19. júní - 19.06.1977, Qupperneq 8

kjósa konu bara af því að hún sé
kona og kjósa þess vegna á móti
mér.
Hvaða andstöðu hefur þú helst
mætt í þessum kosningum auk
þeirar andstöðu, sem þú mætir
sem kona?
Því miður fylgja gróusögu
prestskosningum alltof oft.
Sögurnar um mig eru víst helst
þær, að ég hafi barið unglings-
stúlkur, gefið þeim eiturlyf og
gert þeim ótalmargt til miska í
starfi minu í þágu Skólaheimilis-
ins Bjargs, en ég átti sæti í 3
manna stjórn þess. Þetta er kallað
,,Bjargsmálið“ og um það virtist
mikið rætt. Fæstir mundu þó, um
hvað það raunverulega snerist.
En það skal ég segja þér. Hjálp-
ræðisherinn stofnaði Skóla-
heimilið Bjarg 1965 fyrir stúlkur,
sem áttu í erfiðleikum einhverra
hluta vegna og réð til starfa þar
sérþjálfaðar norskar konur.
Barnaverndarnefndir ákváðu,
hvað stúlkur fóru á heimilið, en
ríkið greiddi dagpeningana fyrir
þær. Haustið 1967 hvarf ein
stúlknanna, og tel ég, að hún hafi
verið numin á brott. Tveim
dögum síðar birtust blaðaviðtöl
við hana þess efnis, að Bjarg væri
hin versta stofnun. Mögnuð
ófrægingarskrif héldu svo áfram,
mest í Þjóðviljanum. Skóla-
heimilið hafði með höndum
vandasama umönnun unglinga,
sem áttu í miklum erfiðleikum, og
Auður með dætrum sínum.
6
það gat auðvitað ekki unað þess-
um ásökunum og óskaði eftir
opinberri rannsókn. Rannsóknin
leiddi í ljós, að ásakanirnar voru
tilhæfulausar. Stúlkan, sem sögð
var heimildarmaður hringdi síðar
bæði til mín og annarra, sem
málið varðaði, og bað okkur af-
sökunar á ósannindunum. Þó
varð rógurinn og hin langdregna
rannsókn þess valdandi, að óger-
legt var að halda starfseminni
áfram. Hún lagðist niður, en
Hjálpræðisherinn hefur nú um
árabil haft á Bjargi heimili fyrir
öryrkja í tengslum við Klepps-
spítalann. Skólaheimilið var til-
raun til að bæta úr brýnni þörf.
Mér finnst, að þeir, sem réðust
gegn þessu starfi, beri meiri
ábyrgð en aðrir á því, sem síðar
hefur snúist til verri vegar i mál-
um afvegaleiddra stúlkna. Og svo
hafa þeir 10 árum síðar lagt sitt af
mörkum til ósannra slúðursagna i
prestkosningum.
Hverjir innan safnaðanna þar
sem þú sóttir um, heldur þú að
helst hafi látið hafa áhrif á sig, að
þú varst kona samhliða því að
vera prestur?
Ég veit það auðvitað ekki.
Kannski hefði ég átt að fara aðra
umferð í Hafnarfirði og kanna
málið. En ýmsir halda að það séu
konur, frekast rosknar konur, sem
finnist þá lifsstarf sjálfra þeirra
lítilsvirt er konur fara til vinnu út
af heimilunum, og reyndar konur
á öllum aldri, sem óttist um eigið
öryggi og virðingu. Eg veit af
samtölum við konur að nokkuð er
til í þessu. Hins vegar hitti ég lika
margar rosknar konur og gamlar,
sem vildu styðja mig, líka ungar
konur og miðaldra. Konur, sem
sjálfar höfðu farið ótroðnar brau-
tir vildu flestar styðja mig. Og
margar konur, sem sögðust ekki
vera neinar jafnréttiskonur, voru
það samt í reynd. Hinu er ekki
hægt að neita að konur í fjórum
söfnuðum á íslandi hafa fengið
tækifæri til að ráða úrslitum og
kjósa konu til prests — en vildu
það ekki.
Finnst þér ætlast til að þú til-
einkir þér eitthvað sérstakt hátt-
erni, klæðaburð, snyrtingu eða
hárgreiðslu af því að þú ert
prestur?
Þeir, sem vilja mér best, ráð-
leggja mér að vera kvenleg í
klæðaburði. Mér er það að sjálf-
sögðu ljúft. En mikið er deilt um
hvað sé kvenlegt.
Eiga prestskosningar í sinni
núverandi mynd rétt á sér?
Hverjir eru kostirnir ef ein-
hverjir eru og öfugt?
Ég tel að þær eigi ekki rétt á sér
vegna þess að söfnuðirnir rækja
þær ekki af þeirri alúð, sem er
nauðsynleg, heldur láta þær
verða vettvang skrílsláta. Fyrir
umsækjendur eru þær of þung
byrði bæði hvað snertir fyrirhöfn
og fjárútlát, þeim er það vanvirða
að keppa hver við annan um hylli
fólks og það byggist meira á til-
viljun en réttlæti hver kemst til
starfa þar, sem hann óskar.
Kosningar geta klofið söfnuði,
jafnvel svo sættir náist aldrei.
Þjóðkirkjusöfnuðir launa ekki
presta sína sjálfir og eiga því enga
kröfu á að kjósa þá frekar en aðra
embættismenn launaða af ríkinu.
En eigi að halda áfram að kjósa
presta er eðlilegt að líka sé farið
að kjósa sýslumenn, héraðslækna,
kennara, ráðuneytisstarfsmenn o.
s. frv. Kostir prestskosninga ef vel
væri að þeim staðið, væru þeir að
báðir aðilar gætu haft áhrif á
málin en þyrftu ekki að lúta
valdi, sem auðvitað yrði oft beitt
af óréttlæti eins og i öðrum
stöðuveitingum. Kirkjan á að
hafa miklu meira sjálfstæði en
hún hefur.
Þú hefur gengið í gegnum
þrjár prestkosningar á einu ári
— hefur slík eldraun breytt áliti
þínu á kirkjunni, preststarfinu,
jafnréttismálum eða fólki al-
mennt?