Fréttablaðið - 13.03.2010, Síða 16

16 13. mars 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
VG hefur verið veiki hlekkurinn í stjórnarsam-starfinu vegna
sundrungar. Sáttin sem Samfylk-
ingin hefur gengið að mun snúa
þessu við. Þegar upp verður stað-
ið mun VG hafa styrkt stöðu sína
verulega og vinstri armurinn
náð málefnalegum undirtökum í
stjórnarsamstarfinu.
Að sama skapi er ljóst að Sam-
fylkingin gefur málefnalega eftir
og tapar trúverðugleika. Sérstak-
lega á það við í ríkisfjármálum og
peningamálum og þar með Evr-
ópumálum.
Fjármálaráðherrann boðar að
samkeppnisstöðu Íslands eigi að
tryggja með launaskerðingum
í gegnum reglubundnar gengis-
lækkanir krónunnar. Hann fær
nú sterkari stöðu með þetta við-
horf. Vonlaust er hins vegar að við
náum sambærilegum lífskjörum á
við hin velferðarhagkerfi Norður-
landanna ef þessari fátæktar-
stefnu VG í peningamálum verður
ekki hrundið.
Framsóknarflokkurinn virðist
í vaxandi mæli hafa hallað sér að
sjónarmiðum vinstri arms VG í
peningamálum. Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur hins vegar ekki mótað
framtíðarstefnu í þessum efnum.
Flest bendir til að núverandi rík-
isstjórn muni sitja þangað til Sjálf-
stæðisflokkurinn tekur af skarið
gegn fátæktarstefnu VG í peninga-
málum. Þá fyrst getur hann sett
gaffal á Samfylkinguna og losað
um þá pólitísku bóndabeygju sem
þjóðin er í.
Endurreisn efnahagslífsins
snýst um málefnalegt samstarf á
miðju stjórnmálanna um lykilat-
riði eins og ríkisfjármál og pen-
ingastefnu. Mannabreytingar í rík-
isstjórn eru sjónhverfingar en ekki
lausn á þeirri pólitísku kreppu sem
landið er í.
Lykillinn að sátt er á miðjunni
Bretar og Hollending-ar gerðu kröfu um aðild stjórnarandstöðunnar að samningunum. Fyrir
vikið er sú óvanalega staða uppi
að formaður Sjálfstæðisflokks-
ins getur í stjórnarandstöðu tekið
frumkvæðið og mælt fyrir um
málamiðlun.
Ríkisstjórnarflokkarnir gætu
ekki annað en kyngt henni. Fáir
yrðu til að andmæla. Að vísu er lík-
legt að Framsóknarflokkurinn og
Hreyfingin leggist á þá sveif. Til-
laga þeirra um að slíta samstarfinu
við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn bend-
ir til þess.
Þegar hér er komið sögu er óhjá-
kvæmilegt að horfa á viðfangsefn-
ið í stærra samhengi. Icesave er
aðeins einn af fleiri lyklum sem
þarf að snúa rétt til að ljúka upp
dyrum að endurreisninni. Taka
þarf tillit til þess að ríkisstjórn-
in er ekki tilbúin til samstarfs um
það hvernig hinum lyklunum verð-
ur snúið.
Eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna
áttu forystumenn hennar tveggja
kosta völ. Annar var sá að færa
sig nær miðjunni og leita breiðara
samkomulags við Sjálfstæðisflokk-
inn um það hvernig öðrum helstu
lyklum yrði snúið. Hinn var sá að
leita sátta til vinstri við minnihlut-
ann í þingflokki VG. Sá kostur var
valinn. Hann kostar málefnalegar
fórnir í þá veru.
