Fréttablaðið - 25.02.2011, Síða 8

Fréttablaðið - 25.02.2011, Síða 8
25. febrúar 2011 FÖSTUDAGUR8 Stígur Helgason stigur@frettabladid.is FRÉTTASKÝRING: Skýrsla Ríkisendurskoðunar um þjónustusamninga Barnaverndarstofu Fréttablaðið greindi frá því í lok nóvember að Árni Páll Árnason, sem var félagsmálaráðherra þegar þjónustusamningi við Árbót var sagt upp og samningar náðust um bóta- greiðslur til heimilisins, hefði verið beittur þrýstingi í málinu frá þing- mönnum Norðausturkjördæmis. Birti blaðið tölvupósta frá Steingrími J. Sigfússyni fjármálaráðherra og Kristjáni Þór Júlíussyni, þingmanni Sjálfstæðisflokksins, sem styðja þetta. Í skýrslu Ríkisendurskoðunar er aðkoma stjórnmálamanna að málefnum Árbótar gagnrýnd. Telur hún augljóst að afskipti einstakra þingmanna Norðausturkjördæmis hafi blandast inn í samningsferli vel- ferðarráðuneytisins og Árbótar um starfslokagreiðslu eftir að þjónustu- samningi var sagt upp. „Telja verður að þau afskipti hafi að einhverju leyti veitt málinu úr faglegum farvegi og inn í hreinar samningaviðræður um bætur til heimilisins,“ segir í skýrslunni. Ríkisendurskoðun segir að ráðu- neytið og Barnaverndarstofa verði að sporna við óeðlilegum afskiptum utanaðkomandi aðila, jafnt stjórn- málamanna sem annarra, að lausn mála. „Slík afskipti grafa undan faglegum vinnubrögðum og draga úr tiltrú almennings á stjórnsýslunni. Á sama hátt er eðlilegt að ráðherrar forðist afskipti af málsmeðferð og ákvörðunum sem öðrum ráðherrum eru falin nema hinir síðarnefndu óski sérstaklega eftir atbeina þeirra.“ Aðkoma stjórnmálamanna gagnrýnd Steingrímur J. Sigfússon: „Ef hugmyndir eru um að auka umsvif sambærilegrar starfsemi annars staðar þá eru að mínu mati vægast sagt veikar forsendur fyrir slíku ef fjárfesting til uppbygg- ingar í Árbót eiga þá að verða ónotaðar á móti. Samningar hafa legið fyrir og gert hefur verið ráð fyrir fjárveitingum til Árbótar a.m.k. fram til 2012 með samþykki fjárveitinga- valdsins. Ég mun því hvorki samþykkja aukafjárveitingar né tilfærslu fjármuna eftir því sem slíkt þarf míns sam- þykkis nema betur verði farið ofan í saumana á forsendum þessa alls.“ Brot úr tölvupósti sem Steingrímur sendi Árna Páli 22. janúar 2010. Pósturinn var áframsendur úr félags- málaráðuneytinu til forstjóra Barnaverndarstofu. Kristján Þór Júlíusson: „Sæl og blessuð. Ég var að ræða við Hákon í Árbót áðan. Skemmst er frá því að segja að ekkert nýtt er að frétta af þeirra málum annað en Barna verndarstofa sendir bara nýja unglinga til þeirra í vist. Þessu verður endilega að koma í annan og betri farveg því þetta leggst alltaf þyngra og þyngra á blessað fólkið. Treysti því að Steingrímur komi þessu í höfn.“ Tölvupóstur sem Kristján Þór sendi öllum þingmönnum Norðaustur- kjördæmis 29. mars 2010. Árni Páll Árnason: „Hef áhyggjur af því að klára málið með öllum þessum útgjöldum fyrir BVS [Barna- verndarstofu] í andstöðu við forstjóra stofnunarinnar. Af hverju erum við að borga meira en 30 milljónir umfram skyldu? Hvers vegna? Jú – vegna sanngirnissjónarmiða og þrýstings frá kjördæmis- þingmönnum.“ Tölvupóstur sem Árni Páll sendi á ráðuneytisstjóra félagsmála- ráðu- neytisins 7. maí í 2010. Tölvupóstar „Hvað mig varðar staðfestir Ríkisendurskoðun í þessari skýrslu allt sem ég sagði um þetta mál,“ segir Árni Páll Árnason, efnahags- og viðskiptaráðherra. „Það er leitt í ljós að tillögurnar um uppgjörið við Árbót og fjárhæðir þar um komu til mín frá sérfræðingum í ráðuneytinu, sem byggðu þær á efnislegum rökum og greiningum, og ég átti ekkert frumkvæði að þeim. Ég vek líka athygli á því að ég lauk ekki málinu í minni tíð í ráðuneytinu. Nýr ráðherra gekk frá því og skrifaði undir samninginn og taldi þetta líka rétt,“ segir Árni. Ástæða sé hins vegar að taka athugasemdir í skýrslunni alvarlega. Árni sagði í nóvember að uppsagnarákvæði þjónustu- samningsins væri langt því frá ótvírætt. Afstaða Ríkisendurskoðunar er þver- öfug. „Þeir komast að þeirri niðurstöðu,“ segir Árni. „Mér finnst það ekki alveg ljóst þegar það er svona mörgu grautað saman í uppsagnarákvæði hvað það nákvæmlega er sem veldur ákveðnum hlutum. En þetta er þeirra mat.“ Árni taldi einnig að ekki hafi verið nauðsynlegt að leita til ríkislögmanns vegna málsins, ólíkt Ríkisendurskoðun. Hann segir að í ljósi skýrslunnar sé það umhugsunarefni hvort leita ætti til ríkislögmanns við öll uppgjör af þessu tagi. Að öðru leyti kveðst Árni ánægður með skýrsluna. Mikilvægt sé að skýrar reglur gildi um uppgjör af þessum toga og sérstaklega sé brýnt að skilja eftir- litið með Barnaverndarstofu frá stofnuninni, eins og hann hafi markað stefnu um á sínum tíma. „Staðfestir allt sem ég sagði um þetta mál“ Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is MEST LESNA DAGBLAÐ Á ÍSLANDI Sími: 512 5000 Mánudagur skoðun 14 2 SÉRBLÖÐ í Fréttablaðinu Allt Fasteignir.is veðrið í dag 22. nóvember 2010 274. tölublað 10. árgangu r Mjúkur og bragðgóður Hátíðarostur H V ÍT A H Ú S IÐ /S ÍA – 0 8 – 2 4 3 3 FÉLAGSMÁL Árni Páll Ár nason, þá félagsmálaráðherra, og St ein grímur J. Sigfússon fjármála ráðherra sömdu í sameiningu um að greiða hjónunum sem ráku m eðferðar- heimilið í Árbót í Aðald al þrjátíu milljónir í bætur fyrir lo kun heim- ilisins, þvert á ein dregin mótmæli Barnaverndarstofu (BV S). Þeir leituðu ekki til Ríkislög manns til að kanna bótaskylduna. Þ etta sýna gögn sem Fréttablaðið he fur fengið afhent frá Barnaverndar stofu. Gengið var frá samkom ulaginu 13. október síðastliðinn eftir að Guðbjartur Hannesson h afði tekið við sem félagsmálaráðh erra. Tólf milljónir hafa þegar verið greiddar úr sjóðum BVS og gert er ráð fyrir átján milljóna auka fjá rveitingu vegna málsins í fjára ukalaga- frumvarpi næsta árs. BVS ákvað að segja upp þ jónustu- samningnum við Árbót í lok síð- asta árs. Þar hafði komið upp kyn- ferðisbrotamál sem var ð til þess að barnaverndarnefndir hættu að treysta heimilinu og ný ting rým- anna þar hrundi. BVS nýtti því uppsagnarákvæði í þjónu stusamn- ingnum vegna forsendub rests. Þremur mánuðum ef tir að samningnum var sagt upp með samþykki félagsmálaráðu neytisins bárust forstjóra BVS bo ð úr ráðu- neytinu þar sem sagði að til stæði að semja um uppgjör vi ð hjónin í Árbót. Hann svaraði þv í að BVS teldi þau ekki eiga rétt á greiðslum umfram sex mánaða up psagnar- frest, enda hefði í öllu verið rétt staðið að uppsögninni. Þá væru það óvönduð vinnubrög ð að láta Ríkislögmann ekki kanna greiðslu- skylduna. Í sumar barst forstjóra BVS síðan skeyti úr ráð uneytinu þar sem sagði: „Árni Pál l og Stein- grímur hafa náð samkom ulagi um ákveðna útfærslu samkom ulags við Árbót.“ Honum var gert að undir- rita það gegn vilja sínum . - sh, th / sjá s íður 10 og 12 Ráðherrar borga 30 mill jónir gegn vilja Barnaverndar stofu Gögn sem Fréttablaðið h efur undir höndum sýna að félagsmálaráðherra o g fjármálaráðherra ákvá ðu að greiða eigendum meðfer ðarheimilis í Þingeyjarsý slu 30 milljónir. Létu Rík islögmann ekki kanna bó taskyldu. „Sæll félagi! Það er mjög a ð hitna í kolunum fyrir no rðan út af sam- skiptum Braga/Barnavernd arstofu og Árbótarheimilis ins.“ Svona hefst tölvupóstur sem Steingrím ur J. Sigfússon sendi á Árn a Pál Árnason 22. janúar, þar sem hann efas t mjög um forsendur loku narinnar og ýjar að því að hana megi rekja til samskiptaörðugleika Brag a Guðbrandssonar og Árbótarhjóna. Hann mu ni ekki samþykkja tilfærslu r fjármuna í önnur verkefni Barnaverndar stof u nema málið verði skoða ð betur. Pósturinn er birtur í heild í blaðinu í da g. „Mjög að hitna í kolunum fyrir norðan“ FÓLK Anna Þóra Alfreðsd óttir, fyrir sæta hjá Eskimo, lei kur í nýju myndbandi hinnar v insælu hljómsveitar Hurts. Þetta er í annað sinn sem Anna Þóra leik- ur í myndbandi Hurts, en hún fór einnig með aðalhlutverkið í myndbandi lagsins Stay ásamt söngvar- anum Theo Hutchcraft. Hún ber með limum tvíeykisins vel söguna og segir þá viðkunnanlega og sjarme randi. „Ég kynntist þeim mjög v el við tökurnar og við Theo höf um verið í reglulegu sambandi efti r það. Hann er mjög indæll.“ - sm / sjá síðu 30 Fyrirsætan Anna Þóra: Leikur í mynd- bandi Hurts ANNA ÞÓRA ALFREÐSDÓTTIR STJÓRNMÁL Unnið er að þ ví að greina kostnað við grunnskólahald, en han n er nokkuð hærri á Ísla ndi en í viðmiðunarlöndunu m í OECD. Er reiknað m eð að niðurstöður liggi fyr ir í næstu viku. Sveitarfélögin, sem rek a grunnskólana, standa frammi fyrir átta millja rða tekjusamdrætti á næsta ári. Vilja þau spa ra í skólastarfinu, en helmingur gjalda þeirra rennur til þess. Katrín Jakobsdóttir me nntamálaráðherra segir farið verða yfir málið þ egar greiningin sé afsta ð- in. Fækkun kennslustunda er meðal sparnaðar- hugmynda sveitarfélaga nna. Katrín er ekki hrif in af þeirri leið. „Ég hef li tið á það sem síðasta úrræði að skerða kenns lutíma barna,“ segir hún . Spjótin standa einnig á framhaldsskólunum. Spara þarf í rekstri þeir ra um fimm prósent. Kennarar og stúdentar hafa mótmælt áformunum og sagt að þ egar hafi verið sparað s vo mikið að komið sé að þo lmörkum. Katrín segir framhalds skólana ekki hafa verið ofalda í gegnum árin. „Þ að er ekki af miklu að taka enda búið að ganga að öllu sem hugsanlega er hægt að tala um sem við bót.“ Niðurskurðurinn á þess u ári nam einnig fimm prósentum. Katrín segi r að hans sjái merki í sk óla- starfinu. Kennsluframb oð sé minna og yfir- og aukavinna kennara hafi minnkað. Fjárlaganefnd og menn tamálanefnd hafa verið kynnt áhrif niðurskurða rins á skólastarfið. - bþs Menntamálaráðherra segir u nnið að greiningu á kostnað i við rekstur grunnskóla: Skerðing kennslu er síðasta ú rræðið STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON ÁRNI PÁLL ÁRNASON BUSLAÐ Í BÁSUM Tvíburasystki nin Auður Freyja og Hákon Fr eyr Sigurðarbörn skemmtu sé r hið besta, buslandi að Básum í Goðalan di um helgina. Móðir þeirra s tóð álengdar og fylgdist með fjörinu. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM 22. nóvember 2010 MÁNUDAGUR 1 Sölufulltrúar: Jóna María Hafsteinsdóttir jmh@365.is 512 5473 Þórdís Hermannsdóttir thordish@365.is 512 5447Stór og voldug silfurskeið tengir Hönnu Pálsdóttur myndlistarkonu við ömmu sína sem hún aldrei sá. Þ essi stóra silfurskeið er einn af þeim hlutum sem mér þykir vænst um. Amma mín, Sigurborg Sigurðardóttir í Hólum í Horna-firði, átti hana,“ segir Hanna Pálsdóttir myndlist k hef heyrt vel af henni látið. Afi, Þorleifur Jónsson í Hólum, skrif-aði á henni lýsingu og segir þar að hún hafi verið góðlynd, kát og skemmtileg, vel gefin k koma úr báðum ættum. Hún fór í myndlistarskóla og lærði að teikna og mála þegar hún fór á eftirlÉg by j ð FRÉTTABLAÐIÐ/GVA Blómapúði frá Bloomingville er á meðal þess sem fæst í vefverslun Sirku sem einnig er með verslun að Skipagötu 5 á Akureyri. Þar fæst úrval af gjafavöru, heimilisvöru og íslenskri hönnun sem er hægt að skoða nánar á slóðinni www.sirka.is FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN MEIRI SKEMMTUNMeiri Vísir Úr búi ömmu og afa FASTEIGNIR.IS 22. NÓVEMBER 201047. TBL. Fasteignasalan Domusnova hefur til sölu upp- gert og fallegt fjölskylduhús í Eyktarási í Árbæ en húsið 296 fermetrar að stærð auk bílskúrs sem er tæplega 34 fermetrar. H úsið, sem er á tveimur hæðum, er á góðum stað í Árbænum, í elsta hluta Seláshverfisins, en var allt gert upp árið 2007 og er sérstak- lega vel skipulagt. Flísalagður bílskúr fylgir eigninni með nýrri bílskúrshurð. Komið er inn í anddyri sem er bjart og opið með hvítum skápum og nýrri útihurð. Eldhúsið er allt gert upp Á j er útgengt á hellulagða verönd. Eldhús, borðstofa og stofa eru flísalögð og úr stofu er gengið út á svalir. Á efri hæðinni er auk þess parketlagt svefnher- bergi og barnaherbergi og baðherbergi með upp- hengdu salerni og sturtu. Flísalagður stigi er milli hæða. Á neðri hæðinni er svo flísalagt sjónvarpsherbergi með arin og þrjú stór herbergi eru auk þess á hæðinni, með fataskápum, auk þess sem gert er ráð fyrir fataherbergi í inu her- bergjanna. Baðherbergi og þvottahús eru á hæðinni og stór geymsla. Allar hurðir í húsinu eru hvítar. Rafmagn í húsinu var tekið í gegn fyrir þremur árum og hiti settur í gólf á efri h ði i hl Fallegt fjölskylduhús Stofan er björt og falleg. Strimlagardínur hanga fyrir velflestum gluggum hússins.