Heilbrigðismál - 01.01.1969, Side 10

Innra borð æðanna verður oft óslétt, sem getur valdið því
að blóðið límist í ójöfnurnar og storkni.
spurningum verður að nokkru leyti: Vegna aldurs-
ins. Það má einnig segja, að æðarnar slitni með
aldrinum eins og allt annað í líkamanum. Með
slitinu verða þær lítt þenjanlegar og stökkar.
Geta því auðveldlega brostið. Auk þess verður innra
borð þeirra oft óslétt, sem getur valdið því, að blóð-
ið límist í ójöfnurnar og storkni. Þetta stífleika
ástand æðanna getur valdið hækkuðum blóðþrýst-
ingi og þær geta ekki lengur brugðist eðlilega við
þrýstingnum af dælingu hjartans. Hækkun blóð-
þrýstingsins eykur aftur líkurnar til þess, að æðarn-
ar bresti. Þetta er vítahringur, sem aldraðir menn og
konur geta lent í. Eftir því sem fólkið eldist meira,
verða slagæðarnar stökkari, þrýstingurinn í þeim
stígur og einn góðan veðurdag kemur bilunin. Sé
það æð í heilanum fær sjúklingurinn slag. Það er
erfitt að svara því, hvernig eigi að verjast heila-
blæðingu. Væri það aldurinn einn, sem ætti sökina,
gæti hvorki fólk né læknar gert neitt, sem stoðaði.
En nú er það ýmislegt annað, sem kemur til greina,
og þar má hafa nokkur áhrif á. í fyrsta lagi lítur út
fyrir, að æðar sumra eldist fyrr en annarra og það
lítur út fyrir, að þeir sem búa við mikið álag og
streitu í hinum svo kallaða menningar-heimi,fái
stökkar æðar tiltölulega snemma á lífsbrautinni. Við
getum iUa einangrað okkur frá argi og þrasi nú-
tíma lífs og við getum ekki komizt hjá, að margt
veki hjá okkur óróa og kvíða í tízkuheiminum, en
öðruhverju ættum við að geta slakað á spennunni
og reynt að víkja frá okkur hræðslu og áhygjum.
Reglulegar frístundir og tækifæri til þess að gleyma
sér og ábyrgðinni eru varúðarráðstafanir, sem við
eigum að framkvæma í þeim tilgangi að komast
frekar hjá heilablóðfalli. Gleymum ekki hreyfing-
unni. — Það er enginn vafi, að reglulegar hreyf-
ingar og áreynsla veldur miklu um að halda æðun-
um þenjanlegum og dregur mjög úr storknunar-
hneigð blóðsins. Við eigum líka að gæta mataræðis-
ins. Það dylst ekki, að heilablæðingar eru algengari
hjá stríðöldu fólki. Meðan á fyrri og síðari heims-
styrjöldinni stóð, fækkaði slagtilfellum mjög áber-
andi í þeim löndum, sem matarskömmtunin var
knöpp. Það gilti síður en svo um íslendinga. Þetta
var til þess, að ýmsir framámenn í læknavísindun-
um héldu fram þeim kenningum,að ákveðið nær-
ingarefni eins og fitu-tegundir, sykur og fleira gætu
átt sinn þátt í heilablæðingunum, að minnsta kosti
er það óumdeilt núorðið, að það sé óholt og bein-
línis hættulegt að vera feitur. Margir halda, að
slagið boði endi allra athafna. Heilinn getur vitan-
lega skaddast svo mikið, að það verði. En margir
verða ekki svo illa úti. Ýmsir, sem hafa fengið
slag, geta tiltölulega fljótt tekið upp starfsemi sína
á ný og lifað nokkuð eðlilegu lífi. Aðrir geta með
tiltölulega litlum frávikum lifað lífinu sem starf-
andi, og hamingjusamir menn. Fyrsm vikurnar
eftir slagið eru mjög þýðingarmikalr og geta ráðið
úrslitum, hvort hægt er að koma sjúklingum inn á
hinn rétta veg batans.
10
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL