Melkorka - 01.06.1959, Blaðsíða 13

Island 27,3% af launum verkamanna
Danmörk 45,4% — — —
Svíþjóð 46,7% -
Eftir 10% ráðgerða hækkun samkvæmt
frumvarpinu yrði hlutfallstala íslands
42,8% með tilliti til hjónalífeyris.
Ýmislegt er hér ekki tekið með í saman-
burðinum, svo sem miklu hagstæðari húsa-
leigukjör annars staðar á Norðurlöndum.
Húsaleiga greidd niður af því opinbera fyr-
ir barnafólk, gamalt fólk og öryrkja, og vísi
að almennri skipulagningu á vinnu fyrir ör-
yrkja eftir hæfi, í Svíþjóð og líklega upp-
undir það 8 sinnum meiri kaupmáttur
krónunnar og 5 sinnum meiri í Danmörku.
Ef litið er á samanburð barnalífeyris hér
á landi og í Danmörku og Svíþjóð, erum við
að því er virðist nokkuð vel sett hér á landi
í því efni.
Á íslandi er barnalífeyrir sem sé 8,7% af
daglaunum verkamanns, Danmörk 7,5% og
Svíþjóð 5,1 %.
Þegar 20% hækkun frumvarpsins er orð-
in að lögum er hlutfallstala íslands 11,9%.
Tölurnar tala sínu máli, en þær nægja
samt ekki til að gera hlut einstæðra mæðra
og barna á íslandi góðan.
I sambandi við nefnt frumvarp skrifaði
stjórn Mtdðrafélagsins Friðjóni Skarphéð-
inssyni, félagsmálaráðherra og félags- og
heilbrigðismálanefnd Alþingis bréf í apríl
1959. Þar segir m. a.:
„Barnalífeyrir er nú samkvæmt núgild-
andi vísitölu kr. 425.41 á mánuði á fyrsta
verðlagssvæði, á öðru verðlagssvæði 319,05
kr. á mánuði. Dvalarkostnaður á dagheimili
frá kl. 9 til kl. 6 fyrir börn innan tveggja
ára er nú samkvæmt upplýsingum „Barna-
vinafélagsins Sumargjafar“ kr. 365.00 og
fyrir börn frá tveggja ára til sex ára kr.
445.00, en á vöggustofum og öðrum dvalar-
heimilum fyrir börn er forráðamönnum
barnanna gert að greiða kr. 40.00 á dag eða
1200.00 kr. á mánttði.
Einstæðar mæður með ung börn á fram-
færi hafa mjög erfiðar aðstæður, þar sem
þær eiga að vera allt í senn, framfærandi,
fyrirvinna og uppalandi. Almennt kvenna-
kaup er ekki nema tæplega 2/s af launum
karla, og sé nú til þess ætlazt, að föðurtneð-
lag sé helmingur á rnóti meðlagi móður, þá
er það ljóst að mikið vantar upp á í raun-
inni að svo sé, samanber ef barnið dvelur
t. d. á vöggustofu eða dvalarheimili, auk
daggjaldsins kemur jtað oftast í hlut móður
að sjá barninu fyrir fatnaði.“
Nú væri náttúrlega þörf á að kvennasam-
tökin tækju einmitt meðlagsupphæðina til
rækilegrar endurskoðunar og umræðu svo
að hægt væri að komast að sómasamlegri
niðurstöðu með það í huga, að tryggja að
minnsta kosti lágmarkslífskjör barna. Bilið
rnilli félagsmálahreyfingar og stjórnmála
virðist vera iskyggilega langt. Það vekur t.d.
athygli, að þegar komið er í hreint öng-
]>veiti með ýmsar bætur trygginganna, þá
skuli aðgerð til úrbóta frestað til 1960, þó
nefndin sem samdi frumvarpið gerði ráð
fyrir Jaessu, gat Alþingi breytt því, og að Jaað
skyldi ekki gera það, vekur undrun og
gremju.
Svíþjóð.
Samkvæmt skýrslum frá Samcinuðu þjóðunum er
lægst hundraðstala fæðinga í Svíþjóð, þ. e. þeirra 70
landa, sem skýrslurnar ná yfir. Er talan nú komin nið-
ur í 14.2%r. Segir að þetta sé takmörkun barneigna af
yfirlögðu ráði. Til samanburðar má geta þess að í
Bandarikjum Norður-Ameríku, þar sem velmegun er
lfka talin mikil, er hundraðstala fæðinga komin upp í
25%e, og eru Bandaríkin þá orðin hæst eða í tölu þeirra
hæstu. Venjulega er fæðingatalan hæst í þeim lönd-
um, þar sem skortur og eymd ríkir. Svo er t. d. um
sum lönd í Asíu og Suður-Amerfku, þar sem meir en
helmingur þjóðarinnar er börn undir 15 ára aldri og
það fólk sem á að sjá fyrir þeim hefur mjög takmark-
aða möguleika að valda því hlutverki. Ungharnadauð-
inn er ægilegur í þessum löndum enda hungur eða
a. m. k. næringarskortur algengasta ástandið.
í Gaulaborg hefur verið stofnaður félagsskapur með
nafninu NIKE og er honum ætlað að aðstoða fráskild-
ar og einstæðar konur. Hafa deildir verið stofnaðar í
ýmsum sænskum borgum.
MELKORKA
45