Öll eldhústæki eru frá AEG. Tv eir ofnar eru í innréttingunni, sem er hvítsprautulökkuð. heimili@heimili.isSími 530 6500Bogi Pétursson lögg. fasteignasaliFinnbogi Hilmarsson lögg. fasteignasali Andri Sigurðsson lögg. leigumiðlari Vantar fyrir ákveðin kaupanda! Óskum eftir 150-200 fm sérbýli í norðanverðum Grafarvogi. Víkur- staða- og borgarhverfi. Ágætu viðskiptavinir / kaupendur og seljendur það er mér sönn ánægja að tilkynna ykkur að ég hef hafið störf á Domusnova fasteignasölu... Við seljum fyrir þig ! Hringdu í 897 5930 Turninum 12 hæð - Smáratorgi 3 - 201 Kópavogi - Axel Axelsson - Löggiltur fasteignasali - www.domusnova.is Tveir einleikir Fengu góð ráð frá Vigdísi Finnbogadóttur. tímamót 16 HÆGVIÐRI Í dag má búast vi ð breytilegri átt um allt land. V íða léttskýjað en norðanlands ve rður bjart með köflum og horfur eru á stöku élj- um norðaustantil. Hiti um fro stmark. VEÐUR 4 3 -1 -1 -2 0 Laufabrauð á líndúkum Hugrún Ívarsdóttir vinnur með þjóðlegar hefðir og sæ kir innblástur í laufabrauð. allt 2 Heilluð af hippum Bryndís Jóna Magnúsdótti r gefur út bók um stelpurok k. fólk 30 Sverre hrósar Haukum Grosswallstadt rétt slapp með sigur á móti Haukum í Evrópukeppninni. sport 24 10 22. nóvember 2010 MÁNUDAGUR FRÉTTASKÝRING: Bætur til meðferðarheimilisins Árbótar Tæpum mánuði eftir að Barnaverndar-stofa sagði upp samningnum við Árbót sendi Bolli Þór Bollason, ráðuneytisstjóri í félagsmálaráðuneyt-inu, Braga Guðbrandssyni forstjóra Barnaverndarstofu afrit af tölvupósti Steingríms J. Sigfússonar fjármála-ráðherra til Árna Páls Árnasonar, þáverandi félagsmálaráðherra. Bolli Þór óskar sérstaklega eftir viðbrögðum við orðum Steingríms J. Pósturinn fer hér á eftir í heild sinni: „Sæll félagi! Það er mjög að hitna í kolunum fyrir norðan út af sam-skiptum Braga/Barnaverndarstofu og Árbótarheimilisins. Þau hjón Hákon og Snæfríður hafa nú meira og minna helgað líf sitt uppbyggingu og rekstri heimilisins í 22 ár. Þau eiga ótal þakkarbréf bæði foreldra og ung-menna sem þar hafa dvalið á erfiðum skeiðum lífs síns og fengið bót af því að búa á heimilinu, vera með í bústörfum, komast af stað í námi á nýjan leik og svo framvegis. Aðsókn eða eftirspurn-þörf eftir plássum hefur nær allan tímann verið langt umfram getu heimilisins og ekki er langt síðan 16 voru á biðlista. Barnaverndarstofa hefur hvað eftir annað gripið til þess ráðs að senda þangað erfiðustu til-fellin sem ekki hafði ráðist við annars staðar. Á grundvelli samninga og bréfa frá Barnaverndarstofu og Braga Guðmundssyni sjálfum hafa þau ráðist á undanförnum árum í miklar fjárfestingar til að bæta aðstöðuna og þar á meðal að byggja húsnæði til skólahalds. Á þessum framkvæmdum hvíla eðlilega lán þó mikið sjálfs-aflafé hafi allan tímann farið í uppbyggingu. Á þessum 22 árum hafa fjölmörg „heimili“ verið sett á fót en aðeins hluti þeirra náð fótfestu, mörg komist í þrot eða ekki náð að halda mannskap o.s.frv. (Skjöldólfs- staðir, Hvítárbakki, Torfastaðir, o.fl. o.fl.) Árbót hefur hins vegar verið í stöðugri og traustri þróun og uppbyggingu og eitthvað hlýtur það að segja okkur. Ég ætla ekki að fara út í það sem mér er sagt, vissulega aðallega frá annarri hliðinni, um samskipti Braga og heimilisins sem voru almennt góð og áfallalaus þar til allt í einu í haust varð annar uppi. Segi bara þetta; Árbót er mikilvæg starfsemi sem hefur gildi bæði staðbundið sem vinnustaður og kjölfesta sem margir njóta góðs af, svo sem önnur þjónusta, skólahald, sálfræðiþjónusta o.fl. Heimilið hefur tekið við mörgum mjög erfiðum einstaklingum og nær áfallalaust farist það vel úr hendi. Ef hugmyndir eru um að auka umsvif sambærilegrar starfsemi annars staðar þá eru að mínu mati vægast sagt veik-ar forsendur fyrir slíku ef fjárfesting til uppbyggingar í Árbót eiga þá að verða ónotaðar á móti. Samningar hafa legið fyrir og gert hefur verið ráð fyriwr fjárveitingum til Árbótar a.m.k. fram til 2012 með samþykkir fjárveitinga-valdsins. Ég mun því hvorki samþykkja aukafjárveitingar né tilfærslu fjármuna eftir því sem slíkt þarf míns samþykkis nema betur verði farið ofan í saumana á forsendum þessa alls. Tek fram að ég vil ekki taka afstöðu til hluta sem ég hef ekki forsendur til, reyndar þekki ég báða aðila málsins, þ.e. þau hjón í Árbót og Braga af góðu einu, Braga þó f.o.f. lítillega frá löngu liðnum tíma.Biðst afsökunar á þessari langloku, en ég tel málið alvarlegt og uppsögn samnings á gamlársdag óheppilega í jósi þess að heimilið hafði beðið um umþóttunartíma a.m.k. mánuð. Ég held að lítill tími sé til stefnu þar til málið springur upp með látum fyrir norðan, svo, einhver samskipti og boð um að málið verði skoðað áður en frekar verður aðhafst væri mjög hyggileg. bestu kveðjur/Stein- grímur.“ 22.1. 2010 Ein meginástæðan fyrir því að ráðamenn telja að greiða skuli Árbótarhjónunum bætur er sú að rekstur heimilisins sé mjög skuldsettur vegna dýrra endurbóta á húsnæði þess. Þessu mótmælir Barnaverndarstofa og vísar í ársreikninga. Þeir sýni að á rekstrinum hvíli langtímaskuldir upp á 2,6 milljónir, sem Barnaverndar-stofa segir að geti ekki talist verulegt.Á hinn bóginn sé annað félag í eigu hjónanna, Bragabót ehf., nokkuð skuld-sett. Það félag er stofnað utan um fasteignir í Árbót. „Umræddar skuldir hafa ekki verið taldar til rekstrarins í þeim gögnum sem forstöðumenn hafa sent til Barnaverndarstofu hingað til,“ segir í tölvupósti Barnaverndarstofu til félagsmála-ráðuneytisins. Barnaverndarstofa bendir á að á árunum 2006 til 2008 hafi Meðferðarheimilið Árbót ehf. greitt rúmlega 54 milljónir í húsaleigu til Bragabótar. Reikna megi með að húsaleiga ársins 2009 hafi verið um 20,5 milljónir.„Af þessum tölum er óhætt að draga þær ályktanir að greidd húsaleiga sl. 4 ár (2006-2009) hafi verið það há að hún hefði getað greitt upp áhvílandi lán á Bragabót ehf. sem rekstraraðilar telja að séu tilkomin vegna fjárfestinga vegna meðferðarheimilisins,“ segir í tölvupósti Barnaverndarstofu.Samkvæmt ársreikningi Bragabótar frá 2009 eru skuldir félagsins tæpar 56 milljónir. Hafa leigt af sjálfum sér fyrir 75 milljónir Tölvupóstur Steingríms J. til Árna Páls TILBOÐ MÁNAÐARINS HJARTAMAGNÝL 689 KR. Tölvupóstsamskipti og minnisblöð varpa ljósi á mikil átök í stjórnkerfinu um það hvort rétt sé að greiða þeim sem ráku meðferðarheimilið Árbót í Aðaldal bætur fyrir uppsögn þjónustusamnings. Árni Páll Árnason og Steingrímur J. Sigfússon sömdu við fólkið um þrjátíu milljóna greiðslu þvert á mótmæli forstjóra Barnaverndarstofu og án þess að kanna hvort ríkinu bæri skylda til þess. Meðferðarheimilið Árbót komst í fréttir í fyrra þegar í ljós kom að starfsmaður heimilisins hafði brotið gegn stúlku sem þar var í vist. Hæstiréttur dæmdi mann-inn, Jón Dagbjartsson, í tveggja ára fangelsi vegna málsins nú í lok október. Eftir að málið komst upp breytt-ist viðhorf barnaverndarnefnda til heimilisins. Þær hættu að senda þangað stúlkur og sumar nefndir sniðgengu heimilið algjörlega.Þetta varð til þess að nýting rýmanna sex í Árbót hrapaði. Hún hafði verið um og yfir 80 prósent mörg undanfarin ár, en fór hún niður í fimmtíu prósent. Rekstrarkostnaður á hvert nýtt rými var þá orðinn yfir 30 millj-ónir á ári í stað tæplega 15, sem Barnaverndarstofa mat algjörlega óviðunandi. Af þessum sökum taldi Barnaverndarstofa að ekki væru lengur fjárhags legar forsendur fyrir rekstrinum og ákvað í lok árs 2009 að nýta uppsagnarákvæði í þjónustusamningnum við Árbót. Í ákvæðinu er kveðið á um að „komi til ófyrir-séðra breytinga sem, að mati annars eða beggja samningsaðila, raski for-sendum samnings þessa, getur hvor aðili um sig óskað endurskoðunar eða uppsagnar samningsins. Hér getur t.d. verið um að ræða að eftir spurn eftir þjónustu meðferðar-heimilisins verði til muna minni en áætlað er...“ Uppsagnarfresturinn var sex mánuðir. Vildu 150 milljónir Félagsmálaráðuneytið er aðili að þjónustu-samningnum og því leitaði Barnaverndar-stofa álits á uppsögninni hjá ráðuneytinu, sem kvaðst í fyrstu sammála ákvörðun inni og taldi hana óhjákvæmilega. Skömmu síðar var komið annað hljóð í strokkinn. Boð bárust frá ráðuneytinu um að seinka bæri uppsögn samningsins og reyna að ná samkomulagi við Árbótar hjónin um starfslok.Barnaverndarnefnd hóf í kjöl-farið slíkar viðræður en komst fljótlega að því að of mikið bæri í milli til að mögulegt væri að ná lendingu. Árbótarhjónin kröfðust þess að fá greiddan sex mánaða uppsagnarfrest – um 48 milljónir – og auk þess þrettán mánaða rekstrar framlag til viðbótar, eða yfir hundrað milljónir. Barnaverndarstofa taldi ástæðu-laust að skoða slíkt samkomulag, enda bæri stofnuninni aldrei skylda til að greiða meira en sex mánaða uppsagnarfrestinn, og þrýsti á félagsmálaráðuneytið að fá að segja þjónustu samningnum upp hið fyrsta til að draga úr kostnaði. Á það var að lokum fall-ist og samningnum sagt upp 30. desember 2009, með þeim fyrirvara að Barnaverndar stofa væri enn reiðubúin að semja um starfslok ef fram kæmu raunhæfari kröfur. Steingrímur kemur til skjalanna Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra bland-aði sér í málið með tölvu-pósti sem hann sendi til Árna Páls Árnasonar félagsmálaráðherra 22. janúar á þessu ári. Fjár-málaráðuneytið er aðili að þjónustusamningnum þar sem þar eru gerð-ar skuldbindingar um fjárútlát úr ríkissjóði til lengri tíma en eins fjár-lagaárs. Í tölvupósti sínum lætur Steingrímur í ljós miklar efasemdir um forsend-urnar fyrir uppsögn samnings ins við Árbót og segir að ef hugmyndir séu um að auka umsvif sambæri-legrar starfsemi annars staðar séu að hans mati vægast sagt veikar forsendur fyrir því ef fjár festingar til uppbyggingar í Árbót eigi að vera ónotaðar á móti. Hann muni því hvorki samþykkja aukafjárveitingar né tilfærslu fjármuna eftir því sem slíkt þurfi Greiða 30 milljónir án vissu um greiðsluskyldu ÁRBÓT Í AÐALDAL Starfsemi hófst á meðferðarheimilinu Árbót í Aðaldal, um átján kílómetra suður af Húsavík, árið 1992. Þar störfuðu tólf manns auk stjórnenda. Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barna-verndarstofu, svaraði tölvupósti Stein-gríms J. Sigfússonar fjármálaráðherra í bréfi sem sent var 26. janúar á þessu ári. Í bréfinu útskýrir og rökstyður Bragi uppsögn þjónustusamningsins við Árbót. „Ástæður þess að Barnaverndar-stofa vill nú binda enda á farsælt sam-starf við hjónin í Árbót eru eingöngu faglegar og fjárhagslegar og eiga sér eingöngu stoð í minnkandi eftirspurn eftir þjónustu heimilisins á síðasta ári og því mati stofunnar að þeirri þróun verði ekki snúið við. Þessi niðurstaða er fengin eftir mikla vinnu sérfræðinga Barnaverndarstofu í málefnum Árbótar á síðastliðnu ári og að höfðu samráði við barnaverndarnefndir stærstu sveitarfélaganna [...] Ég vil sérstaklega lýsa undrun minni á því að gefið sé til kynna að einhverjir hnökrar á samskiptum mínum við hjónin í Árbót eigi hlut að máli varðandi uppsögn Barnaverndarstofu á samningi við þau, sbr. sem segir í tölvubréfi fjármálaráð-herra um það sem honum hefur verið sagt og kjósi ekki að fjalla um. [...] Ég verð að treysta því að menn ætli að málefnalegar ástæður liggi að baki ákvörðunum opinberrar stofnunar á borð við Barnarverndarstofu og leggi ekki Gróusögur til grundvallar í mati sínu á réttmæti stjórnsýsluákvarðana sem fjölmargir sérfræðingar bæði innan og utan stofnunarinnar hafa komið að. Fyrir liggur að dregið hefur verulega úr eftirspurn eftir meðferð í Árbót. Þannig hefur nýting rýma verið um 50% í Árbót á síðustu 6 mánuðum starfseminnar en nú dvelja 3 börn þar. [...] Þess má geta að liður í eftirlits-hluverki Barnaverndarstofu er athugun óháðs eftirlitsmanns, Jóns Björnssonar sálfræðings. Í síðustu skýrslu hans frá heimsóknum í Árbót í október og nóvember 2009 er niður staðan sú að „mönnun meðferðarheimilisins uppfylli ekki (lengur) þær kröfur sem felast í gæðastöðlum sem Barnaverndarstofa hefur sett.