Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Page 80

Einnig er rétt að minnast á að með breytingum á stjómarskránni með
stjórnarskipunarlögum nr. 97/1995 var tekið upp í stjómarskrána, sbr. 70. gr.
hennar, ákvæði sem er byggt á 6. gr. MSE. Það er m.a. með vísan til hinnar nýju
70. gr. stjórnarskrárinnar að Eiríkur Tómasson segir að enginn vafi leiki lengur
á því að dómstólar hafi fullt og óskorað vald til þess að fjalla um sérhverja
ákvörðun stjórnvalda sem undir þá er borin í samræmi við reglur réttar-
farslaga.58 Má hér að síðustu nefna dóm Hæstaréttar frá 21. október 2004 í
máli nr. 48/2004, en þar var því haldið fram að málsmeðferð fyrir Óbyggða-
nefnd væri ekki í samræmi við 70. gr. stjómarskrárinnar og 6. gr. MSE. Sagði í
dómi Hæstaréttar að fyrst yrði að líta til þess að Óbyggðanefnd væri stjóm-
sýslunefnd en ekki dómstóll og væru úrskurðir hennar endanlegir á stjóm-
sýslustigi og yrði ekki skotið til ráðherra sem æðra stjórnvalds. Síðan sagði
rétturinn: „Þeir verða hins vegar bomir undir dómstóla og getur þá hvaðeina
komið til endurskoðunar, sem ráðið hefur niðurstöðum nefndarinnar“ (leturbr.
höf.).
Niðurstaðan af þessum örstuttu hugleiðingum er því sú að ákvæði 60. gr.
stjórnarskrárinnar standi ekki á nokkum hátt í vegi fyrir því að endur-
skoðunarvaldi dómstóla á sektarákvörðunum Samkeppnisráðs sé beitt þannig
að samrýmist kröfum 1. mgr. 6. gr. MSE. Hér á eftir verður svo skoðað hvort
dómstólamir beita endurskoðunarvaldi sínu í raun þannig að samrýmist 1. mgr.
6. gr. MSE.
5.2 Staðan í ESB-samkeppnisrétti
Aður en vikið verður að íslensku dómunum er rétt að víkja í mjög stuttu
máli að því hvemig endurskoðunarvaldi dómstóla er háttað í ESB-samkeppnis-
rétti. Rétt er að taka fram að ógildingarmál gegn ákvörðunum Framkvæmda-
stjórnarinnar era höfðuð fyrir undirrétti Evrópudómstólsins (CFI). Hægt er að
áfrýja dómum undirréttarins til Evrópudómstólsins en sú áfrýjun snýr einungis
að lagaatriðum.59 Evrópudómstóllinn hlaut á árum áður talsverða gagnrýni,
sérstaklega frá starfandi lögmönnum, fyrir að ganga ekki nógu langt í endur-
skoðun á ákvörðunum Framkvæmdastjómarinnar.60 Vissulega má finna gamla
dóma þar sem gagnrýna má hvemig Evrópudómstóllinn beitir endurskoðunar-
valdi sínu. En dómar sem kveðnir vom upp á fyrstu árum níunda áratugarins
sýna glögglega að þá fór dómstóllinn að fara dýpra í endurskoðun á sam-
keppnismálum en áður hafði tíðkast.61 I þessu sambandi má vísa til eftirfarandi
ummæla Evrópudómstólsins í Remia-málinu:
58 Eiríkur Tómasson: Réttlát málsmeðferð fyrir dómi. Bókaútgáfa Orators. Reykjavík 1999, bls. 64.
59 Sjá t.d. mál C-7/95P John Deere gegn Framkvœmdastjórninni. [1998] ECR1-3111, mgr. 21-22.
60 Sjá t.d. I van Bael: „Insufficient Judicial Control of EC Competition Law Enforcement“. BE
Hawk (ritstjóri) Annual Proceedings of the Fordham Corporate Law Institute. Transnational Juris
Publications Kluwer Law & Taxation Publishers. New York 1993, bls. 733, 741.
61 Sjá t.d. mál 100-103/80 Musique Dijfusion Francaise o.fl. gegn Framkvœmdastjórninni. [1983]
ECR 1825, sérstaklega mgr. 37-80.
538