Nýtt land - 01.01.1937, Qupperneq 25

N Ý T T L A N D
23
Ekki ber þvi a'ð neita, að mér finnst lýs-
ingarnar úr Reykjavík stundum bera þess
merki, að höfundur er þar ekki upp alinn,
heldur í sjávarþorpi vestur á fjörðum. Aft-
ur á móti skeikar höfundinum hvergi, þeg-
ar hann fylgir Ingjaldi i sveitina, og verð-
ur gaman að sjá framhaldið af þessari sögu,
en það mun gerast „í grænum dal“ vestur
á fjörðum, því að Gunnar lætur persónur
sínar leita úr bænum, þegar kreppir að, og
byrja baráttuna á ný á þeim slóðum, þar
sem feður þeirra og mæður höfðu stritt og
stritað. Fer hann því nokkuð sinna eigin
ferða út af almannaleið, en má vera, að
þarna sjái hann fyrir þá félagslegu þróun
liér á landi.
Stíllinn á þessari sögu er dálítið misjafn,
en þó er ekki nokkur vafi á því, að þarna
er um mjög stílhæfan höfund að ræða. Sum-
ir kaflarnir, eins og t. d. fyrsti kaflinn, og
þó ennþá frekar þeir, sem lýsa ferð Ingj-
alds í sveitina, bera vott um mjög mikla
stílgáfu. Það liggur við, að það, sem ber
fyrir drenginn í ferðinni, allt frá því hann
fer af stað á vélbátnum og þangað lil hann
stendur á hlaðinu í Selhólum, verði í hug
okkar að loknum lestri eins gliiggt og lif-
andi og við hefðum skynjað það sjálf á sér-
lega örlagaþrungnum og minnisstæðum
stundum ævi okkar. Stílgáfu sína ætti Gunn-
ar að meta svo mikils, að hann legði sér-
staka alúð við hana og beitti henni af sömu
vandvirkni og natni, þegar hann lýsir því
í bókum sínum, sem er þar aðeins nauðsyn-
legir tengiliðir, eins og þá, er hann gerir
grein fyrir hinu, sem honum er sérlega
annt um.
Galli er það á bókinni, að höfundur gef-
ur sér ekki tóm lil að draga þær persónur
trúum og skýrum dráttum, sem eru and-
stæða fátæklinganna. Við sjáum þær ein-
göngu i svip og í mjög óglæsilegu ljósi. En
þrátt fyrir skort á menningu og þjóðfélags-
hyggju verða þær að hafa eitthvað sæmi-
legt til brunns að bera — og því mannlegri
og skýrari sem þær eru, þvi meira verður
áhrifavald sögunnar. Slíkar persónur eru
venjulega ekki verri manneskjur en gerist
og gengur um liitl fólkið, en aðstæðurnar
móta þær og gera hugsanir þeirra og fram-
komu svo félagslega gallaða, sem raun verð-
ur á. Þá er það og talsverður galli á sög-
Nýtt og gamalt.
Stanley Unwin, núverandi forseti alþjóða-
sambands útgefenda, kom til Kaupmanna-
hafnar fyrir stuttu. Blaðamaður frá „Poli-
tiken“ átti tal við hann 17. jan. um margt,
en einkum um útgáfufirma hans í London
(Allen and Unwin Ltd.) og eftirspurðustu
bækur á Englandi. Bókin, sem nú gengur
þar einna bezt út, er hvorki reyfari, hús-
lestrabók né pólitísk opinberunarbók, held-
ur þykkt og dálitið þungmelt rit um stærð-
fræði. Og hún er ekki einu sinni eftir stærð-
fræðing, heldur lifeðlisfræðinginn Lancelot
Hogben. Unwin gaf ekki nema þessa skýr-
ingú á því: Sá maður er snillingur. — Ann-
ars lézt Unwin ekki vera í hópi þeirra út-
gefenda, sem þykjast finna snilling (geni)
i hverri viku og halda um allar gæsir sín-
ar, að það séu álftir; sér þætti gott að upp-
götva snilling á hverjum tíu árum.
Bókmenntasigur. Þýðingar úr Norðurlanda-
málum seljast illa á Englandi nú. „Þó er ein
undaritekning," mælti forsetinn, „hinn dá-
samlegi róman Salka Valka eftir íslenzka
skáldið Halldór Laxness“. Hún var kjörin
„bók mánaðarins" af hinu víðlesna blaði
Evening Standard og selst vel. Unwin sagði
frá íslandsför, sem hann hefur farið, og
hvernig þeir Halldór Laxness hefðu kynnzt.
Það leiddi strax af kynningunni, að firma
Uirwins tók Sölku Völku til útgáfu, og nú
er það að láta þýða Sjálfstætt fólk úr is-
lenzku á ensku. Það voru orð forsetans, að
Halldór I.axness væri meðal þróttmestu og
ágætustu höfunda, sem nú eru uppi.
Ættarsverðið Tyrfingur. — Sagnfræðin er
hættulegasta vopnið, sem efnafræði mann-
vitsins hefur soðið saman. Eiginleikarnir eru
unni, að sumt fellur utan við ramma heild-
arinnar.
Aljiýða manna á þó að kaupa og lesa
þessa bók. Hún sýnir alvarlega viðleitni liöf-
undar til að vekja menn til umhugsunar um
-ýmis ytri og innri vandamál, og hún sýnir
einnig vaxandi bókmenntahæfileika og
kunnáttu.
Guðm. G. Hagalín.