“ Svarbréf Braga Guðbrandssonar Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is Framhald á síðu 12 Tölvupóstsamskipti vegna samninga við Árbót Tel ég það óviðeigandi að skrifa undir samkomulag sem felur í sér miklar fjár- skuldbindingar úr ríkissjóði aðeins fáein- um klukku- stundum áður en nýr ráðherra tekur við embætti. BRAGI GUÐ- BRANDSSON FORSTJÓRI BARNA- VERNDARSTOFU 22. nóvember 2010 MÁNUD AGUR FRÉTTASKÝRING: Bætur ti l meðferðarheimilisins Árb ótar Kaffitími er alþjóðlegt fyrirb æri sem fólk í hverskonar verslun, þjó nustu og iðnaði nýtir sér til að taka stu tta hvíld frá störfum og hlaða ra fhlöðurnar. Talið er að allt frá 1951 hafi k affitími verið skráður í kjarasamning a. Kaffitíminn er í dag nánast h eilög stund, líka utan vinnutíma. Angan af kaffi kemur bragðlauk- unum af stað og ilmurinn segir til um ríkt bragðið af BKI kaffi. Helltu upp á gott BKI kaffi. BKI Classic Njóttu lausnar frá amstri hve rsdagsins með góðu BKI kaffi. Finndu h vernig þú hressist með rjúkandi bolla a f BKI kaffi. Nýttu tækifærið. Gefðu þér smá hv íld. Fáðu þér BKI kaffi. Njóttu kaffiilmsins, hita ns og bragðsins og taktu svo daginn með tro mpi. Það er kominn tími fyrir BKI ka ffi. Taktu þér kaffitíma núna Fangaðu kaffitímann með BKI kaffi Það er kaffitími núna Kauptu BKI fyrir kaffitímann Sérvaldar baunir frá þekktustu kaffisvæðum heimsins tryggja hið mjúka bragð, lokkandi ilminn og fersklegt eftirbragðið. BKI Extra Snöggristað við háan hita. Þannig næst fram ríkara kaffibragð við fyrsta sopa en léttur og mjúkur keimur fylgir á eftir. Kíktu á bki.is Kauptu got t k ffi í dag á góðu verð i Einnig til 25 0 gr á ennþ á betra verð i á meðan bi rgðir endas t hans samþykki nema be tur verði farið ofan í saumana á f orsendum Árbótarmálsins. Ráðuneytisstjóri félag smála- ráðuneytisins áframsen di bréfið á Braga Guðbrandsson og óskaði viðbragða. Bréf Steingrí ms í heild sinni má lesa hér til hliða r, sem og samantekt á viðbrögðum Braga. Greiðsluskyldan aldrei kön nuð Það var síðan í mars sem boð komu úr félagsmálaráðuneyti nu um að það hygðist ganga til s amninga um einhvers konar up pgjör við Árbótarhjónin og var fo rstjórinn Bragi Guðbrandsson be ðinn um að óska formlega eftir þv í að ráðu- neytið tæki við málinu, e nda mála- flokkurinn að forminu til á forræði Barnaverndarstofu. Við því varð Bragi, en l ét jafn- framt í ljós það mat sitt að Árbótar- hjónin ættu ekki lagal egan rétt á neinum greiðslum um fram sex mánaða uppsagnarfrest inn, enda hefði í öllu verið rétt stað ið að upp- sögn þjónustusamningsin s. Í júní í ár var Braga tilk ynnt að til stæði að bjóða Árbót ar hjónum samning upp á þrjátíu milljóna króna viðbótargreiðslu. B ragi mót- mælti bréflega, sagðist ekki telja það „samræmast góðri og vand- aðri stjórnsýslu að geng ið sé frá málinu án þess að leitað sé sjónar- miða ríkis lögmanns um greiðslu- skyldu ríkis sjóðs vegna u ppsagnar samningsins“. Barnaverndarstofa hefu r meðal annars vísað til sam bærilegs máls vegna meðferðarhe imilisins Torfastaða. Þar var Ríkis lögmaður fenginn til að meta bótask ylduna og niðurstaða hans var sú að úr því að þjónustusamningnum h efði verið sagt upp með lögmætum h ætti bæri ríkinu að hafna öllum kr öfum um bætur. Ráðherrar semja í óþökk B raga Hinn 11. júní barst Br aga Guð- brandssyni tölvuskeyti úr félags- málaráðuneytinu þar s em segir: „Árni Páll og Steingrímur hafa náð samkomu- lagi um ákveðna útfærslu sam- komulags við Á rbót . Með - fylgjandi texti er saminn á grundvelli þess. Aðstoðar maður SJS er að skoða textann, hef ekki fengið viðbrögð frá honu m enn.“ Þessu svaraði Bragi með því að spyrja hvort ekki væri eðlilegast að ráðuneytin tvö gengju frá sam- komulaginu án aðkom u Barna- verndarstofu, enda ætti hún enga aðild að því. „Engum ætti að koma á óvart að ég er ósáttur við þessa nið- urstöðu enda engin gögn séð sem geti réttlætt þetta háar greiðslur til hjónanna þótt þau séu alls góðs makleg.“ Barnaverndars tofa muni hins vegar hlíta því að v erða aðili að samkomulaginu ef ráð herra óski þess. Hann fékk svar u m að það væri nauðsynlegt. Í minnisblaði Braga fr á því í júlí segir af fundi með rá ðuneytis- stjóra félagsmálaráðu neytisins vegna málsins. Þar kem ur fram að Bragi hafi á fundin um stað- fest að hann myndi tryggja undir skrift Barnavernd arstofu á samkomulagið. „Væri ka llað eftir sjónarmiði mínu af hálfu annarra vegna samkomulagsins g reindi ég frá því að ég myndi all s ekki tjá mig um það, hvorki ver ja það né gagnrýna,“ segir í mi nnisblaði Braga. Átti að klárast á síðustu st undu Til stóð að ganga frá sam komulag- inu 2. september síðastlið inn, áður en Guðbjartur Hannesso n tók við félagsmálaráðuneytinu af Árna Páli Árnasyni sama dag. Bragi Guðbrandsson sen di ráðu- neytinu tölvupóst sam dægurs þar sem hann tilkynnti að hann myndi ekki skrifa undir þann dag. „Tel ég það óviðeigandi að skrifa undir samkomulag sem felur í sér miklar fjárskuldbindinga r úr ríkis- sjóði aðeins fáeinum klu kkustund- um áður en nýr ráðherra tekur við embætti. Telja verður ré tt og skylt að gefa hinum nýja ráðhe rra kost á að kynna sér málið ræki lega áður en frá því er gengið en da kemur það í hans hlut að fylgj a málinu eftir við afgreiðslu fjárl aga gagn- vart Alþingi og axla e ndanlega ábyrgð á málinu að öð ru leyti,“ skrifar Bragi. „Leitt að heyra þetta,“ er svarið frá skrifstofustjóra í ráð uneytinu. Málið var í kjölfarið tek ið þar til skoðunar. Búið að greiða tólf milljón ir Samkomulagið var loks u ndirritað 13. október síðastliðinn af Braga Guðbrandssyni, Guðbjart i Hannes- syni, Steingrími J. Sigf ússyni og hjónunum í Árbót. Það kveður á um að hjó nin fái þrjátíu milljónir greidda r í bætur vegna uppsagnarinnar, tó lf milljón- ir á þessu ári, sem Barn averndar- stofa hefur þegar greitt úr sínum sjóðum, og átján milljóni r á næsta ári sem gert er ráð fyrir á fjárauka- lögum næsta árs. Til sam an burðar var Barnaverndarstofu gert að skera niður um fimmtíu milljónir á þessu ári. ÁRNI PÁLL ÁRNASON Framhald á síðu 10 M EST LESNA DAGBLAÐ Á ÍSLANDI Sími: 512 5000 Þriðjudagur skoðun 16 23. nóvember 2010 ÞRIÐJUDAGUR 1 Sölufulltrúar: Jóna María Hafsteinsdóttir jmh@365.is 512 5473 Þórdís Hermannsdóttir thordish@365.is 512 5447 Matardiskurinn stærri 2 Hreyfing er hvers konar vinna beinagrindarvöðva sem eykur orkunotkun umfram það sem gerist í hvíld. Hún nær því yfir nánast allar athafnir daglegs lífs. Miðlungserfið hreyfing er hreyfing sem krefst þrisvar til sex sinnum meiri orkunotkunar en í hvíld en erfið hreyfing er hreyfing sem krefst meira en sex sinnum meiri orkunotkunar en í hvíld. „Ég tek heilbrigðu skynsemina á þetta, enda þarf að taka tillit til forsendna hve ráðgjafi. Rakel Sif Sigurðardóttir næringarráðgjafi aðstoðar fólk með alls kyns vandamál í gegnum netið. Jólagjafir og jólaskraut og jóladúkar Patti.isLandsins mesta úrval af sófasettum Dugguvogi 2 / s: 557 9510 / www.patti.is Opið : Mánud. - Föstud. frá 9 til 18 og Laugard. frá 11 til 16 Basel Sófasett 3+1+1 Verð frá 360.900 krÍslenskir sófarYfir 90 mismunandi gerðir. Mál og áklæði að eigin vali. Borð í úrvali Verð frá 24.500 kr Borðstofustólar - Verð frá 12.900 kr híbýli og viðhaldÞRIÐJUDAGUR 23. NÓVEMBER 2010 2 SÉRBLÖÐ í Fréttablaðinu Allt Híbýli og viðhald veðrið í dag 23. nóvember 2010 275. tölublað 10. árgangur VEL HEPPNUÐ TILRAUN Unnið er að því að ganga frá þaki hússins á Lækjargötu 2 sem fór illa í eldi 18. apríl 2007. Til verksins nota steinsmiðirnir íslenskt blágrýti, eða svokallað stuðlaberg, úr Hrepphólahnjúkum í landi óðalsjarðarinnar Hrepphóla í Hrunamannahreppi. Steinsmiðja S. Helgasonar sagaði blágrýtið niður og segir Stefán Ari Guðmundsson, framkvæmdastjóri fyrirtækisins, að stuðlaberg hafi ekki verið notað með þessum hætti áður. Hugmyndin er komin frá arkitektum hússins, stofunum Gullsniði, Stúdíó Granda og Argos, og er „vel heppnuð tilraun,“ að mati Stefáns. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA Í takt við breytta tíma...Frábær opnunartilboð! FORSÍÐA VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN Meiri Vísir. MEIRI FRÓÐLEIKUR Deildu Vísi með öðrum. Þeir sem setja „like“ við Vísi á Facebook geta unnið óvænta vinninga í hverri viku. m.visir.is Fáðu Vísi í símannog iPad! Potts vill bjór Óperusöngvarinn Paul Potts er ekki kröfuharður en vill þó íslenskan bjór eftir tónleikana í Laugardalshöll. fólk 38 Lögfræðinga víða þörf Guðmundur Sigurðsson er nýr forseti lagadeildar Háskólans í Reykjavík. tímamót 20 Rakel Sif Sigurðardóttir Aðstoðar fólk við að tvinna heilsusamlegri lifnaðarhætti inn í líf sitt. allt 1 BJART SYÐRA Í dag verða víðast norðan 3-8 m/s. Skýjað N- og A-til með stöku éljum en bjart syðra. Frost víðast 0-10 stig. VEÐUR 4 -1 -4 -4 0 1 FÉLAGSMÁL Þrýstingur frá þing-mönnum Norðausturkjördæmis varð til þess að félagsmálaráðuneyt-ið ákvað að ganga til samninga við rekstraraðila meðferðar heimilisins Árbótar um bótagreiðslur. Þetta segir Árni Páll Árnason, þáverandi félagsmálaráðherra, berum orðum í tölvupósti sem Fréttablaðið hefur fengið í hendur frá ráðuneytinu.„Hef áhyggjur af því að klára málið með öllum þessum útgjöld-um fyrir BVS [Barnaverndarstofu] í andstöðu við forstjóra stofnunar-innar. Af hverju erum við að borga meira en 30 milljónir umfram skyldu? Hvers vegna? Jú – vegna sanngirnissjónarmiða og þrýst-ings frá kjördæmisþingmönnum.“ Svo segir í tölvupósti sem Árni Páll sendi á ráðuneytisstjóra sinn, aðstoðarmann og skrifstofustjóra í ráðuneytinu 7. maí. Kristján Þór Júlíusson, þing- maður Sjálfstæðiflokksins úr Norð-austur kjördæmi, sendi tölvupóst á póstlista þingmanna kjördæmisins 29. mars. Þar segir: „Sæl og blessuð. Ég var að ræða við Hákon í Árbót áðan. Skemmst er frá því að segja að ekkert nýtt er að frétta af þeirra málum annað en Barna verndar-stofa sendir bara nýja unglinga til þeirra í vist. Þessu verður endi-lega að koma í annan og betri far-veg því þetta leggst alltaf þyngra og þyngra á blessað fólkið. Treysti því að Steingrímur komi þessu í höfn.