Heilbrigðismál - 01.01.1969, Qupperneq 8

sjúklingana, sem ég hefði séð. Ég kysi heldur að
deyja, en hljóta slík örlög. Hann reyndi að róa mig,
sagði að ég ætti ekki að hugsa um það og kannske
væri ekki nauðsynlegt að gera svo róttæka aðgerð
á mér.
Það var hríð úti, og Elín átti eftir að aka langa
leið heim. Ég fylgdi henni að lyftunni og reyndi
allt hvað ég gat, að þykjast vera bjartsýnn. „Aktu
gætilega," sagði ég og gaf henni kveðjukoss.
Fyrstu klukkustundirnar, eftir að lyftudyrnar lok-
uðust, voru einhverjar þær erfiðustu, sem ég hafði
liafð. Ég fékk mig ekki til að fara aftur inn í sjúkra-
stofu mína. Mér var ofraun að horfa upp á óhugn-
aðinn eftir handlæknisaðgerðirnar. En hvert sem ég
leit, sá ég sama ófögnuðinn, fólk í hræðilegu á-
standi. Margir biðu nú aftur eftir skurðborðinu, til
þess að fá endurbyggt það, sem skorið hafði verið
burt af andliti þeirra og hálsi. Ég ætla ekki að lýsa
ástandi þeirra og útliti, sem verið var að fram-
kvæma aðgerðir þessar á. Ég vó salt milli með-
aumkunar og viðbjóðs. Ætti ég eftir að líta svona
út? Ég þrástagaðist á því, sem læknirinn sagði.
Kannske þyrfti ekki að beita slíkum aðgerðum við
mig. Og ég reyndi að beina augunum að lofti,
veggjum og gólfi eða einhverju öðru en sjúklingun-
um, sem ég umgekkst. Þarna voru allskonar tímarit
og blöð, og í þeim iofsömuðu sígarettuverksmiðj-
urnai hinn dásamlega keim af framleiðslu sinni.
Þetta var á annarri hverri síðu, en þessir sjúkl-
ingar, sem höfðu reykt allt sitt líf, gátu hvorki fund-
ið bragð af sígarettum né neinu öðru. Þeir tóku
fæðuna gegnum plastslöngu, og það eru hvorki
bragð- né ilm-laukar í henni.
Frá auglýsingakvikmyndunum mundi ég hinar
fögru raddir, ungar, heitar og sannfærandi, en
raddir sjúklinganna voru ekki eins heillandi. Marg-
ir þeirra höfðu enga rödd, því barkakýlið hafði
verið numið burtu. Þeir reikuðu um eins og þögular
vofur með blýant og blaðahefti. Á þann hátt einan
gátu þeir talazt við. Morguninn eftir var farið
með mig á skurðstofuna til speglunar á barkakýl-
inu. Það er gert með upplýstri málmpípu, og á
meðan á því stendur, skiptast tveir eða þrír læknar
á um að gægjast niður í gegnum pípuna. Stundum
taka þeir vefjasýni. Þeir fara með töng í gegnum
pípuna og klippa smábita hingað og þangað til
smásjárrannsóknar. Mér var bannað að bragða vott
eða þurrt í tvo tíma og liggja grafkyrr. Læknarnir
vildu reyna að bjarga röddinni minni. Raddlaus
tryggingarfulltrúi er lítils virði. Þessvegna fékk ég
geislameðferð tímum saman, en það dugði mér ekki,
og í ágúst 1964 tilkynnti læknirinn mér, að nú væri
engrar undankomu auðið. Það yrði að skera mig
upp.
Kvöldið áður, er ég vissi, að ég mundi aldrei
tala framar, reyndi ég að segja Elínu, hvað mér
þætti vænt um hana og börnin. Hún stóð sig eins
og hetja.
Morguninn eftir var mér ekið á skurðstofuna. Ég
man, að ég bað fyrir mér á leiðinni um hina löngu
ganga. Ellefu klukkutimum seinna var ég fluttur
á stofuna mína aftur. Ég hafði verið allan tímann
á skurðborðinu, að undanskilinni einni klukkustund
á stofunni, sem sjúklingarnir eru látnir vakna.
Morguninn eftir var mér sagt, að skurðlæknirinn
hefði tekið úr mér barkakýlið, mestan hluta koks-
ins og hluta af vélindanu og eitthvað af vefjum
umhverfis. Nú var ég sjálfur orðinn ein af þessum
skurðtæknilegu ófreskjum, sem áður höfðu fyllt mig
skelfingu. Og framvegis átti ég að anda í gegnum
op á hálsinum. Ég vissi það af biturri reynslu, hvað
ógnvekjandi það var, þetta gínandi gat á hálsinum,
og mér fannst ég vera útskúfaður úr samfélagi
mannanna, eins og líffræðilegt vefjasýni í glasi. Nú
kom pínandi og einmanalegur umþóttunartími. -
Átta sinnum varð ég enn að fara á skurðborð áður
en skurðlæknarnir voru búnir að byggja upp háls-
inn á mér að nýju. Blöð og tímarit styttu okkur
stundirnar, og ég verð að viðurkenna, að á „7 -
austur'' fylgdumst við með sígarettu-auglýsingunum
af sjúklegum áhuga. Þegar ég hafði reykt nálægt
19.000 pakka af sígarettum, var ég eins og allir
hinir orðinn dálítið öðruvísi útlits en glæstu ungu
mennirnir í auglýsingunum og glöðu fallegu stúlk-
urnar.
Unga fólkið nú á dögum, kvað heimta að horfast
í augu við staðreyndirnar, kannske hefði það áhuga
á að sjá áróðurskvikmynd fyrir sígarettureykingum
af mönnum, sem hafa reykt hálsinn burtu. Og svo
frh. á hls. 16
8
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMAL