Fréttablaðið - 27.10.2010, Qupperneq 14

14 27. október 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Erlendar fjárfestingar á Möltu, Kýpur, Slóvakíu og Slóveníu tvöfölduðust fyrstu
fjögur árin eftir að ríkin gengu í Evrópu-
sambandið árið 2004. Öll nota þau evru. Í
Eistlandi jukust erlendar fjárfestingar um
helming á sama tíma, en Eistar taka ekki
upp evruna fyrr en um næstu áramót.
Þetta sýnir, að þegar smáríki ganga í
Evrópusambandið stóreykur það erlendar
fjárfestingar í viðkomandi ríkjum. Athyglis-
vert er, að langstærsti hluti erlendrar
fjárfestingar í þessum fimm nýju aðildar-
löndum kemur frá öðrum ríkjum sambands-
ins. Smáríki, sem hafa búið við sjálfstæða
mynt og sveiflukenndan efnahag, eins-
og við Íslendingar, eru ekki sjálfsagður
fjárfestinga kostur í augum alþjóðlegra fjár-
festa. Þeim fylgir áhætta, einsog birtist
varðandi Ísland 2008.
Reynsla ríkjanna fimm sýnir hins vegar
að um leið og ríkin verða hluti af traustu
og stöðugu efnahagsumhverfi Evrópusam-
bandsins, þá opnast fyrir flæði erlendra
fjárfestinga frá ríkjum, sem eru fyrir í
sambandinu. Það er engin ástæða til að
ætla, að sama verði ekki uppi á teningnum
ef Ísland gengi í Evrópusambandið og hefði
skýra stefnu um upptöku evrunnar. Við
þurfum á erlendum fjárfestingum að halda
til að vinna gegn atvinnuleysinu. Það ógnar
framtíð fjölmargra fjölskyldna, og þarmeð
framtíð Íslands.
Þó atvinnuleysi á Íslandi fari að sönnu
minnkandi eru ennþá um 15 þúsund manns
án atvinnu. Árlega munu ríflega tvö þús-
und manns hið minnsta bætast við á vinnu-
markaðnum. Á næsta áratug þurfum við
því að skapa fleiri en 30 þúsund störf til
að eyða atvinnuleysinu. Ég tel að Evrópu-
leiðin sé besta leiðin til þess. Aðild Íslands
að ESB er raunar besta einstaka aðgerð
til endurreisnar ímyndar Íslands sem álit-
legs fjárfestingarkosts. Evrópuleiðin mun
skapa stöðugleika, færa okkur Evrópu-
vexti og stórlækka þannig greiðslubyrði
fjölskyldna og fyrirtækja, gera okkur fært
að skera frá verðtrygginguna, og síðast en
ekki síst losna við gjaldeyrishöftin. Króna í
viðjum gjaldeyrishafta mun ella koma í veg
fyrir að Ísland geti keppt við aðrar þjóðir
í viðskiptum á jafnræðisgrundvelli. Þessu
til viðbótar sýnir nú reynsla smáþjóða, að
erlendar fjárfestingar stóraukast þegar
þær verða hluti af Evrópusambandinu.
Andspænis atvinnuleysi hafa íslenskar
fjölskyldur ekki efni á að hafna þeirri fram-
tíðarleið sem liggur gegnum Evrópusam-
bandið. Menn verða þá að sýna fram á betri
leið til að eyða atvinnuleysi á Íslandi. Það
hefur enginn gert ennþá.
Erlendar fjárfestingar og Evrópa
Evrópumál
Össur Skarp-
héðinsson
utanríkisráðherra
Fæst í verslunum Hagkaups og Bónus · www.lífrænt.is
Láttu hjartað ráða
T
veir prófessorar við læknadeild Háskóla Íslands, Eiríkur
Steingrímsson og Magnús Karl Magnússon, hafa að
undan förnu skrifað áhugaverðar greinar í Fréttablaðið
um háskólarannsóknir á Íslandi. Þar hafa þeir meðal
annars spurt þeirrar spurningar hvernig tryggja megi
að þeir takmörkuðu fjármunir, sem hægt er að veita til rannsókna,
nýtist sem bezt.
Ýmsar áhugaverðar staðreyndir hafa komið fram í greinum
prófessoranna. Sú sem mesta athygli vekur er að aðeins um 15%
af framlagi ríkisins til rannsókna fara í gegnum svokallaða sam-
keppnissjóði, samanborið við 30-40% annars staðar á Norðurlönd-
um og 85% í Bandaríkjunum. Í
þeim samkeppnissjóðum sem
fremst standa er strangt eftirlit
með gæðum rannsókna, sem fá
styrki. Alþjóðlegur hópur óháðra
vísindamanna metur umsóknir
um styrki áður en ákveðið er
hvaða rannsóknir skuli styrktar.