“Steingrímur J. Sigfússon fjár-málaráðherra sagði málið eðlilegt á Alþingi í gær. Eftir að Barna- verndarstofu hefði mistekist að ná lendingu í málinu hefði hún óskað eftir aðkomu félagsmálaráðuneytis-ins í marslok og við því hefði verið brugðist. Það sama kom fram í fréttatilkynningu frá félagsmála-ráðuneytinu í gær. Tölvupóstsamskipti sýna hins vegar ótvírætt að samninga-viðræður á milli Steingríms, félags-málaráðuneytisins og Árbótarhjóna voru farnar af stað í byrjun janúar, viku eftir að Barnaverndar stofa sagði þjónustusamningnum upp með samþykki félagsmálaráðu-neytisins. Það var síðan ekki fyrr en for-stjóri Barnaverndarstofu var beð-inn um að óska eftir því að félags-málaráðuneytið tæki við málinu í marslok sem málið færðist form-lega yfir á forræði ráðuneytisinsEkki náðist í Árna Pál Árnason í gær. - sh, th / sjá síðu 6 Létu undan þrýstingi kjördæmisþingmannaÞingmenn að norðan beittu sér fyrir því að samið yrði um bætur til Árbótar-hjóna. Samningaviðræður hófust þremur mánuðum fyrr en stjórnvöld fullyrða. Njarðvík enn í fallsæti Keflavík vann góðan sigur á nágrönnum sínum í Njarðvík í gær. sport 32 Treysti því að Stein- grímur komi þessu í höfn. KRISTJÁN ÞÓR JÚLÍUSSON ALÞINGISMAÐUR KAMBÓDÍA Að minnsta kosti 345 létust og 450 slösuðust í troðningi sem varð á þröngri brú í Phnom Pehn, höfuðborg Kambódíu, í gær en þar var verið að fagna lokum vatnahátíðar. Khieu Kanharith, upplýsinga-ráðherra Kambódíu, sagði að flestir hefðu kafnað eða látist vegna innvortis meiðsla. Ekki var vitað með vissu í gær hvað olli troðningnum. - kh Hörmungar í Kambódíu: Mörg hundruð tróðust undir 6 23. nóvember 2010 ÞRIÐJUD AGUR Í þeim gögnum sem Frétt a- blaðið hefur undir höndu m er hvergi að finna faglega n rökstuðning fyrir þeirri þrjátíu milljóna króna greiðslu sem stjórnvöld ákváðu að greiða eigendu m meðferðarheimilisins Árbótar í Þingeyjarsýslu vegna starfsloka heimilis ins. Í samkomulagi um lokun Árbótar kemur fram að rekstrara ðilar hafi farið fram á bætur veg na eftir- stöðva skulda sem stofn að var til vegna uppbyggingar á heimilinu og vegna skemmda á hú snæðinu. Einnig var tekið fram a ð eigend- urnir vildu bætur vegna kostnað- ar við að laga húsnæðið að nýjum notum. Hvergi í samnin gnum er að finna uppgjör á þessu m liðum. Einu ársreikningarnir s em lagðir voru fram voru reikninga r Árbótar ehf. en á því félagi hvíldu 2,6 millj- óna króna langtímaskuld ir. Skuld- ir Bragabótar ehf., anna rs félags í eigu eigenda meðferð arheimil- isins sem rak fasteignir Árbótar, námu hins vegar 56 m illjónum króna í árslok 2009 en þá var eigið fé félagsins 37 milljónir. Hvergi er því skýrt við hvað var mi ðað þegar ákveðið var að greiða eig endunum þrjátíu milljónir króna. Alvarlegar athugasemdir á Alþingi Ólöf Nordal, þingmað ur Sjálf- stæðisflokksins, gerði a lvarlegar athugasemdir við aðkom u Stein- gríms J. Sigfússonar fjá rmálaráð- herra að starfslokum m eðferðar- heimilisins á Alþingi í gæ r. „Fer hann að því er virð ist með tölvubréfi nokkuð ákve ðið inn á verksvið annars ráðherr a og hótar að setja málaflokk í gí slingu og knýr þannig fram niðurst öðu í mál- inu,“ sagði Ólöf, sem spu rði Stein- grím hvort þessi vinnubr ögð væru honum sæmandi. Þá sp urði hún hvort leitað hefði verið á lits ríkis- lögmanns á því hvort gr eiða ætti eigendum Árbótar þrjá tíu millj- ónir króna í bætur vegn a lokunar heimilisins. Steingrímur sagði máli ð á for- ræði félagsmálaráðuneyt isins. „Það var í þess höndum að taka við málinu eftir að Barn averndar- stofu og rekstaraðilum heimilis- ins mistókst að ná sam komulagi um lyktir mála,“ sagði S teingrím- ur. „Barnaverndarstofa óskaði þá sjálf eftir því að félagsm álaráðu- neytið yfirtæki það mál og reyndi að leiða það til lykta og það gerði síðan félagsmálaráðuney tið og það var að tillögu embættism anna og lögfræðinga þess sem g engið var til samkomulags við rek straraðil- ana um uppgjör á málinu . Það var í einu og öllu farið að því sem eðli- legt var. Það er þannig með þessa samn- inga að í þeim er ekki ótv írætt upp- sagnarákvæði heldur en durskoð- unarákvæði. Þetta við urkenndi Barnaverndarstofa í reyn d með því að ganga til viðræðna við rekstrar- aðilana í framhaldi af þ ví að hafa tilkynnt þeim um uppsög n í lok árs. Það náðust hins vegar ek ki samn- ingar og þá sagði Barna verndar- stofa sig frá því og vísaði því yfir til félagsmálaráðuneytisins sem eftir það fór með forræði á m álinu og lagði síðan fram tillögu a ð lausn og tillögu að samningi sem fjármála- ráðuneytið féllst á og stað festi fyrir sína hönd. Í kjölfarið va r minnis- blaði dreift í ríkisstjórn sem sam- þykkti að ljúka málinu m eð þess- um hætti og óska eftir fj árheimild í fjáraukalögum. Ég tel a ð það hafi verið eðlilega unnið að þ essu máli á allan hátt og í samræm i við lög- heimildir og góðar stjórn sýsluvenj- ur.” Ráðuneytið bað um forræð ið Í gögnum sem Fréttablað ið er með undir höndum kemur sk ýrt fram með hvaða hætti félagsm álaráðu- neytið fékk forræði í málinu. Í tölvupósti sem Einar Njálsson, skrifstofustjóri í félagsm álaráðu- neytinu, sendi Braga Gu ðbrands- syni, forstjóra Barnavern darstofu, 24. mars segir: „Bolli (Þór Bollason, ráðuneytisstjóri félagsm álaráðu- neytisins) ræddi við mi g í morg- un um málefni Árbótar. Hann vill koma skrið á málið með fr umkvæði ráðuneytisins. Eins og við ræddum í símtali fyrir skömmu þar f að ganga formlega frá því gagnva rt Barna- verndarstofu. Í samræm i við það samtal okkar bið ég þig að senda ráðuneytisstjóra tölvu póst þar sem þú óskar eftir því að ráðuneyt- ið taki að sér fyrir Barn averndar- stofu að annast samninga við Árbót um lok á þjónustusamning i.“ Önnur gögn sem Fréttablaðið he fur undir höndum sýna að ráðune ytið hafði byrjað samningaferlið við eigendur Árbótar í byrjun janúar þ rátt fyrir að málið væri þá forml ega enn í höndum Barnaverndars tofu, sem er sjálfstæð stjórnsýslus tofnun. Á Alþingi í gær sagði Stein- grímur að í rekstrarsam ningnum við Árbót væri ekki ótví rætt upp- sagnarákvæði heldur en durskoð- unarákvæði. Í samningn um segir: „Komi til ófyrirséðra b reytinga, sem að mati annars eð a beggja samningsaðila, raski fo rsendum samnings þessa, getur hvor aðili um sig óskað endurskoð unar eða uppsagnar samnings.“ Steingrímur J. sagði að málið hefði aldrei verið á þv í stigi að það þyrfti að leita álits ríkislög- manns „því það var ek ki komið upp neitt bótaálit eða ann að í þeim dúr. Áhyggjur okkar h ins vegar í janúar mánuði sneru að því ef þarna væri enn eina ferð ina verið að stofna til verulega auk ins kostn- aðar vegna þess að up pbygging margra meðferðarheimil a á undan- förnum árum, ef menn k ynna sér þá sögu, hefur ekki verið útlátalaus fyrir ríkið þar sem hver t heimilið á fætur öðrum hefur ve rið sett á stofn. Sum komust aldrei í rekstur áður en þeim var lokað a ftur.“ Ekki sameiginlegur vilji Í tilkynningu sem félagsm álaráðu- neytið sendi frá sér í gæ r segir að gerð samkomulagsins h afi verið óhjákvæmileg og réttmæ t. Þá hafi verið sameiginlegur vil ji til þess milli Barnaverndarsto fu, ráðu- neytisins og rekstraraðila að semja um samningslok með g reiðslum umfram það sem kveðið var um í uppsagnarákvæði þjónu stusamn- ingsins. Þessi fullyrðing stangast á við ítrekuð mótmæli B raga Guð- brandssonar sem hann lét reglulega í ljós við ráðuneytið á þes su ári. GOÐSAGNIR UM SPARPERUR „Sparperur innihalda of mikið hættulegt kvikasilfur.“ „Það er ekki rétt. RoHS tilskipun ESB setur reglur um notkun hættu legra efna og skipar fyri r um hættulaust magn kv ikasilfurs í sparperum. OSRAM gerir meira en a ð uppfylla þessar kröfur – það setur jafnvel stran gari staðla fyrir eigin vörur með nýrri vistvæn ni tækni og hráefnum.“ Endursöluaðilar um land allt osram.is ha nn Ó Bragi Guðbrandsson, fors tjóri Barnaverndarstofu, vill lítið tjá sig um málið. „Þ að getur enginn staðið uppi í hárinu á Steingrími J . Sigfússyni,“ segir Bragi. Hann vísar á bug ummælu m fjármálaráðherrans, sem sagði á Alþingi í gær a ð uppbygging meðferð- arheimila á undan förnum árum hefði ekki verið útlátalaus fyrir ríkið þar sem hvert heimilið á fætur öðru hefði verið sett á stof n og sum aldrei komist í rekstur áður en þeim hefð i verið lokað aftur. „Þetta er ekki rétt og ég ve it satt að segja ekki hvað maðurinn er að tala u m. Ríkið hefur til dæmis bara byggt upp eitt meðfer ðarheimili á Íslandi, Stuðla í Fossaleyni í Reykja vík, og það er í fullum reks tri,“ segir Bragi. Stendur ekki uppi í hárin u á Steingrími 2. gr. Ríkislögmaður fer me ð uppgjör bótakrafna sem beint er að ríkissjóði. Ráðherrar geta óskað lögfr æðilegs álits hans um eins tök málefni og aðstoðar við vandasama sa mningagerð. Úr lögum um ríkislögman n Upphæðin hvergi útskýrð ÁRBÓT Í ÞINGEYJARSÝSLU Rætt var um málefni Árbó tar í óundirbúnum fyrirspu rnum á Alþingi í gær. í ræðu sinni á Alþingi í gæ r undraðist Steingrímur að „ einka- póstur” sem hann sendi Ár na Páli Árnasyni hefði birst í Frétta blaðinu í gær „að því er virðist í geg num Barnaverndarstofu. Það er örugg- lega þeirra framlag til þess að reyna skapa sátt og frið um þenn- an málaflokk,” sagði Steing rímur. Með vísan til upplýsingala ga óskaði Fréttablaðið eftir þv í við Barnaverndarstofu og félag smála- ráðuneytið að fá afrit af „ö llum gögnum sem varða gerð sa m- komulags um lokun meðfe rðar- heimilisins að Árbót í Aðal dal, sem nefnt er í lið 400 í nýju fjár auka- lagafrumvarpi,“ eins og seg ir í tölvupósti blaðsins til ráðu neytis- ins og Barnaverndar- stofu. Bæði ráðu- neytið og Barnaverndarstofa sendu blaðinu afrift af tölvu- pósti Stein- gríms. Póstur Steingríms Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is FRÉTTASKÝRING: Bætur ti l meðferðarheimilisins Árb ótar 6 24. nóvember 2010 MIÐVIKUDAGUR Sjóðfélagafundur Sameinaða lífeyrissjóðsins verðurhaldinn miðvikudaginn 24. nóvember 2010 kl. 17.30 á Hilton Reykjavík Nordica, Suðurlandsbraut 2. SJÓÐFÉLAGAFUNDUR Borgartúni 30, 105 ReykjavíkSími 510 5000 mottaka@lifeyrir.is lifeyrir.is s: 528 2000 Sígild æ intýri með geislad skum Flipar áhverri opnu! Björgvin Þorsteinsson, lögmaður Árbótarhjóna, sendi nálega fjörutíu tölvubréf á félagsmálaráðuneytið, flest til skrifstofu-stjórans Einars Njálssonar, frá 11. janúar á þessu ári og fram í októberlok, þar af helming eftir 1. september, þar sem hann þrýsti á um að málinu yrði lokið með greiðslu bóta. Hér á eftir fer úrval þeirra: Þrýsti á um bótagreiðslur í nálega fjörutíu tölvubréfum 19. janúar: Sæll Einar. Mitt fólk er farið að lengja eftir tilboðinu sem átti upphaflega að berast á mánudegi fyrir viku. Fer ekki eitthvað að gerast frá ykkar hendi? 23. mars: Sæll Einar. Er málið algjör-lega frosið? 4. maí: Sæll Einar. Er einhver von á að svar berist við síðustu tillögu minni? 10. júní: Sæll Einar. Hann er líklega ekki hraðlæs aðstoðarmaðurinn. Er ekki rétt að lesa þetta fyrir hann? 22. júní: Sæll Einar. Er ekki hægt að greiða alla fjárhæðina strax? Þarf nokkuð að bíða eftir fjáraukalögun-um? 8. júlí: Sæll Einar. Eru flestir heila-dauðir í þessum ráðuneytum? Nú á að vera búið að borga að hluta til samkvæmt samkomulaginu en það fæst ekki undirritað. Er nokkur mögu-leiki að þetta klárist í tíð þessarar stjórnar? 22. september: Sæll Einar. Eru ekki ráðherrarnir á fullu að undirrita skjölin? 24. september: Sæll Einar. Nú er þessi vika að renna sitt skeið og ekk-ert gerist. Skilvirknin sem ríkisstjórnin boðaði hefur snúist upp í andhverfu sína. Nú eru 9 mánuðir liðnir frá því að við hittumst fyrst. Ég reiknaði ekki með að það tæki fullan meðgöngu-tíma að leysa málið og vona að þú getir fengið þetta lið til að undirrita samkomulag það sem þegar hefur verið gert og að það verði síðan efnt. 27. september: Sæll Einar. Eigum við ekki að setja þrýsting á liðið. Það þarf ef til vill að gefa því stuð til að vekja það til lífsins. 5. október: Sæll Einar. Er nokkuð að frétta af hinum handlama ráðherra velferðarmála? Ef það hindrar hann í undirskriftum að samningurinn var í fjórriti þá dugir mín vegna að hann undirriti bara eitt eintak og það verði síðan ljósritað. 6. október: Sæll. Eru ekki væntan-legar fréttir af undirritunum ráðherr-anna? Þeim tekst þetta væntanlega ekki á þeim tíma sem þeir eiga eftir að sitja við völd. Ég held að það sé ekki um annað að ræða en að stefna þeim fyrir dómstóla. 6. október: Sæll Einar. Ég sendi þetta nú að kveldi svo þú hafir eitthvað að lesa að morgni. Nú hef ég engin svör fengið við póstum mínum síðan þú tilkynntir mér að Bragi væri búinn að undirrita samninginn en ráðherrarnir væru eftir. 7. október: Sæll Einar. Nú ætla ég að fjölga fyrirspurn- um mínum um und- irritanir ráðherranna í tvær á dag. Vonast til að verða virtur svars. 8. október: Sæll Einar. Þetta er síðdegispósturinn. Segðu þínum háu herrum að næst sé á dagskrá að hafa samband við umboðsmann Alþingis. Afrek ráðuneytisins sem þú vinnur í eru með eindæmum. Mogginn kemur líka sterklega til greina. Hann hefur gaman að því að fjalla um afrek ráðherranna. 11. október: Sæll Einar. Þetta er morgunpósturinn vegna Árbótar-samningsins. Hefur skilvirkni ráðu-neytisins nokkuð aukist þannig að tekist hafi að rita undir samninginn? 