóndagsavisen 11. janúar 2004. Um kirkjubrúðkaup samkynhneigðra para sagðist hann eiga
erfitt með að trúa þvf að Guð hefði neikvæðara viðmót gagnvart samkynhneigðum en öllum öðrum.
(Lausleg þýðing höfundar úr dönsku)
519