Sömuleiðis er metið eftir á hvaða
árangri rannsóknirnar hafa skilað.
Magnús Karl og Eiríkur benda á að með afganginum, um 85%
þess fjár, sem ríkið ver til rannsókna, sé lítið sem ekkert ytra eftir-
lit og ekkert spurt um gæði eða árangur. „Ef samkeppnissjóðirnir
eru efldir aukast gæði rannsóknanna þannig að meira fæst fyrir
féð,“ sögðu prófessorarnir í annarri grein sinni. „Við fjárlagagerð
eru fáir talsmenn samkeppnissjóða en þeim mun fleiri og aðgangs-
harðari talsmenn þeirra stofnana sem þiggja sitt rannsóknafé beint
af fjárlögum. Því er mikil hætta á því að samkeppnissjóðirnir verði
útundan og verði jafnvel skornir niður við næstu fjárlagagerð. Þau
vísindaverkefni sem hafa farið í jafningjamat og þar verið metin
best, eru nú í mestri hættu á að vera ekki styrkt áfram, á meðan
stofnanir sem stunda rannsóknir án gæðaeftirlits fá áfram fjár-
magn eftirlitslaust.“
Þetta er ákaflega þörf ábending, nú þegar alþingismenn véla um
fjárlög næsta árs og hvernig á að nota okkar sameiginlega sjóð við
einhverjar erfiðustu aðstæður í ríkisrekstrinum um árabil.
Í framhaldi af ábendingu prófessoranna um að sumir samkeppnis-
sjóðir ríkisins séu í raun reknir sem „pólitískir sjóðir“, sem eigi lítið
skylt við alvöru rannsókna- og vísindasjóði, fjallaði Fréttablaðið í
gær um deilur innan ríkisstjórnarinnar um stjórnun rannsókna-
sjóða, sem eru eyrnamerktir sjávarútvegi og landbúnaði og á for-
ræði ráðuneytisins sem Jón Bjarnason stýrir. Þar sitja pólitíkusar
og fulltrúar hagsmunasamtaka í stjórn og ákveða hvernig fé skatt-
greiðenda er varið, ekki alþjóðlegir hópar vísindamanna.
Í skriflegum svörum Jóns Bjarnasonar við fyrirspurnum
Fréttablaðsins kemur fram að hann sjái ekki nokkurn skapaðan
hlut athugaverðan við þetta fyrirkomulag; það sé mjög vísinda-
legt. Það kemur út af fyrir sig alls ekki á óvart að Jón Bjarna-
son sé þeirrar meiningar. Hvaða skoðun ætli flokkssystkin hans
og samráðherrar hafi hins vegar á fyrirkomulaginu? Til dæmis
menntamálaráðherrann, Katrín Jakobsdóttir? Og fjármála-
ráðherrann, Steingrímur J. Sigfússon? Finnst þeim þetta góð
nýting á peningum okkar skattgreiðenda?
Meirihluti ríkisframlaga til rannsókna lýtur litlu
gæða eftirliti og sumir sjóðir eru rammpólitískir.
Góð nýting skattfjár?
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Gabbaður
Árni M. Mathiesen er að leggja loka-
hönd á bók um bankahrunið í félagi
við Þórhall Jósepsson. Hún verður
forvitnilegur lestur. Líklega verður þar,
til dæmis, að finna nákvæma lýsingu
á fundi Árna með evrópskum kol-
legum hans í Brussel 4. nóvember
2008 þegar hann var gabbaður til
að samþykkja að Icesave-deilan yrði
lögð í fimm manna bindandi gerðar-
dóm. Strax kom í ljós að
enginn annar íslenskur
ráðamaður gat hugsað
sér að fara þá leið og
Árni var rekinn til
baka með málið.
Sjitt
Kannski lýsir Árni því líka hvað flaug í
gegnum huga hans þegar hann áttaði
sig á því í miðju símtali við Alistair
Darling 6. október að hann væri að
taka yfir símtal Geirs H. Haarde við
Gordon Brown frá kvöldinu
áður, þar sem Brown
sakar Kaupþing Singer
og Friedlander um
stórfellda fjármagns-
flutninga frá Bretlandi
til Íslands.
Fyrstir í mark
Skýring er komin á því hvers vegna
konur í Árborg fengu ekki að taka
þátt í kvennafrídeginum eins og
kynsystur þeirra annars staðar á
landinu: Þær hafa einfaldlega ekki
fyrir neinu að berjast. Í
Árborg hefur jafnrétti
nefnilega verið náð,
sagði bæjarstýran Ásta
Stefánsdóttir í gær.
Þar er launa munur
kynjanna enginn. Þetta
er heimsfrétt. Er búið
að hringja í Reuters?
stigur@frettabladid.is