11. október: Sæll Einar. Þá er það síðdegispósturinn frá mér. Ég sendi reyndar póst á Steingrím Jóhann fyrr í dag og bað hann um að sparka í þá sem sparka þarf í. Það má vel vera að það sé hann sjálfur en ég hitti hann fyrir tæpum mán- uði og þá lofaði hann að málið gengi í gegn. En það er með þetta eins og annað. Verk fylgja víst ekki alltaf loforðum. 28. október: Sæll Einar. Það hefur ekki borist greiðsla frá BVS til Árbótar. Viltu reka á eftir þeim annars grípum við annarra úrræða. BJÖRGVIN ÞORSTEINSSON Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is Alþingismenn kröfðust þess í gær að Ár ótarmálið yrði rannsak ð. Stjórnarþing-menn kölluðu eftir bættri siðvitund og því að menn létu af kjördæmapoti. Árbótarmálið var til umræðu á Alþingi í gær annan daginn í röð. Ólöf Nordal, varaformaður Sjálf-stæðisflokksins, hóf umræðuna og sakaði Steingrím J. Sigfússon um „dæmalausa stjórnsýslu“ og að hafa sagt þinginu ósatt á þriðjudag.„Ég spyr nú hér, ekki síst með vísan til látlausra ræðuhalda um stöðu þingsins og mikilvægi þess að eftirlitshlutverk þess við fram-kvæmdavaldið sé virt: Á að sætta sig við svona háttalag? Ég tel að það sé augljóst að Ríkisendurskoðun og umboðsmaður Alþingis, að eigin frumkvæði – enda eru þetta tæki sem þingið hefur – taki þetta mál til skoðunar. Og ég vil líka að viðkom-andi þingnefndir, háttvirt félags-málanefnd og háttvirt fjárla a-nefnd, se hefur í nægu að snúast, skoði þetta mál án tafar.“Þórunn Sveinbjarnardóttir tók undir ákall um ný og betri vinnu-brögð og stakk upp á því að menn hættu úthlutun á safnliðum og „kjördæmapoti“ við fjárlagavinn-una, „hvernig þingme n leggjast á sveif, ekki faglega, ekki einu sinni pólitískt, heldur með sértækum hagsmunum í eigin kjördæmi“. Ólína Þorvarðardóttir sagði að margt hefði farið aflaga í stjórnsýsl-unni og að dæmi væru um „pólitísk afskipti, eftirlitsleysi, virðingar-leysi við valdsmörk og faglegt hlut-verk stofnana“. Því þyrfti að gera gangskör að því að koma í gegn end-urbótum á stjórnsýslu landsins með aukinni siðvitund ráðuneyta, stofn-ana og alþingismanna „sem hik-laust beita áhrifum sínum í gegnum framkvæmdarvaldið og stofnanirn-ar og hér á þessum vinnustað þvert á alla eðlile a stjórnsýslu og stjórn-sýsluumgjörð.“ Þá kom Tryggvi Þór Herberts-son, þingmaður Sjálfstæðisflokks í Norðausturkjördæmi, í pontu og frábað sér að vera bendlaður „við eitthv hankípankí með hæstvirt-um fjármálaráðherra“. Hann hefði engum þrýstingi beitt vegna máls-ins. Sigurður Ingi Jóhannsson, Framsóknarflokki, gerði það sama fyrir hönd samflokksmanna sinna í kjördæminu. Siðbótar og rannsókna krafist vegna Árbótar ÁRBÓT Í AÐALDAL Ákveðið var að loka heimilinu eftir að kynferðisbrot kom þar upp og mjög dró úr eftirspurn eftir rýmum. FRÉTTASKÝRING: Bætur til meðferðarheimilisins Árbótar „Það var mjög eðlilega að þessu máli staðið af minni hendi að öllu leyti,“ segir Árni Páll Árnason, þáverandi félagsmál ráðherra, í samtali við Fréttablaðið. „Málið kemur til kasta ráðuneytisins vegna þess að það nást ekki samningar. Það hafði alltaf verið gengið út frá því að semja um starfslok á milli Barnavernd-arstofu og fólksins. Það var forsendan fyrir uppsögninni og gefin fyrirheit um það þegar Barnaverndarstofa segir upp samningnum,“ segir Árni Páll. Niðurstaða samningaviðræðna hafi verið að greiða hjónunum 30 milljónir, en Árna Páli hafi þótt óverjandi að leggja svo mikið á Barnaverndarstofu og hafi þess vegna beitt sér fyrir því að fá aukafjárveit-ingu fyrir meirihluta upphæðarinnar. „Það þurfti að semja um málið. Og það var ráðlegging minna emb-ættismanna að ganga frá málinu með þessari upphæð. Þeir leggja fram þessa tillögu á faglegum for-sendum og ég sótti frá fjármála-ráðuneytinu vilyrði um stuðning við aukafjárveitingu upp á átján milljónir og taldi mjög æskilegt að ljúka málinu þannig,“ segir hann. Spurður hvort ekki hefði verið eðlilegt að leita eftir áliti frá Ríkislögmanni um hvort greiðslu-skylda væri fyrir hendi segir Árni: „Ég er lögfræðingur sjálfur og get alveg lesið hvað stendur í þessu uppsagn-arákvæði. Það er ekki ótvírætt – langt því frá. Rökin fyrir uppsögninni voru forsendubrestur, en það var ekki ótvírætt að hún stæðist. Embættismenn í félags-málaráðuneytinu voru eindregið þessarar skoðunar. Ég tók enga ákvörðun í þessu máli og átti aldrei hugmynd að nokkru skrefi aðra en þá sem mínir embættismenn lögðu til, nema þegar ég ákvað að neita að sætta mig við að það færu 30 milljónir af barnaverndarstarfi í landinu í uppgjörið og heimtaði að það kæmi aukafjárveiting.“Árni Páll greinir í tölvupósti til ráðuneytis-stjóra síns frá því að kjördæmisþingmenn hafi beitt hann þrýstingi vegna málsins. „Þeir hafa svo sem allar heimildir til þess. Það er bara mitt að standa klár á ákvörðuninni. Það þýðir ekkert að kveinka sér undan því. Aðalatriðið er þetta: Jú jú, það var þrýstingur en hann hafði engin óeðlileg áhrif á niðurstöðuna. En það eru ýmsar ástæður fyrir því að ég vil að landið sé eitt kjördæmi og þetta er ein af þeim ástæðum.“ Gerði fyrst og fre st það sem embættismenn lögðu til ÁRNI PÁLL ÁRNASON Oddný G. Harðardóttir, formaður fjárlaganefndar Alþing-is, vill ekki tjá sig um Árbótarmálið að svo stöddu. Hún sag i í samtali við Fréttablaðið í gær að sér hefði ekki gefist tó til að kynna sér allar hliðar málsins, enda væri fjárl gavinnan í fullum gangi. Þ hyggist hún gera áður en hún myndi sér skoðun á málinu. Á eftir að skoða málið betur 12 25. nóvember 2010 FIMMTU DAGUR Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is FRÉTTASKÝRING: Bætur ti l meðferðarheimilisins Árb ótar Hugsanlegt er að ríkið h afi bakað sér bótaskyldu me ð greiðslu 30 milljóna krón a bó til meðferðarheimil - isins Árbótar í Þingeyjar - sýslu. Lögfræðingur Göt u- smiðjunnar segir að sam ið hafi verið við skjólstæði ng sinn á allt öðrum forsend um í sumar og ætlar með má lið lengra á grundvelli jafn- ræðisreglu stjórnarskrár - innar. Í lok júnímánaðar var þjónustu- samningi Barnaverndar stofu við meðferðarheimilið Götu smiðjuna rift vegna ásakana um að Guðmund- ur Týr Þórarinsson (Mum mi) hefði haft í hótunum við börn sem voru í vistun á heimilinu. Hin n 15. júlí var síðan undirritaður s amningur um starfslok heimilisins , sem fól í sér að Götusmiðjan fékk tæpar 20 milljónir í bætur frá Ba rnavernd- arstofu sem auk þess la gði út um 10 milljónir vegna ógreid dra launa starfsfólks Götusmiðjunn ar. Gísli Kr. Björnsson, lö gfræð- ingur Götusmiðjunnar, telur að óeðlilega hafi verið staði ð að lokun Götusmiðjunnar. Meinta r hótanir Guðmundar Týs í garð u ngmenn- anna hafi til að mynda al drei verið kærðar til lögreglu þrát t fyrir að þess hafi verið krafist af Guð- mundi Tý sjálfum. Af þe im sökum hafi aldrei verið skorið úr því hvort ásakanirnar hafi átt v ið rök að styðjast eða ekki. Þetta vekur upp spurnin gar því 1. ágúst barst yfirlýsing frá Guð- mundi Tý og Braga Guðb randssyni um ð sættir hefðu náðst . Í yfirlýs- ingunni kom fram að s amkomu- lagið um starfslok Götus miðjunn- ar hefði verið gert í góð ri sátt og fæli í sér farsælar málaly ktir fyrir alla aðila. Gísli segir að f orsendan fyrir starfslokasamning num hafi verið sú að Guðmundur Týr skrif- aði undir þessa yfirlýsing u þótt það hafi verið honum þvert u m geð. Gísli segir að í ljósi um fjöllun- ar Fréttablaðsins undanf arna daga af því hvernig staðið haf i verið að samningum um starfslok meðferð- arheimilisins Árbótar hyg gist Guð- mundur Týr nú leita ré ttar síns. Samningurinn við Árbót hafi verið gerður á nákvæmlega s ama tíma og verið var að semja u m starfs- lok Götusmiðjunnar. Að ferðin við samningana hafi hins ve gar verið gjörólík. „Mér finnst þetta óeðlileg stjórn- sýsla af ráðherrunum o g Barna- verndarstofu, þó af ólíku m ástæð- um,“ segir Gísli. „Mé r finnst óeðlilegt að ráðherrarn ir blandi sér inn í annað málið en ekki hitt. Þeir hefðu í rauninni át t að stíga inn í bæði málin vegna þ ess að það voru sömu aðstæður up pi í mál- unum. Að sama skapi fi nnst mér óeðlilegt af Braga að klá ra samn- inginn við okkur vitandi v its að það er verið að gera öðruvís i samning við annan aðila í máli sem er alveg eins. Jafnræðisreglan e r því aug- ljóslega ekki virt.“ Gísli segist hafa kallað eftir því að Árni Páll Árnason, þáver- andi félagsmála- ráðherra, gengi í málið. Það hafi verið gert strax í lok júní. Ekkert svar hafi borist þrátt fyrir ítrekaðar tilr aunir. Spurður hvort Árna Pá li hafi verið stætt á því að bla nda sér í málið, þar sem Barnaver ndarstofa sé sjálfstæð stjórnsýsl ustofnun segir Gísli: „Af hverju v irti hann það þá ekki í máli Árbót ar?“ Árni Páll hafi verið farinn að beita sér í máli Árbótar löngu áður en málið hafi formlega verið kom ið á for- ræði félagsmálaráðuney tisins. „Það var full ástæða fyr ir Árna Pál að stíga inn í samning aviðræð- urnar við okkur,“ segir Gísli því samningaviðræðurnar v ið Barna- verndarstofu hafi lítið g engið. Gísli segir að afgreiðsla stjórn- valda á Árbótarmálin u annars vegar og Götusmiðjumá linu hins vegar ndurspegli br otalamir innan stjórnsýslunnar. Í Árbótar- álinu hafi ráðherrar b eitt sér mjög ákveðið fyrir þv í að nið- urstaða næðist en ekk i í Götu- smiðjumálinu. Árbót ha fi af þeim sökum fengið greidda r hærri bætur því auk þess að fá 48 millj- ónir fyrir að starfa út sex mán- aða uppsagnarfrest haf i heimilið fengið 30 milljónir krón a í bætur. Götusmiðjan hafi þurft að hætta strax starfsemi og því ek ki fengið greiddan uppsagnarfre st heldur aðeins tæpar 20 milljón ir króna í bætur. Á grundvelli alls þess a telur Gísli ljóst að jafnræðisre glan hafi ekki verið virt. Hann geti ekki betur séð en að ríkið h afi bakað sér bótaskyldu með þes sari ólíku málsmeðferð. „Eftir helgi munum við skjóta málinu til umboðsmann s Alþing- is og senda öllum þing mönnum erindi þess efnis að m ál Götu- smiðjunnar verði tekið u pp aftur,“ segir Gísli. „Mér finn st ekkert óeðlilegt við það að Alþ ingi hlut- ist til um það að réttindi þegnanna séu virt af stjórnsýslunn i.“ Gísli segir ekki ákveðið hversu háar bætur Götusmið jan muni fara fram á verði málið tekið upp á ný. „Eðlilegt er að kröfur Á rbótar um fastan útlagðan kos tnað séu hafðar til viðmiðunar og líka það að það var maður að hæ tta starf- semi sem hann hafði si nnt í tólf ár.“ Spurður hvort ekki sé na uðsyn- legt að fara í skaðabóta mál fyrir dómstólum til að sæk ja bætur segir Gísli: „Ef við fáum eins fyr- irgreiðslu hjá þingmö nnum og ráðherrum og Árbót f ékk þá á þess ekki að þurfa.