Samtíðin - 01.05.1944, Side 22

18
SAMTÍÐIN
BJÖRN SIGFÚSSON:
Um rugluð
„Ég hef engan tínia til að hrjóta
heilann um það, sem ég segi,“ er
vanaviðkvæði margra, sem vita, að
þeir orða hugsun sína illa, — „en
mér finnst ég hara segja þetta eins
og aðrir segja það.“
Mál þeirra, sem þannig liugsa og
Jrneyta, er oftast sæmilegt, ef þeir
orða þurrt og stutt, skrúðlaust með
öllu. En talshættir, líkingar og liá-
flevgt orðalag aflagast oft hjá þeim
í Jiugsunarleysinu, það stelur burt
réttri merJvingu „eins og þjófur úr
lieiðslíiru lofti,“ og síðan étur hver
eftir öðrum vitleysurnar.
Enginn getur stillt sig um nð'
brosa, þegar kraklci segir: „Ég skal
ekki aldrei gera þetta aftur.“ Þarna
er ekki ofaulvið, og í rauninni snýr
það merkingu við: Ég skal elcld
Jiætta við að gera þetta aftur, gæti
það þýtt.
En engu réttara er að segja: Þetta
heyrist ekki ósjaldan. Ekki er of-
aukið, nema setningin ætti að þýða:
Þetta heyrist ekki oft. Ósjaldan þýðir
alloft.
í blaði stóð nýlega um niðurfalJ
sambandslagasamnings og stjórnar-
skrá: „Alþingi hefur liaft til með-
ferðar tvö stórmál, þau langstærstu,
er þjóðina varða. Það er nú útséð
um afgreiðslu þessara mála á þing-
inu og með þeim liætti, er öll þjóðin
mun fagna.“ — Orðið útséð er notað
þar svo slysalega vitlaust, að bezt er
að liafa ekki um það frekari orð.
TUNGAN 9.
orðatiltæki
Kunnur ræðumaður sagði í tölu,
sem hann flutti á fundi, að vega-
verkfæri okkar væru frumleg og
énýt. Það halda menn, að hann Iiafi
átt við, að þau væru ófrumleg, en
Jiins vegar frumstæð og ónýt.
Orð málsins eru verlcfæri, sem
liættulegt er að gera sljó og ónýt.
Mér dettur i hug orðið þjóðkjörinn
I þessari klausu hlaðagreinar um
nýju stjórnarskrána:
„Þá væri náttúrlega náð því marki
að verulegu leyti, að sölsa allt vaid
þjóðfélagsins undir Alþingi og úr
höndum þjóðarinnar.
Það er þjóðin sjálf, en ekki Al-
þingi sem á að taka við öllu því
valdi, sem konungur hafði. Og það
gerir hún raunverulega ef þjóðkjör-
inn forseti hefir frestandi neitunar-
vald, en þjóðin sjálf leggur siðasta
úrskurð á ágieininginn milli þings
og forseta með alþjóðaratkvæða-
greiðslu.“
Þarna ræðir um, hvort meira skuli
mega, meðon beðið sé þjóðarat-
lcvæðagreiðslu, löggjafarvald alþing
is eða neitunaivald þjóðkjcrins for-
seta, og gefið er í skyn, að náttúr-
leg-a séu alþingi og þjóðin andstæðir
aðilar — en forseti verður þjóð-
kjörinn, — svo að ekki sé um að
villast, hverju breyta þurfi i stjórn-
arskránni nýafgreiddu, til þess að
„þjóðin sjálf, en ekki alþingi“ ráð'.
Er á þvi byggt, að Alþingi sé ekki
þjóðkjörið í jafnréttum skilningi og