Melkorka - 01.06.1959, Blaðsíða 10

Stefnan eða stefnuleysið í almannatryggingamálum
og neyðarkjör bótaþega
Eftir Ragnheiði Möller
Þróun almannatrygginga liefur orðið
mjög á annan veg, en upphaflega var ætlað
liér á landi. í staðinn fyrir framfarir hefur
í heild orðið mikil afturför. Á síðastliðnum
10 árum hefur verðbólgan aukizt samkvæmt
opinberum skýrslum að jafnaði um 10% á
ári, og þó full vísitöluuppbót liafi komið á
elli- og örorkubætur eða lífeyrisbætur, þá er
það viðurkennt, að vegna úreltrar vísitölu
liafi það ekki nærri því getað bætt verð-
bólguna. Þessi skaðlega þróun hefur því
eðlilega skapað öryggisleysi og stórlega skert
kaupmátt launa og bóta og þá ekki hvað
sízt komið niður á þeim, sem lakast voru
settir í þjóðfélaginu, svo sem gamalmenn-
um sem lokið höfðu oft mjög erfiðum starfs-
degi og slitið sér út, öryrkjum, sem án alls
saka Iiafa af sjúkdómi eða slysum misst
starfsorku sína, og börnum einstæðra
mæðra í of lágu meðlagi. Atvinnustofnun
ríkisins sem lögin í upphafi gerðu ráð fyrir
að komið yrði á fót, svo að hægt væri að
tryggja grundvöllinn að félagslegu öryggi,
Iiefur ekki enn komizt upp. í stjórnartíð
Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokks-
ins var dregið úr og jafnvel felldar niður
ýmsar greinar trygginga, svo sem fæðingar-
styrkur, sem konur nutu í sambandi við
vinnumissi í almennu atvinnulífi út af
barnsburði og hafa verkalýðssamtökin ekki
tekið þetta mál þeim tökum, sem þörf væri
á. Hins vegar hafa lög um réttindi og skyld-
ur opinberra starfsmanna tryggt konum
sem starfa lijá ríki eða þæ, sex vikna orlof
fyrir og eftir fæðingu með fullum launum.
Helztu breytingar til bóta, sem gerðar hafa
verið á lögunum, liafa komið fram í samn-
ingum milli verkalýðssamtakanna og ríkis-
valdsins og á þann hátt verið tryggð fram-
ganga. Nú síðast 3. jan. 1959 var undirritað-
ur samningur milli Landssambands ís-
lenzkra útvegsmanna og sjómannasamtak-
anna innan Alþýðusambands íslands um
fiskverð o. fl. og stendur í annarri grein
hans: „Aðilar eru sammála um að beita sér
fyrir því við ríkisstjórn og Alþingi, að breyt-
ing verði samþykkt á yfirstandandi Alþingi
á tryggingarlöggjöfinni til hækkunar slysa-
bóta sjómannatryggingarinnar um 100% o.
s. frv.“
í lok apríl var samþykkt á Alþingi frum-
varp til breytingar á 39 gr. Almannatrygg-
ingalaganna á þann hátt, sem tiltekið var í
fyrrnefndum samningi. Síðan Iiafa sömu
aðilar gert með sér nýjan samning, sem
tryggir sjómönnum 100% hækkun að auki,
og liafa þá samtök sjómanna fengið 200%
hækkun á dánarbótum, og er það skiljan-
lega mikil úrbót frá því sem var.
Félagsmálahreyfing kvenna hefur alltaf
látið sig miklu skipta þróun almannatrygg-
ingalaganna, og liafa tillögur þeirra verið
birtar í „19. júní“, „Melkorku" og „Hús-
freyjunni”. Þessum samtökum hefur þá
stöku sinnum tekizt að koma fram breyting-
nm til bóta, svo sem þegar þau afstýrðu því
að meðlagsmilligöngu Trygginganna yrði
hætt og átti Mæðrafélagið þar sinn mikils-
verða þátt með bréfi sínu til allra þing-
manna, þar sem leidd voru óyggjandi rök
fyrir nauðsyn þessarar milligöngu. Það kom
í l jós að við eignuðumst ágæta talsmenn úr
42
MELKORKA