“ Götusmiðjan v ll bætur l íkt g rbó GÖTUSMIÐJAN Leiðir þeirra Braga Guðbrandssonar, fo rstjóra Barnaverndarstofu, og Guðmundar Týs Þórarin ssonar, fyrrverandi forstöðumanns Götusmiðj unnar, skildu síða tliðið su mar þegar Götusmiðjunni var lokað. Árbótarmálið í hnotskurn Fréttablaðið hefur undan farna þrjá daga sagt frá þ ví hvernig Árni Páll Árnason, þáverandi félags málaráðherra, og Steingrí mur J. Sigfússon fjár- málaráðherra ákváðu að greiða eigendum meðferð arheimilisins Árbótar í Þingeyjarsýslu þrjátíu m illjónir króna í bætur vegn a lokunar heimilisins. Þetta var meðal annars g ert þvert gegn vilja Braga Guðbrandssonar, forstjóra Barnaverndarsto fu, og vegna þrýstings frá þingmönnum Norð- austurkjördæmis. Fjármál aráðherra segir að sanngi rnissjónarmið hafi ráðið för. Barnaverndarsto fa hefur þegar greitt tólf m illjónir. Ráðgert er að greiða þær átján milljó nir sem eftir standa þega r Alþingi hefur afgreitt fjáraukalög. Þegar Braga var tilkynnt u m að til stæði að greiða e igendum Árbótar 30 milljónir í bætur mótm ælti hann því enda mat B arnaverndarstofa það svo að uppsagnarákv æðið í samningnum við Á rbót hefði verið skýrt og því bæri ekki greiða ei gendum Árbótar meira en sex mánaða upp- sagnarfrest. Í bréfi sem bl aðið hefur undir höndum segist Bragi ekki telja það „samræmast góðri og vandaðri stjórnsýslu að g engið sé frá málinu án þess að leitað sé sjóna rmiða ríkislögmanns um greiðsluskyldu ríkis- sjóðs vegna uppsagnar sa mningsins”. Ráðherrarnir töldu ekki ás tæðu til að leita álits ríkis lögmanns. Í Frétta- blaðinu í gær var Árni Pál l spurður hvers vegna það hefði ekki verið gert. „Ég er lögfræðingur sjálfur og get alveg lesið h vað stendur í þessu uppsagnarákvæði. Það er ekki ótvírætt - langt frá þ ví.” GÍSLI KR. BJÖRNSSON Torfastaðir fengu þrettán milljónir Árni Magnússon, þáveran di félagsmálaráðherra, gerð i samning um að greiða rek straraðilum meðferðarheim - ilisins Torfastaða þrettán m illjónir króna í bætur fyrir lokun heimilisins árið 2005 , eða tæpa 21 milljón að núvirði. Þetta kom fram í M orgunblaðinu í gær. Þar sagði jafnframt að fyrir uta n Árbót í Aðaldal væru Tor fa- staðir eina meðferðarheim ilið sem fengið hefði bætu r eftir uppsögn þjónustusam nings. Þetta er athyglisvert í ljósi þess að á þeim tíma var leitað eftir áliti ríkislögman ns á því hvort ríkinu bæri skylda til að greiða eigend um Torfastaða bætur. Niðu rstaða hans var sú að þar sem samningnum hefð i verið sagt upp með lögm ætum hætti bæri að hafna öllum kröfum um bæ tur. Hjálpum þeim sem verst eru settir Næst þegar þú verslar getur ðu keypt nauðsynjar sem ekki þurfa a ð vera í kæli og gefið þeim sem þurfa á h jálp að halda. Þú skilur vörurnar eft ir í merktri kerru við útganginn og Hjálpa rstarf kirkjunnar kemur aðstoð þinn i til skila. Aukapokanum má líka skila beint til okkar. Takk! Þessar verslanir eru með: Krónan – allt höfuðborga rsvæðið Bónus – allt höfuðborga rsvæðið og Akureyri Nettó – Mjódd, Hverafo ld, Akureyri og Reykjanesbær Kostur – Kópavogur Hagkaup – allt höfuðborga rsvæðið og Akureyri 12 26. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR Árbótarhjón höfnuðu í desember í fyrra tillögu Barnaverndarstofu um að deilu þeirra yrði vísað til bindandi matsnefndar ef allt um þryti. Lögmaður þeirra segir að uppsögn þjónustus mningsins hafi verið ólögmæt, enda stjórni Barnaverndarstofa sjálf eftirspurninni að meðferðarheimilum. Barnaverndarstofa lagði til um miðjan desember í fyrra að gengið yrði til samninga um upp-gjör við hjónin sem ráku meðferðarheimilið Árbót þar sem tekið yrði tillit til fjárhagslegra skuld-bindinga þeirra vegna uppbyggingar heimilis-ins. Þetta kemur fram í drögum að samningi um lokun heimilisins sem Fréttablaðið hefur feng-ið í hendur frá lögmanni Árbótarhjóna, Björgvin Þorsteinssyni. Barnaverndarstofa lagði jafnframt til í samn-ingsdrögunum að ef sam-komulag næðist ekki fyrir 1. júlí yrði skip-uð þriggja manna mats-nefnd sem hefði það hlut-verk að ákveða endanlegt uppgjör vegna lokunar-innar og skyldi niður-staða hennar vera bind-andi. Nefndin átti að vera skipuð fulltrúa Barnaverndar- stofu, félagsmála- ráðuneytisins og Árbótar. „Þessum samningsdrög- um var að sjálf- sögðu hafnað enda fráleitt að ríkið hefði tvo menn í matsnefndinni en Árbót einn,“ segir lögmaðurinn Björgvin Þorsteinsson í greinargerð sem hann hefur sent Fréttablaðinu um málið. Greinargerðin er birt í heild sinni á Vísi í dag. Uppsögnin ólögmæt Björgvin segir að eftir að samn-ingsdrögunum var hafnað hafi Árbótarhjónin mótmælt uppsögn-inni og sett fram tillögu að sátt sem kvað á um Barnaverndarstofa greiddi þeim sex mánaða uppsagn-arfrestinn auk rekstrarframlags til þrettán mánaða, eða helming þess tíma sem þá stæði eftir af samn-ingnum. Sex mánaða uppsagnar-fresturinn nam um 44 milljónum og þrettán mánuðir til viðbótar hefðu verið um 95 milljónir. „Grundvöllur kröfunn-ar var að uppsögn samn-ings aðila væri ólög-mæt,“ segir Björgvin. „Á því var byggt, m.a. af hálfu Barnaverndar-stofu að eftirspurn eftir vistmeðferð í Árbót hefði minnk ð. Hið rétta er að Barnave ndarstofa sjálf ræður því á endanum hvar unglingar eru vist-aðir og getur því alfarið stjórnað eftirspurninni.“ Hann segir þá skýringu að þörfin hafi minnkað koma illa heim og saman við þá yfirlýsingu Braga Guðbrandssonar, for-stjóra Barnaverndar-stofu, að byggja þyrfti nýtt heimili undir slíka starfsemi á Suðurlandi. Þá gagnrýnir hann tal um að kynferðis-brotið sem upp kom geti réttlætt uppsögn-ina. „Meint kynferð-isbrot starfsmanna heimilisins gat held- ur ekki verið ástæða uppsagnar samnings- ins og lokunar vist- heimilisins. Í slíkum tilvikum er viðkom-andi starfsmanni sagt upp störfum en starf- seminni ekki hætt. Hefur þess einhvern tímann verið krafist að kirkju sé lokað vegna meints kyn-ferðisafbrots prests? Ekki svo vitað sé til.“ Þrjátíu milljónir of lítið Til stuðnings bótakröfunni vísar Björgvin til skuldastöðu Árbótar-hjóna, sem lagt hafi út í mikinn kostnað við byggingarframkvæmd-ir á heimilinu að kröfu Barnavernd-arstofu. Björgvin segir að skuldir í bókhaldi þeirra vegna þeirra fram-kvæmda hafi um síðustu áramót numið rúmum 48 milljónum króna. Barnaverndarstofa hefur hins vegar mótmælt þeirri fullyrðingu og sagt að ekki hafi verið sýnt fram á skuldastöðuna með fullnægjandi hætti. Nánar er fjallað um þá hlið málsins hér til hliðar. Vegna alls þess sem að framan greinir taldi Björgvin Árbótarhjón-in eiga rétt á að ríkið greiddi þeim vegna þess tjóns sem þau urðu fyrir við samningsrofin. Niður-staðan hafi verið að þau fengju 30 milljónir. „Er það mín skoðun að sú fjárhæð hafi verið of lág en þau […] vildu ganga að þessu tilboði í stað þess að sækja rétt sinn fyrir dóm-stólum,“ segir Björgvin.Segir Björgvin að allir sem um málið hafi fjallað hafi gert það af „yfirgripsmiklu þekkingarleysi á atvikum öllum“ án þess að leita sjónarmiða Árbótarhjóna og vill hann með greinargerð sinni koma þeim á framfæri. FRÉTTASKÝRING: Bætur til meðferðarheimilisins Árbótar Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is Höfnuðu því að matsnefnd ákvæði bætu ÁRBÓT Í AÐALDAL Hjónin í Árbót fengu 30 milljóna greiðslu. Tólf hafa verið greiddar en átján eru á fjáraukalögum næsta árs. Bragi Guðbrandsson var andvígur samkomulaginu en félagsmálaráðherra lét hann skrifa undir það. BJÖRGVIN ÞORSTEINSSON Fram kom í Fréttablaðinu í gær að lögmaður Götusmiðj-unnar teldi að jafnræðisregla stjórnarskrárinnar hefði verið brotin þegar ráðherrar blönduðu sér í samninga-viðræður um uppgjör við Árbótarhjónin, enda hefði Götusmiðjan fengið allt aðra meðferð í kerfinu þegar samningnum við hana var sagt upp. Sagðist hann ætla að kvarta yfir málinu til umboðsmanns Alþingis.Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barnaverndarstofu, lét í ljós áhyggjur af fordæmisgildi samninganna við Árbótarhjónin á fundi í félagsmálaráðuneytinu 8. apríl síðastliðinn. Í minnisblaði Einars Njálssonar, skrifstofustjóra í ráðuneytinu, um fundinn segir: „Bragi mótmælti því að nokkurt tilefni eða rök væru fyrir því að greiða rekstraraðilum nokkuð umfram það sem þau samkvæmt samningi ættu rétt á, þ.e. greiðslur í 6 mánuði eftir uppsögn samnings. Varaði hann við því að í þessu gæti falist fordæmi sem gerði það að verkum að einkarekstur á meðferðarheimilum yrði alveg út úr myndinni í framtíðinni, þar sem það yrði alltaf dýrara en ríkisreksturinn, ef rekstraraðilar ættu alltaf rétt á að fá greiddar óskilgreindar háar fjárhæðir fram yfir samn-ingsbundnar greiðslur við starfslok.“ Bragi varaði við fordæmisgildinu BRAGI GUÐBRANDSSON Félags- og tryggingamálanefnd Alþingis ætlar að funda um Árbótarmálið á mánudaginn. Sigríður Ingi- björg Ingadóttir, formaður nefnd- arinnar, kvaðst í samtali við Vísi í gær ekki vilja tjá sig um það þangað til. Það voru Unnur Brá Konráðsdóttir og Pétur H. Blöndal, fulltrúar Sjálfstæðis-flokksins í nefndinni, sem fóru fram á fundinn til að fá upplýsing-ar um stjórnsýslu félagsmálaráðu-neytis og Barnaverndarstofu vegna meðferðarheimila, einkum Árbótar og Götusmiðjunnar. Rætt um Árbót í félagsmálanefnd Lúðvík Emil Kaaber Látum stjórnmálamenn stjórna, ekki sérhagsmunahópa! Sköpum heiðarlegum stjórnmálamönnum skilyrði til þess! www.ludvik.is 5823 Viltu færa bankaviðskiptin þín Ég aðstoða fólk og minni fyrirtæki við að opna reikninga og stunda bankaviðskipti við banka í Englandi. Ef þú vilt færa bankaviðskiptin þín og þitt úr landi hafðu þá samband við mig. Ekki er um lánaviðskipti að ræða bankavidskipti@gmail.com Hefur þess einhvern tímann verið krafist að kirkju sé lokað vegna meints kynferðisbrots prests? Ekki svo vitað sé til. Í greinargerð sinni segir Björgvin að Árbótarhjónin hafi á árunum 2002 til 2004 lagt út í 43 milljóna kostnað við stækkun og breytingar á húsnæði að kröfu Barna-verndarstofu. Barnaverndarstofa hafi farið fram á viðbótarframlag á fjárlögum næstu tíu ára til að mæta þeim kostnaði og fengið þau. „Mér reiknast svo til að vegna þessara framkvæmda hafi þau fengið greiddar frá ríkinu alls kr. 23.150.000, þar af kr. 17.900.000 miðað við verðlag í desember 2004 og kr. 5.250.000 miðað við verðlag í mars 2008,“ segir Björgvin. Um síðustu áramót hafi eftirstandandi skuldir hjónanna vegna framkvæmd-anna numið rúmum 48 milljónum, samkvæmt bókhaldi félagsins. Þessu hefur Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barna-verndarstofu, mótmælt. Í viðbrögðum hans við bréfi Steingríms J. Sigfússonar segir: „Samkvæmt ársreikn-ingum meðferðarheimilisins sem skilað er reglulega til Barnaverndarstofu nema langtímaskuldir um 2,6 mkr. Fjárfestingar rekstraraðila vegna heimilisins (og hugsan-lega annarrar starfsemi) eru hins vegar á vegum sérstaks einkahlutafélags, Bragabótar, en Barnaverndarstofu hefur ekki verið látin í té gögn um fjárhagsstöðu þess þrátt fyrir að óskað hafi verið eftir því í tengslum við hugsanlegt uppgjör. Á hinn bóginn kemur fram í ársreikningum meðferð-arheimilisins sem skilað hefur verið til Barnaverndar-stofu að meðferðarheimilið Árbót hefur greitt verulegar fjárhæðir til Bragabótar ehf. undanfarin ár. Þannig nema t.d. greiðslur til Bragabótar fyrir aðeins þrjú ár 2006 til 2008 alls um 54 mkr. vegna afnota af eignum þess. Í ljósi þessara upplýsinga telur Barnaverndarstofa afar ólíklegt að skuldastaða vegna meðferðarstarfsins sé með þeim hætti sem fjármálaráðherra hefur fengið upplýsing-ar um.“ Deilt um milljónaskuldir systurfélags meðferðarheimilisins 18 1. desember 2010 MIÐVIKU DAGUR Björgvin Þorsteinsson, lögm aður eigenda Árbótar, sagð i í viðtali í síðdegisútvarpi R ásar 2 á fimmtudaginn að Bragi Guðbrandsson, forstj óri Barnaverndarstofu, hefð i undirritað starfslokasamnin ginn við Árbót þar sem samið var um 30 milljóna króna uppgjör við heimilið . „Ég er nú með þennan sam ning fyrir framan mig sem undirritaður var í sumar. U ndir þennan samning hefu r Bragi Guðbrandsson skrifa ð,“ sagði Björgvin. „Ég veit ekki til þess að neinn hafi verið með byssu við höfuð ið á honum þegar hann skrifa ði undir þetta.“ Í minnisblaði frá Braga Guð brandssyni sem dagsett er 14. júlí síðastliðinn kem ur fram að á fundi með ráð u- neytisstjóra félagsmálaráðu neytisins og skrifstofustjóra hafi verið óskað eftir því að Barnaverndarstofa tæki þá tt í afgreiðslu málsins með undirskrift á samkom ulaginu enda væri stofan s amningsaðili við Árbót. „Ég vísaði til fyrri samskipt a við ráðuneytið vegna má lsins, meðal annars bréfa og tölvupóstsamskip ta, þar sem stofan hefði ítr ekað látið í ljós það álit að samkomulagið stæðist ekki góða stjórnsýslu af ma rgvíslegum ástæðum,“ segir í minnisblaði Braga u m fundinn. „Þá orkaði tvím ælis að stofan ætti aðild að samkomulaginu þ ar sem málinu hefði á sínu m tíma, að ósk ráðuneytisins sem og rekst raraðila, verið vísað til afgr eiðslu ráðuneytisins [...] Þannig væru drög að u mræddu samkomulagi alfa rið unnin af hálfu ráðuneytisins og án aðkom u stofunnar og því væri óe ðlilegt að Barna- verndarstofa skrifaði undir það. Á hinn bóginn væri s tofunni skylt að hlíta fyrirmælum ráðherra í þes sa veru ef svo bæri undir [ ...] Ég skyldi tryggja að það gengi eftir. Væri kallað eftir sjónarmiði mínu af h álfu annarra vegna samkomulagsins greindi é g frá því að ég myndi alls e kki tjá mig um það, hvorki verja það né gagnrý na.