Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 76

meðferðin hefði verið í samræmi við 6. gr. MSE. Við það mat leit dómstóllinn
til þess hvert var efni ákvörðunarinnar, hvernig málsmeðferðinni var háttað og
hvert var inntak deilunnar. Vísaði dómstóllinn til þess að meðferðin hefði haft
rnörg einkenni dómstólameðferðar, að ekki var deilt um grundvallarstaðreyndir
málsins og að málið snerist um sérhæft svið.39
Agætis dæmi um mál þar sem mannréttindadómstóllinn taldi að sú endur-
skoðun sem dómstóll hafði heimild til að beita væri ekki nægjanleg til að
standast kröfur 6. gr. sáttmálans er W gegn Stóra Bretlandi. Málið snerist um
rétt foreldra til umgengni við börn sín, en sá réttur nýtur vemdar 8. gr. MSE.
Akvörðun var upphaflega tekin á sveitarstjórnarstigi og þegar ákvörðuninni var
skotið til dómstóla lögðu þeir ekki mat á efni ákvörðunar. Einungis var athugað
hvort stjórnvaldið hefði ekki tekið löglega ákvörðun eða hegðað sér með ósann-
gjömum eða óeðlilegum hætti.40 Þetta mál er athyglisvert að bera saman við álit
Mannréttindanefndar Evrópu í máli Y gegn Islandi, sem einnig varðaði ágrein-
ing um forsjá bama. Nefndin vísaði málinu frá og rökstuddi það m.a. með vísan
til þess að endurskoðunarvald íslenskra dómstóla taki jafnt til lagaatriða og
sönnunar á staðreyndum málsins. Dómstólar geti ógilt ákvarðanir stjómvalda
sem séu bundin af þeirri niðurstöðu.41
4.3 Ásökun um refsiverða háttsemi
Rétt er að taka fram að hér er fyrst og fremst verið að fjalla um tilvik sem
teljast til refsiverðrar háttsemi á grundvelli hinnar sjálfstæðu nterkingar
hugtaksins í 6. gr. MSE. Verður stuttlega vikið að hefðbundnum refsimálum í
lok umfjöllunarinnar. Otvírætt er, þegar um ásökun um refsiverða háttsemi er
að tefla, að gerðar eru strangari kröfur til endurskoðunarvalds dómstóla svo að
skilyrði 6. gr. MSE teljist vera uppfyllt. Má í því sambandi vísa til eftirfarandi
ummæla Mannréttindanefndar Evrópu í máli Umlauft:
The Commission finds that whilst in civil matters a somewhat limited review of the
decisions of administrative authorities may, in certain circumstances, satisfy the
requirements ofArticle 6 of the Convention ... criminal cases may require a different
approach. In particular, they involve rules directed towards all citizens in their
capacity as road users, which prescribe conduct of a certain kind and create sanctions
for non-compliance. Where a defendant desires a court to determine a criminal
charge against him, there is no roomfor limitation on the scope ofreview required
39 Bryan gegn Stóra-Bretlandi. Series A Nr 335-A [1995] 21 EHRR 342, mgr. 45-47. Annað
athyglisvert mál í þessu samhengi er Zumbobel gegn Austurríki. Series A Nr 268-A [1994] 17
EHRR 116. Hér má einnig vísa til tveggja áhugaverðra dóma frá House of Lords: R (on tlie
application ofHolding and Bernes Plc) v Secretary ofStatefor the Environment, Transport and the
Regions, [2003] 2 AC 295 og Begitni (Runa) v Tower Hamlets LBC. [2003] 2 AC 430.
40 W gegn Stóra-Bretlandi. Series A Nr 121 A [1988] 10 EHRR 29, mgr. 82.
41 Y gegn íslandi. Álit frá 12. október 1992 í máli nr. 16534/90. Sjá um þetta mál Eiríkur
Tómasson: Réttlát málsmeðferð fyrir dómi. Bókaútgáfa Orators. Reykjavík 1999, bls. 62.
534