Þær felast í slaka í ríkisfjármál-
um, skrefi til baka í orkunýtingar-
málum og viðurkenningu á stefnu
VG í sjávarútvegsmálum. Hún
snýst um að víkja þjóðhagslegri
hagkvæmni til hliðar fyrir félags-
leg úrræði. Samstaða um raunhæfa
framtíðarlausn í peningamálum er
fjarlægari svo og aðild að Evrópu-
sambandinu. Með öðrum orðum:
Sáttin innan VG er keypt mjög
dýru verði á mælikvarða almanna-
hagsmuna.
Að þessu virtu er ljóst að vilji
forystumanna stjórnarflokkanna
til samstöðu lýtur ekki að lausn
á vanda samfélagsins. Hann snýr
einvörðungu að því að finna hjá-
leið um innri vanda VG. Ákall um
samstöðu á þessum forsendum er
meir í ætt við málfundaæfingu en
alvöru stjórnmál.
Samstaða um hvað?
Eftir þjóðaratkvæðagreiðsl-una um Icesave velta menn því helst fyrir sér hvenær Ögmundur Jónasson verð-
ur ráðherra að nýju. Hitt sýnist þó
vera brýnna að finna þann flöt sem
nota má til að leysa það viðfangs-
efni sem þjóðaratkvæðagreiðslan
gerði ekki.
Spurningin er: Hvar liggur samn-
ingsflöturinn? Í raun er tiltölulega
einfalt að finna það út. Þjóðarat-
kvæðagreiðslan setti í gildi lög um
ríkisábyrgð sem Alþingi samþykkti
í byrjun ágúst. Að þeirri niðurstöðu
stóðu þingmenn stjórnarflokkanna
og forsetinn.
Þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins
sátu hjá. Fram-
sóknarflokkur-
inn og Hreyfing-
in voru á móti.
Bretar og Hol-
lendingar féllust
ekki á þessa nið-
urstöðu. Ríkis-
stjórnin samdi
að nýju um lakari kost. Þingmenn
stjórnarflokkanna samþykktu þá
niðurstöðu í desember gegn atkvæð-
um stjórnarandstöðunnar. Þjóðar-
atkvæðagreiðslan snerist því um
þennan mismun á ágúst- og desem-
berlögunum. Ríkisstjórnin taldi
hann óverulegan. Stjórnarandstað-
an og forsetinn sögðu að hann væri
of mikill. Þjóðin var sammála því.
Samningsflöturinn liggur þarna á
milli. Málið er einfaldlega komið á
það stig að einhver verður að stinga
hausnum út um gluggann og kveða
upp úr um flöt sem líklegt er að við-
semjendurnir geti líka fallist á. Sá
sem gerir það hirðir heiðurinn eða
skömmina af niðurstöðunni. Spurn-
ingin er bara þessi: Hver á að stinga
hausnum út?
Hver stingur hausnum út?
ÞORSTEINN
PÁLSSON
Sjálfstyrkingarnámskeið
• Viltu öðlast aukið sjálfsöryggi?
• Þora að gera það sem þig
langar í lífi nu?
• Ná að njóta lífsins betur?
Á a vikna sjálfstyrkingarnámskeið er að he ast 18. mars n.k. við
Kvíðameðferðarstöðina undir stjórn Sóleyjar D. Davíðsdó ur
sálfræðings og Charlo e Bøving leikkonu sem jafnframt hefur
masterspróf í leik- og dramakennslufræði. Áhersla lögð á að aðstoða
þá takendur við að takast á við innri hindranir
l að hæfi leikar þeirra fáið no ð sín sem best
í lífi nu. Verður unnið með hugarfar, styrkleika,
líkamstjáningu, framsögn og tjáningu í hóp.
Skráning fer fram á kms@kms.is eða í síma
822-0043 og lýkur16. mars. Nánari upplýsingar
má fi nna á heimasíðu Kvíðameðferðar-
stöðvarinnar: www.kms.is.
G
rikkland er á hausnum. Það eru ekki nýjar fréttir.