“ Félagsmálaráðuneytið ta ldi óhjákvæmilegt að segja upp samningi við Árbót. Deil t hefur verið um uppsagna r- ákvæði samningsins. Í m áli Geldingalækjar árið 199 8 komst Hæstiréttur að þv í að ákvæðið stæðist lög. Rík is- lögmaður komst að sömu niðurstöðu í áliti vegna máls Torfastaða árið 200 4. Í tölvupósti frá 30. desemb er í fyrra kemur fram að Á rni Páll Árnason, fyrrverand i félagsmálaráðherra, vild i ekki að greinargerð fylg di með uppsagnarbréfi til Árbótar. Bæði Árni Páll Árnason , fyrrver- andi félagsmálaráðherra , og Stein- grímur J. Sigfússon fjár málaráð- herra hafa, í rökstuðnin gi sínum fyrir réttmæti 30 milljó na króna starfslokagreiðslu til m eðferðar- heimilisins Árbótar, bent á að upp- sagnarákvæðið í samnin gi Barna- verndarstofu við Árbót hafi ekki verið ótvírætt. Eins og áður hefur verið bent á sáu þeir ekki ástæðu til að fá álit ríkislögmanns á því. Þe gar Árni Páll var spurður að því , í Frétta- blaðinu á miðvikudaginn í síðustu viku, hvers vegna ekki h afi verið leitað álits sagði hann: „ Ég er lög- fræðingur sjálfur og g et alveg lesið hvað stendur í þessu uppsagn- arákvæði. Það er ekki ó tvírætt – langt því frá. Rökin fyrir uppsögn- inni voru forsendubrestu r, en það var ekki ótvírætt að hún stæðist.“ Á Alþingi á mánudagin n í síð- ustu viku sagði Steingrím ur: „Það er þannig með þessa sam ninga að í þeim er ekki ótvírætt uppsagn- arákvæði heldur endurs koðunar- ákvæði.“ Ráðuneytin aldrei gert ath uga- semd Áður en þjónustusamnin gar milli Barnaverndarstofu og m eðferðar- heimila eru gerðir fara ráðuneyt- in yfir þá, enda þurfa ráð herrar að undirrita samningana. S amkvæmt heimildum blaðsins hef ur aldrei verið gerð athugasemd við orða- lag eða skýrleika ákvæð a. Í máli Torfastaða, þar sem samn- ingi var sagt upp með se x mánaða fyrirvara, mat ríkislögm aður bóta- skylduna. Niðurstaða ha ns var sú að þar sem samningnum hafi verið sagt upp með lögmætu m hætti bæri ríkinu að hafna öllu m kröfum um bætur. Hæstiréttur sýknaði ríkið Árið 1998 féll dómur ve gna upp- sagnar ríkisins á sam ningi við meðferðarheimilið Gel dingalæk á Rangárvöllum. Forsv arsmenn heimilisins höfðuðu þá mál gegn rík- inu þar sem krafist var ógildingar á uppsögn samnings- ins og skaða- bóta. Samn- ingnum hafði verið sagt upp vegna þess að annar for ráðamað- ur heimilisins hafði orð ið uppvís af ölvun í húsakynnum h eimilisins og sýnt af sér kynferðisle ga áreitni við samstarfskonu. Í dómi Hæstaréttar segir að þar sem Barnaverndarstofa hafi ekki rift samningnum stra x heldur gefið forráðamönnunum kost á að segja honum upp með se x mánaða fresti hafi meðalhófsreg lu stjórn- sýslulaganna verið gætt . Í Árbót féll nýting rým a niður eftir að upp komst um k ynferðis- brotamál á heimilinu. S túlku var nauðgað af starfsmanni h eimilisins sem var í október í fyrr a dæmd- ur í tveggja ára fangelsi . Líkt og í Geldingalækjarmálinu ri fti Barna- verndarstofa ekki strax s amningn- um við Árbót heldur gaf eigendun- um kost á að segja honum upp með sex mánaða fresti. Það vildu þau ekki og var samningnum því sagt upp um síðustu áramót m eð vísun í sex mánaða uppsagnar ákvæðið í þjónustusamningnum. Í Geldingalækjarmálinu komst dómurinn enn fremur að þeirri niðurstöðu að sex mán aða upp- sagnarákvæðið stæðist l ög og var ríkið sýknað af bótakrö fum for- svarsmanna heimilisins . Greinargerð fylgdi ekki Þegar Árni Páll var spu rður út í aðkomu hans að Árbótar málinu í Fréttablaðinu á miðvik udaginn í síðustu viku sagði hann : „Ég tók enga ákvörðun í þessu m áli og átti aldrei hugmynd að nokk ru skrefi aðra en þá sem mínir e mbættis- menn lögðu til, nema þegar ég ákvað að neita að sætta mig við að það færu 30 milljónir af barna- verndarstarfi í landinu í uppgjör- ið og heimtaði að það kæ mi auka- fjárveiting.“ Þessi yfirlýsing ráðh errans stangast á við gögn sem Frétta- blaðið hefur undir höndu m. Þegar Barnaverndarstofa er í sambandi við félagsmálaráðuneyti ð áður en uppsagnarbréfið t il Árbótar er sent, fylgdi greinargerð með upp- sagnarbréfinu. Í tölvupósti sem Heiða Björg Pálma- dóttir, lögmaður Barnaverndarstofu, sendi Braga Guð- brandssyni, for- stjóra stofunnar, klukkan 17.29 30. desem ber, lýsir hún þeirri skoðun sinni a ð hún telji öruggara að greinarger ðin fylgi með bréfinu. Í tölvupóstinum segir Heiða: „Tel öruggara að forsen dur stof- unnar, eins og þær eru raktar í meðfylgjandi greinarg erð, fylgi með uppsagnarbréfi til forstöðu- manna, enda gerir stj órnsýslu- rétturinn kröfur til þess að í rök- stuðningi fyrir ákvörð u komi fram helstu forsendu r og rök fyrir niðurstöðu. Með hliðsjón af því að dómstólar töld u ákvæði stjórnsýslulaga gilda um uppsögn samnings vegna Geldin galækjar gæti það komið Barn verndar- stofu illa, fari málið fyri r dóm, að gera ekki grein fyrir o rsendum ákvörðunarinnar þe ar ákvörðun er kynnt aðilum.“ Tölvupóstur að t ðarman ns Í tölvupósti Önnu Sigrúnu Baldurs- dóttur, þáverandi aðstoð armanns Árna Páls, til Bolla Þó rs Bolla- sonar ráðuneytisstjóra og áfram- sendur var til Barnaver ndarstofu klukkan 19.40 30. desemb er í fyrra segir: „Ráðherra telur ás tæðulaust að þetta [greinargerðin] fylgi með, bætir í raun engu við.“ Samkvæmt heimildum Frétta- blaðsins fór ráðherra sí ðan fram á það að í uppsagnarbr éfið, sem sent var 30. desember í f yrra, yrði bætt við eftirfarandi m álsgrein: „Þrátt fyrir að rekstr arsamn- ingi við yður [eigendur Árbótar] vegna starfsemi meðferð arheimil- isins að Árbót sé hér með sagt upp vill Barnaverndarstofa ítreka þá afstöðu sína að æskilegt sé að aðil- ar nái sátt um starfslok. Því árétt- ar stofan að af hennar há lfu er vilji til áframhaldandi samræ ðna sem miði að því að ljúka má linu með samkomulagi í samræm i við far- sælt samstarf sem Bar navernd- arstofa hefur átt við yð ur í mörg ár. Sé vilji til þess að y ðar hálfu er ekkert því til fyrirstö ðu að við- ræður geti hafist fljótl ega eftir áramót.“ Eins og greint var frá í Frétta- blaðinu á þriðjudaginn í síðustu viku sýna tölvupóstsams kipti ótví- rætt fram á að samninga viðræður milli Steingríms, félagsm álaráðu- neytisins og eigendur Ár bótar, hóf- ust í byrjun janúar. Er þ að tæpum þremur mánuðum áður en ráðu- neytið var formlega ko mið með forræði í málinu, en þa ð gerðist ekki fyrr en 25. mars. Óhjákvæmilegt að segja s amn- ingnum upp Bæði Steingrímur og Á rni Páll hafa vísað til þess að up psagnar- ákvæði samningsins við Á rbót hafi ekki verið ótvírætt, eins og rakið var hér á undan. Þetta m at þeirra stangast á við mat Boll a Þórs og Vilborgar Ingólfsdóttu r, skrif- stofustjóra í félagsmála ráðuneyt- inu, sem 14. desember 2 009 svör- uðu erindi Barnaverndar stofu, þar sem óskað var Ráðuneytið t ldi uppsögn óhjákvæ ilega Enginn með byssu við hö fuðið á Braga Stiklað á stóru í Árbótarm álinu BJÖRGVIN ÞORSTEINSSON Ríkisendur- skoðun hefur þegar hafið athugun á samningum hins opinbera við meðferð- arheimili og og starfslok- um þeirra. Ríkisend- urskoðun hefur óskað eftir öllum gögnum, þar á meðal bréfa - og tölvupóstsamskiptum, um samn- inga við meðferðarheimili frá árinu 1996. Í samtali við Fréttablaðið s agði Sveinn Arason ríkisendursk oð- andi að óvíst hver u langan tíma athugunin myndi taka. Jóh anna Sigurðardóttir forsætisráðh erra telur affarasælast fyrir alla aðila að Ríkisendurskoðun fari í má lið og klári athugunina sem allra fyrst. Víðtæk athugun SVEINN ARASON heimildar til uppsagnar á samn- ingnum við Árbót. Í bréfi Bolla Þórs og Vil borgar, sem þau skrifa undir fy rir hönd Árna Páls, segir: „Þá er u í erindi yðar [Barnaverndarsto fu] færð margvísleg rök fyrir þv í að ekki verði séð að meðferð arheimil- ið Árbót muni breyta s tarfsemi sinni þannig að nýting á rýmum Árbótar verði fullnægja ndi. Ekki séu því fjárhagslegar f orsendur fyrir áframhaldandi rek stri með- ferðarheimilisins að Árb ót. [...] Af þessu tilefni tekur ráðune ytið fram að að vel athuguðu máli er niður- staða þess sú að óhjákvæ milegt sé að segja upp samningi Ba rnavernd- arstofu við Árbót. Ráðun eyt- ið fellst því á tillögu Barnavernd- arstofu um að samningnum verði sagt upp fyrir árslok 2009.“ Þrýstingur eða ekki þrýstin gur Í Fréttablaðinu á miðvik udaginn í síðustu viku gerði Árni Páll lítið úr þrýstingi þingman na Norð- austurkjördæmis í máli nu. Hann sagði meðal annars: „Jú j ú, það var þrýstingur en hann ha fði engin óeðlileg áhrif á niðurstö ðuna.“ Þetta gengur í berhö gg við það sem hann segir í t ölvupósti til ráðuneytisstjóra síns 7. maí. Í tölvupóstinum sér hann sérstaka ástæðu til þess að nefna þrýsting frá þingmönnum kjörd æmisins. Þar segir Árni Páll meðal annars: „ Af hverju erum við að bo rga meira en 30 milljónir umfram skyldu? Jú – vegna sanngirnissj ónarmiða og þrýstings frá kjördæ misþing- mönnum.“ Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is FRÉTTASKÝRING: Bætur ti l meðferðarheimilisins Árb ótar Frá því á mánudaginn 22. nóvember hefur Fréttabl ð ið fjallað um það hvernig og hvers vegna ák veðið var að greiða eigend um meðferðarheim- ilisins Árbótar í Þingeyjarsý slu 30 milljónir króna í bæ tur vegna lokunar heimilisins. Hér er stiklað á stóru í málinu: ■ Samið var um 30 milljó na króna bætur til eigenda Árbótar þrátt fyrir ítrekuð mótmæli Barnaver ndarstofu. ■ Ráðuneytin voru farin a ð semja áður en málið var formlega komið á þeirra forræði. Tölvupóstar sýna að samningar milli fé lagsmálaráðuneytis og eigenda Árbótar hófust í byrjun janúar. Málið kom st á forræði ráðu- neytisins 25. mars. ■ Samið var án þess að b ótaskylda ríkisins vegna hu gsanlegra lögsóknar eigenda Árbótar væri könn uð. Í þjónustusamningnum við Árbót var ákvæði um sex mánaða u psagnarfrest verði forsendu brestur fyrir starfseminni. Í áliti í máli To rfastaða komst ríkislögmað ur að því að amskonar uppsagnarákvæ ði stæðist lög og ríkið væri ekki bótaskylt yrði höfðað mál. Hæstiréttur Ís lands komst að sömu niðu rstöðu í dómsmáli vegna meðferðarheimilisin s Geldingalækjar. Í því mál i var ríkið sýknað af bótakröfum. ■ Samið var um bætur, m eðal annars vegna fjárfesti nga sem eigendurnir höfðu lagt í, án þess að fyr ir lægju ársreikningar frá B ragabót sem innheimt hefur leigu og sta ðið í fjárfestingum vegna s tarfseminnar. Bragabót er félag í eigu eig enda Árbótar. ■ Samið var við Árbót veg na þrýstings frá þingmönn um norðausturkjör- dæmis eins og skýrt kemu r fram í tölvupóstum frá Ár na Páli Árnasyni, Steingrími J. Sigfússyni og Kristjáni Þór Júlíussyni. ■ Lögmaður Götusmiðjun nar kvartar til umboðsman ns Alþingis vegna ólíkrar málsmeðferðar stjó rnvalda við gerð starfsloka samninga vegna Árbótar og Götusmiðjunna r. Lögmaðurinn telur að jaf nræðisreglan hafi verið brotin. ■ Félagsmálanefnd Alþing is fundaði um málaflokkin n í fyrradag. 