Melkorka - 01.06.1957, Qupperneq 18

Skugginn af vetnissprengjunni
Eftir Nönnu Ólafsdóttur
Kjarnorkuvísindamenn liafa skyndilega
tekið að blanda sér nokkuð almennt í stór-
pólitísk efni, sent frá sér ávörp og áskoranir
á almúga í löndunum að lúndra frekari til-
raunir með kjarnorku- og vetnissprengjur,
vegna Jiættunnar af geislaverkunum á allt
líf á jörðinni. (Að þessum tilraunaspreng-
ingum standa þrjú stórveldi, Bandaríkin,
Ráðstjórnarríkin og Stóra Bretland.)
Prófessor Joliot-Curie, fremsti atómvís-
indamaður Frakklands og núverandi forseti
alþjóðasambands vísindamanna, neitaði á
sínum tíma að vinna að tilbúningi kjarn-
orkusprengjunnar og hefur aldrei linnt bar-
áttu sinni gegn þeirri óheillaþróun, .sem
tilkoma liennar orsakaði. Próf. Joliot-Curie
hefur hlotið Nóbelsverðlaun fyrir afrek sín
í eðlis- og efnafræði og heldur því fram, að
áframhaldandi tilraunir með kjarnorku- og
vetnissprengjur geri jörð og vatn svo geisla-
virk að jarðarbúum aukist af þeim sökum
einum krabbamein og hvítblæði, einkum
uppvaxandi kynslóðum. í borgaralegunr
blöðum er þessa manns lítið sem ckki getið,
hann er á svörtum lista vegna baráttu sinn-
ar.
Öðru máli gegnir um Albert Sclweitzer,
sem flestir íslendingar hafa heyrt getið,
margir liafa jafnvel styrkt starfsemi hans
með fjárframlögum. Hann liefur verið
blaðamatur um langan tíma. Hann lét
norska útvarpið birta langt ávarp frá sér (í
Noregi tók hann á móti friðarverðlaunum
Nóbels) og var útdráttur lesinn í útvarpið
Jiér. Hann segir, að vísindin liafi þegar
sannað óyggjandi hættuleg áhrif geislunar
af tilraunasprengingunum, og því lengur
sem þær halda áfram því meiri voði fylgi.
Auk liinna hryllilegu sjúkdóma koma á-
hrifin á eftirkomendurna í andvana fædd-
um börnum og vansköpuðum. Dr. Schweitz-
er segir Jrá opinbera aðila, sem telji enga
hættu á ferðum, ganga fram hjá Jæim
kjarna máisins sem að olan getur.
Daginn sem ávarp dr. Schweitzers var
lesið í norska útvarpið, áttu fréttamenn tal
við utanríkisráðherra Bandaríkjanna, John
Foster Dulles, og Jrar talaði stjórnmálamað-
urinn allmjög í öðrum tóni en vísindamað-
urinn. John F. Dulles sagði m. a.: Eins og
vísindaþekkingu er nú háttað telur Banda-
ríkjastjórn einsýnt að taka beri meira tillit
til hættunnar á að Sovétríkin nái yfirburð-
um í kjarnorkuvopnum en hættunnar, sem
lieilsu manna stafar af tilraunasprenging-
um. Eg tel ekki, að heilsu mannkynsins sé
nein veruleg hætta búin af þeim tilraunum
með vetnissprengjur, sem nú er í ráði að
gera. Bandaríkjastjórn mun hér eftir sem
liingað til liafna tillögum Sovétríkjanna um
að tilraunum með kjarnorkuvopn verði
liætt. Um þá tillögu Sovétríkjanna, að til-
raunum með kjarnorkuvopn verði frestað
fyrst um sinn meðan stórveldin eru að
koma sér saman um samning sern banni þær
fyrir fullt og allt, svaraði J. F. Didles, að af-
staða Bandaríkjastjórnar væri sú, að hún
gæti ekki látið af tilraunum með kjarnorku-
vopn nema áður hefði náðst samkomulag
um allsherjar afvopnun. Þar með standa
fullyrðingar stjórnmálamannsins í fullkom-
inni andstöðu við álit vísindamannanna. J.
F. Dulles er ekki eini stjórnmálamaðurinn,
sem svo talar, en Irann er einn atkvæðamesti
stjórnmálamaður heimsins og Jdví er liann
nefndur liér sem dæmi.
Alvara málsins hlýtur að vera niikil, þeg-
50
MELKORKA