Grikkland hefur oft áður verið á hausnum. Hins vegar
er látið í það skína í umræðum hér á Íslandi að í þetta
sinn séu örlög Grikkja því að kenna að þeir tóku upp
evruna. Ef þeir væru svo heppnir að hafa sinn gamla
gjaldmiðil, drökmuna, væru þeir á leið út úr kreppunni, svona
eins og Íslendingar, sem eru svo heppnir að hafa krónuna. Þess í
stað verði þeir nú að sæta því að Evrópusambandið kúgi þá til að
skera niður ríkisútgjöld og lækka laun opinberra starfsmanna.
Þannig sé Grikkland Íslandi víti til varnaðar.
Kreppa Grikklands er hins vegar ekki evrunni að kenna, nema
þá að einu leyti. Aðild að Efnahags- og myntbandalaginu lækkaði
fjármagnskostnað grískra stjórnvalda, sem fyrir vikið leyfðu sér
enn meiri lántökur fyrir hönd ríkissjóðs en ella.
Kreppa Grikklands orsakast fyrst og fremst af agaleysi við
stjórn ríkisfjármála, sem hefði haft alvarlegar afleiðingar hvort
sem Grikkland notaði evru eða drökmu. Fjármálakreppan kom
illa við ríkissjóð Grikklands eins og annarra ríkja, en Grikkir
stóðu verr að vígi en margir aðrir vegna þess að þeir höfðu þanið
út ríkisútgjöldin langt umfram efni.
Vandi Grikklands fær meiri athygli nú en oft áður, vegna þess
að nú er hann vandi alls evrusvæðisins. Myntbandalagið bygg-
ist ekki sízt á því að öll ríkin, sem eiga aðild að því, sýni aga og
ábyrgð við efnahagsstjórn. Grikkir vissu að hverju þeir gengu
þegar þeir sóttust eftir aðild að myntbandalaginu – jafnvel þótt
stjórnvöld hafi hagrætt hagtölunum til að komast inn í það. Sátt-
málar Evrópusambandsins kveða á um að aðildarríkin taki sjálf
á heimatilbúnum vanda. Annars gætu stjórnmálamennirnir, sem
vilja kaupa sér vinsældir til skamms tíma með hallarekstri á
ríkissjóði og lántökum, alltaf treyst á að önnur ríki ESB kæmu
þeim til bjargar. Tilhneiging stjórnmálamanna til atkvæðakaupa
er alþjóðlegt vandamál og rökrétt að reyna að finna á því alþjóð-
legar lausnir.
Mótmælin á götum Aþenu eru að mörgu leyti skiljanleg, því
að fólk hefur vanizt því að stjórnvöld láti undan kröfum um
ríkisútgjöld. En kröfurnar um að horfið verði frá niðurskurði og
launalækkunum eru í raun kröfur um að gömlu óráðsíunni verði
haldið áfram.
Einn af þeim kostum sem margir sjá við að Ísland gangi í Evr-
ópusambandið og taki upp evruna er meiri agi við hagstjórnina.
Stjórnvöld ættu þá ekki lengur þann kost að fella gengið til að
bregðast við efnahagsvanda. Þeir sem nú vorkenna Grikkjum,
Írum og fleiri evruríkjum að geta ekki fellt gengið og neyðast til
að skera niður ríkisútgjöld og lækka laun, gleyma því að gengis-
felling er bara önnur og ekki alveg jafnaugljós aðferð til að skerða
lífskjör fólks.
Þrátt fyrir að hafa eigin gjaldmiðil, sem hefur hrapað í verði
og þannig valdið harkalegri lífskjaraskerðingu, hafa Íslendingar
neyðzt til að grípa líka til beinna launalækkana, skattahækkana
og niðurskurðar á ríkisútgjöldum, sem raunar sér ekki fyrir end-
ann á. Erum við þá betur sett en Grikkir?
Tilhneiging stjórnmálamanna til að kaupa sér
skammtímavinsældir er alþjóðlegt vandamál.
Grikklandsfárið
ÓLAFUR Þ. STEPHENSEN SKRIFAR