24 9. desember 2010 FIMMTUDAGUR Eigendur meðferðarheim-ilsins Árbótar hafa síðan 2001 greitt sjálfum sér um 150 milljónir að núvirði í húsaleigu. Þrjátíu milljóna króna bætur stjórnvalda til þeirra grundvölluðust að miklu leyti á skuldum vegna framkvæmda á staðnum. Skuldirnar liggja í félagi sem sinnir ekki bara meðferðarheimilinu. Viðsemjendur fengu aldrei reikninga þess í hendur. Eigendur meðferðarheimilisins Árbótar létu Barnaverndarstofu, félagsmálaráðuneytinu eða fjár-málaráðuneytinu aldrei í té árs-reikninga til stuðnings kröfu sinni um bætur vegna lokunar heimilins. Bæturnar voru ekki síst ákvarðaðar með hliðsjón af skuldum sem væru vegna upp-byggingar og endurbóta á hús-næði Árbótar. Skuldastaðan er hins vegar mjög óljós og reikn-ingar lágu sem áður segir aldrei fyrir. Bragabót fengið 150 milljónirFrá árinu 2001 hefur Meðferðar-heimilið Árbót fengið yfir 700 milljóna króna rekstrarframlag frá Barnaverndarstofu, séu fram-lögin hvert ár færð að núvirði. Af þeim fjármunum hafa um 150 milljónir að núvirði runnið til systurfélagsins Bragabótar í formi húsaleigu. Bragabót var stofnað árið 2001 til að halda utan um húseignir Árbótarhjóna. Bragabót hefur lagt út í tölu-verðan kostnað vegna endurbóta á húsnæðinu og annarrar upp-byggingar, að því er virðist að ósk Barnaverndarstofu og félagsmála-ráðuneytisins. Björgvin Þorsteins-son, lögmaður Árbótarhjóna, hefur fullyrt að útistandandi skuldir vegna þessara framkvæmda hafi við slit þjónustusamnings Barna-verndarstofu við Árbót numið um 48 milljónum króna. Eðlilegt hefði verið að bæta þeim þá upphæð og því hafi þrjátíu milljóna bæturnar sem samdist um að lokum í raun verið óeðlilega lágar. Ekki verið sýnt fram á skuldirnarÞeir sem með unnu að samn-ingsgerðinni á vegum hins opin-bera sáu hins vegar aldrei aðra reikninga en Meðferðarheimilis-ins Árbótar. Skuldir þess félags námu í fyrra aðeins 2,6 milljón-um. Hins vegar námu skuldir Braga-bótar ehf. í árslok 2009 tæpum 56 milljónum. Það er nokkru meira en þær 48 milljónir sem lögmaður-inn Björgvin Þorsteinsson nefndi í greinargerð sinni um málið.Þar að auki er umsýsla fasteigna meðferðarheimilisins ekki það eina sem Bragabót fæst við. Inni í félaginu er húseign að Sandi, sem aldrei hefur hýst meðferðar-úrræði á vegum Barnaverndar-stofu, auk þess sem ársreikning-ur félagsins frá 2007 sýnir að það ár keypti félagið hús á Húsavík á tæpar 29 milljónir króna.Þá ber þess að geta að bóta-krafa Árbótarhjóna lækkaði nokk-uð á meðan á samningaviðræðum stóð. Hún var upphaflega rúmlega níutíu milljónir, auk sex mánaða uppsagnarfrests, með vísan til þess hversu langur tími var eftir af þjónustusamningnum. Hún fór síðan stiglækkandi þar til samn-ingsaðilar sættust á þrjátíu millj-óna króna greiðslu. Segir ríkið ekkert skulda Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barnaverndarstofu, hefur í nokkr-um tölvubréfum sem Fréttablaðið hefur undir höndum mótmælt bótakröfu Árbótarhjóna harð-lega. Þá hefur hann fullyrt að það standist varla að hið opinbera skuldi hjónunum enn stórfé vegna framkvæmda að Árbót, enda hafi þau greitt til félagsins tugi millj-óna í húsaleigu á allra síðustu árum, sem hefðu átt að duga til að greiða niður skuldir vegna fram-kvæmdanna. Þessa skoðun sína hafði Bragi látið í ljós við félagsmálaráðuneyt-ið áður en gengið var til samninga við Árbótarhjónin. Þrátt fyrir það var aldrei kallað eftir sundurlið-uðum reikningum til stuðnings bótakröfunni. FRÉTTASKÝRING: Bæt r til meðferðarheimilisins Árbótar Stígur Helgason stigur@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is Á fundi félagsmálanefndar Alþingis í síðustu viku, þar sem Árbótarmálið var til umræðu, kom fram í máli fulltrúa félagsmálaráðuneytisins að ekkert lögfræðiálit hefði verið unnið í ráðuneytinu um það hvort rétt eða skylt væri að greiða Árbótarhjónum bætur, umfram þann sex mánaða uppsagnarfrest sem áskilinn var í þjónustu-samningi heimilisins við Barnaverndarstofu. Þetta fær stoð í þeim gögnum sem Fréttablaðið hefur fengið í hendur frá ráðuneytinu. Þar er hvergi neitt lög-fræðiálit að finna. Fjármálaráðuneytið kom einnig að samningsgerðinni og Fréttablaðið hefur nú einnig fengið í hendur öll gögn sem þar eru til og varða málið. Ekkert lögfræðiálit er þeirra á meðal. Engin lögfræðiálit um bæturnar unnin í ráðuneytunum Bæturnar byggðar á óljósri skuldastöðu ÁRBÓT Í AÐALDAL Utan um meðferðarheimilið sjálft reka hjónin félagið Meðferðarheimilið Árbót ehf. Fasteignir heimilisins, auk annarra eigna, eru hins vegar í félaginu Bragabót. Frá því fyrra til hins seinna hafa runnið um 150 milljónir að núvirði frá árinu 2001. ÁRNI PÁLL ÁRNASON Síðari greiðslan samþykkt af Alþingi Alþingi samþykkti í fyrrakvöld fjáraukalög næsta árs og þar með greiðslu síðari hluta bótanna til Árbótar-hjóna. Fyrri hlutinn, tólf milljónir, var greiddur úr sjóðum Barnaverndarstofu nú í haust en Barnaverndarstofa fær aukafjárveitingu úr ríkissjóði á næsta ári til að greiða seinni átján milljónirnar.Árni Páll Árnason, þáverandi félagsmálaráð-herra, hefur sagt að það hafi verið að kröfu hans að aukafjárveiting fékkst fyrir hluta greiðslunnar þar sem honum hafi þótt það ganga of nærri barnaverndarstarfi í landinu að verja miklu meiru en rúmum tíu milljón-um í bæturnar úr sjóðum þess. HJÁLPARSTARF HEIMA OG HEIMAN HELMINGUR FRAMLAGA RENNUR TIL AÐSTOÐAR INNANLANDS UMFJÖLLUN FRÉTTABLAÐSINS „Málið fék nýj vídd þegar Frétt bla i rei di frá því í ítarl g i fr tt 22. óvember,“ g r Ríkis- endurskoðun. Málið v í kjölfarið te ið ti umræðu á Alþingi og víða . Fréttablaði bir i næstu d a og vikur fleiri fréttir um málið. Skýrsla Ríkisendurskoð- unar er áfellisdómur yfir vinnubrögðum við bóta- greiðslur til meðferðar- heimila, einkum Árbótar í Aðaldal. Þáverandi félags- málaráðherra er gagn- rýndur, sem og fjármála- ráðherra fyrir afskipti af málinu. Ákvörðunin um að greiða Árbót 30 milljónir var byggð á sandi. Fréttablaðið greindi frá því í nóvember að félagsmálaráðherra, sem þá var Árni Páll Árnason, hefði í samráði við Steingrím J. Sigfús- son fjármálaráðherra samið við meðferðarheimilið Árbót í Aðaldal um bætur fyrir lokun heimilisins. Þetta var gert þvert á vilja Barna- verndarstofu. Í kjölfar umfjöllunarinnar hóf Ríkisendurskoðun athugun á því hvernig farið hefði verið með alla þjónustusamninga milli Barna- verndarstofu og meðferðarheimila frá árinu 1995. Forðast ber uppgjörsgreiðslur Í skýrslunni sem nú hefur verið skilað er farið yfir alla slíka samn- inga. Langmest er fjallað um upp- gjörið við Árbót, sem komið verð- ur að síðar, en einnig stuttlega um eins konar „sanngirnisbætur“ til tveggja annarra meðferðarheim- ila: Torfastaða og Götusmiðjunnar. Þessar þrjár greiðslur þykja þó lítt samanburðarhæfar. Samkomulag félagsmálaráðu- neytis við Torfastaði frá 2005 um 13,5 milljóna greiðslu byggði eink- um á því að Torfastaðir hefðu feng- ið lægri framlög frá ríkinu en önnur sambærileg heimili. Barnaverndar- stofa lagðist þó gegn greiðslunni. Í tilviki Götusmiðjunnar samdi Barnaverndarstofa sjálf um upp- gjörið. 13,7 milljónir voru greidd- ar í laun starfsmanna og 19,9 vegna sannanlegra skulda heim- ilisins. Ríkisendurskoðun telur þó að sú greiðsla hafi ekki átt stoð í samningum, og skuldirnar hafi þar að auki verið til komnar áður en þjónustusamningurinn við Barnaverndarstofu var gerður. Um Árbót segir svo að engin rök hafi staðið til að greiða hjónunum sem ráku heimilið bætur. Almennt er það mat Ríkisendur- skoðunar að forðast beri sérstak- ar uppgjörsgreiðslur sem eiga sér ekki stoð í samningum. Þótt ekk- ert banni þær og þær geti hugsan- lega átt rétt á sér í einhverjum til- vikum verði ekki fullyrt að þessi þrjú heimili hafi átt meira tilkall til þeirra en önnur. „Á þann hátt virðast slíkar greiðslur geta farið í bága við jafnræðissjónarmið. Einn- ig má velta fyrir sér hvort slíkar greiðslur samræmist þeirri hugs- un sem felst í útvistun verkefna með þjónustusamningum þar sem lögmál markaðarins ráða.“ Bótagreiðslur ráðherra til Árbótar byggðar á sandi ■ Ríkisendurskoðun telur rétt að velferðarráðuneyti taki faglega afstöðu til þess hvort dagar einkarekinna meðferðarheimila fyrir börn og unglinga séu hugsanlega liðnir. ■ Greiðslur vegna samningsslita séu gagnsæjar og málefnalegar. ■ Mikilvægt er að velferðarráðuneyti gangi jafnan úr skugga um að upp- sagnir þjónustusamninga séu lögmætar og leiti til ríkislögmanns leiki einhver vafi á um slíkt. ■ Efla þarf eftirlit með þjónustu Barnaverndarstofu. Ríkisendurskoðun telur mikilvægt að velferðarráðuneyti komi á sjálfstæðu ytra eftirliti með fram- kvæmd þjónustusamninga. ■ Setja þarf skýrt viðmið um nýtingarhlutfall heimila. ■ Setja þarf skýrt viðmið um fagmenntun meðferðaraðila. ■ Tryggja þarf að Ríkisendurskoðun berist ársreikningar meðferðarheimila. Ábendingar um úrbætur „Ég er lögfræðingur sjálfur“ Sem áður segir er langmest fjallað um málefni Árbótar í skýrslunni. Meðal þess sem deilt hefur verið um í málinu er hvort uppsagnar- ákvæðið í þjónustusamningnum, sem ákvörðun Barnaverndarstofu byggði á, hafi verið ótvírætt eða ekki. Það er á þá leið að „komi til ófyrirséðra breytinga sem, að mati annars eða beggja samningsaðila, raski forsendum samnings þessa, getur hvor aðili um sig óskað endur- skoðunar eða uppsagnar samnings- ins“. Tiltekið er að slíkur forsendu- brestur geti verið að nýting rýma á heimili minnki til muna, eins og gerðist í Árbót. Steingrímur J. Sigfússon sagði aðspurður að uppsagnarákvæðið væri ekki ótvírætt og því hefðu menn ekki hætt á annað en að semja um bætur. Í tilkynningu frá félags- málaráðuneytinu sagði „að upp- sögn þjónustusamnings á grund- velli forsendubrests hafi verið umdeilanleg“. Þá gagnrýndi Barnaverndar- stofa það einnig harðlega að ekki hefði verið leitað eftir áliti ríkislög- manns á því hvort bótaskylda væri fyrir hendi. Þegar Fréttablaðið spurði Árna Pál Árnason um það atriði í nóvem- ber svaraði hann því til að það hefði ekki þótt nauðsynlegt: „Ég er lög- fræðingur sjálfur og get alveg lesið hvað stendur í þessu uppsagnar- ákvæði. Það er ekki ótvírætt – langt því frá.“ Ekki á að þurfa að deila um það Niðurstaða Ríkisendurskoðunar um þessi tvö atriði gæti hins vegar ekki verið skýrari. „Að mati Ríkisendurskoðunar er þetta [uppsagnar]ákvæði í alla staði ótvírætt,“ segir í skýrslunni. Það hafi auk þess verið nýtt til að segja upp þremur öðrum samningum og því séu „augljós fordæmi“ fyrir að beita því. Eðlilegt hafi verið að segja upp samningnum í ljósi lakrar nýtingar, þótt þolinmæði Barnaverndarstofu hafi reynst heldur lítil undir lokin. Ríkisendurskoðun telur einnig að það hafi augljóslega verið rangt af ráðuneytinu að leita ekki til ríkis- lögmanns. „Mikilvægt er að vel- ferðarráðuneyti gangi jafnan úr skugga um að uppsagnir þjónustu- samninga séu lögmætar og leiti til ríkislögmanns leiki einhver vafi á um slíkt. Ekki á að þurfa að deila um það,“ segir í skýrslunni. Engin málefnaleg rök Bótakrafa Árbótarhjóna byggði einkum á þeim rökum að þau hefðu lagt út í mikinn kostnað við endur- bætur á húsakosti meðferðarheim- ilisins að undirlagi Barnaverndar- stofu og væru stórskuldug vegna þess. Fréttablaðið sagði hins vegar frá því á sínum tíma að þessi bótakrafa hefði aldrei verið studd neinum gögnum, starfseminni hefði verið skipt á milli eignarhaldsfélaga sem hefðu ólíka og óljósa skuldastöðu og að ársreikningar hins skuldsetta fasteignafélags hjónanna hefðu aldrei verið lagðir fram í samninga- viðræðunum. Þá hefur Barnaverndarstofa frá upphafi haldið því fram að tugmillj- óna leigutekjur sem hjónin greiddu sjálfum sér af framlagi ríkisins hefðu átt að duga vel til að greiða niður umræddar skuldir. Greining Ríkisendurskoðunar á ársreikningunum leiðir hið sama í ljós. „Af þessum samanburði virð- ist mega ráða að engin málefnaleg rök hafi legið fyrir því að greiða Árbótarheimilinu sérstaklega vegna skulda eða annars kostnaðar sem rekja mátti til endurbóta eða uppbyggingar á staðnum,“ segir í skýrslunni. ÁRNI PÁLL ÁRNASON milljónir króna voru greiddar til Árbótarhjóna án nokkurrar lagaskyldu eða málefnalegra röksemda, að mati Ríkisendurskoðunar. 30 Frá Tónlistarskóla F.Í.H. Laugardaginn 26. febrúar verður opið hús í Tónlist- arskóla F.Í.H. milli kl. 2 og 4 í tilefni Dags tónlistar- skólanna sem haldinn er hátíðlegur í tónlistarskólum landsins þennan dag. Boðið verður upp á tónlistaratriði nemenda djass- og rokkbrauta og sígildrar brautar, en einnig verður kór skólans með opna æfingu. Gestum og gangandi er boðið að skoða skólann og kynna sér starfið undir leiðsögn kennara og yfir- stjórnar. Léttar kaffiveitingar í boði. Vonumst til að sjá sem flesta ! Skólastjórn. Lifandi tónlist – Lifandi fólk KRISTJÁN ÞÓR JÚLÍUSSON STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

Gongd: