Fréttablaðið - 28.04.2011, Blaðsíða 20

20 28. apríl 2011 FIMMTUDAGUR
Sú breyting á samkeppnislögum sem Alþingi samþykkti á dög-
unum felur í sér gífurlega breyt-
ingu á núgildandi lagaumhverfi.
Með umræddri breytingu er Sam-
keppniseftirlitinu veitt heimild til
þess að grípa inn í starfsemi fyr-
irtækja án þess fyrir liggi með
skýrum hætti að um brot á sam-
keppnislögum hafi verið að ræða.
Samkeppniseftirlitið mun því
geta skipt upp fyrirtækjum eða
fyrirskipað „breytingar á atferli
og skipulagi“ þeirra eins og það
er kallað. Heimild þessi er bæði
matskennd og óskýr og því óra-
fjarri þeim skýrleika sem gera
verður til löggjafar samkeppnis-
mála. Fá ef nokkur dæmi eru til
um sambærilegt framsal valds af
hálfu löggjafans.
Fremstu fræðimenn okkar á
sviði samkeppnisréttar bentu á
með sterkum rökum að hið nýja
lagaákvæði samrýmist ekki
ákvæði stjórnarskrár Íslands um
vernd eignarréttar. Þeir bentu
einnig á að Samkeppniseftirlitið
hefur nú þegar víðtækar heim-
ildir til aðgerða og auknar heim-
ildir væru því óþarfar. Svo virð-
ist sem Alþingi hafi virt skoðanir
þeirra að vettugi. Sama á við um
sjónarmið fjölmargra annarra
s.s. hagsmunasamtaka atvinnu-
lífsins. Erfitt er að una við það að
lagaákvæði sem vega að stjórn-
arskrárbundnum réttindum séu
lögfest án skýringa hvernig lög-
gjafinn telji umrætt ákvæði sam-
rýmast stjórnarskránni. Slík
vinnubrögð löggjafans eru vart til
þess fallin að auka tiltrú og traust
meðal hins almenna borgara. Að
búa við sæmilegt réttaröryggi er
grundvallarkrafa sem almenning-
ur gerir til Alþingis.
Sú heimild til uppskiptingar fyr-
irtækja sem nú hefur verið lögfest
er bæði opin og matskennd. Þar
sem slík heimild er til staðar án
þess að um skýrt brot á samkeppn-
islögum hafi verið að ræða, verð-
ur útilokað fyrir stjórnendur fyrir-
tækja að gera sér grein fyrir hvort
samkeppnisyfirvöld séu líkleg til
að grípa inn í rekstur þeirra. Rétt-
aröryggi þeirra sem standa fyrir
atvinnurekstri er þannig stórlega
skert með
lögunum.
Atvinnu-
lífið og sam-
tök þess gera
ekki aðrar
kröfur en að
samkeppn-
islöggjöf sé
skýr og fyr-
irsjáanleg
rétt eins og
gerðar eru
kröfur t i l
fyrirtækja
um skýra og
gegnsæja
starfshætti,
greinargóða
upplýsingaöflun og gott samstarf
við samkeppnisyfirvöld. Óskýr
lagaákvæði um mögulega upp-
skiptingu fyrirtækja kunna enn-
fremur að leiða til þess að stjórnun
og rekstur fyrirtækja verði óskil-
virkari. Síðast en ekki síst eykst
tortryggni milli fyrirtækja og
samkeppnisyfirvalda sem er afar
óheppilegt miðað við atburði síð-
ustu missera.
Sjaldan gengur vel að uppræta skekkjur sem grafið hafa um
sig, hvort heldur þær eru bók-
menntasögulegar eða annars
eðlis. Enn skal þó reynt að segja
sannleikann um kvæði eitt sem
flestir Íslendingar kunna utan-
bókar og syngja hástöfum við
ýmis tækifæri. Lagið sjálft
heyrist einnig oft leikið á söng-
lúðra við marseringar á tylli-
dögum.
Kvæðið heitir frá hendi höf-
undar síns, Steingríms Thor-
steinssonar, Þingvallasöngur,
enda ort handa baráttufundi á
Þingvöllum við Öxará í júnímán-
uði 1885, fjögur erindi, og prent-
að ásamt viðkvæði sem hefst á
orðunum Fram, fram, aldrei að
víkja.
Nokkur von er til þess að menn
héldu að viðkvæði þetta væri
eftir þjóðskáldið úr því að það
fylgdi erindum hans í frumprent-
un. Raunin var öll önnur. Ekki
eitt orð þess er eftir Steingrím
Thorsteinsson. Við eiginhandar-
rit sitt af Þingvallasöng skrifaði
skáldið þessa athugasemd (örlítið
stytt hér): „Viðkvæðið, sem haft
var við kvæði þetta og prentað
með því, þegar það var notað á
þjóðfundinum ... er ekki eftir
mig og heyrir því ekki til. Helgi
Helgason kaupmaður bjó það til,
er hann samdi lag við kvæðið, og
leyfði ég þá, að það fylgdi kvæð-
inu að því sinni, en það heyrir
því ekki til að öðru leyti.“
Í ævisögu Steingríms Thor-
steinssonar, þeirri sem ég tók
saman og gefin var út árið
1964, kom ég þessari athuga-
semd skáldsins á framfæri og
ályktaði jafnframt að þarna fæl-
ist eflaust skýring þess hvers
vegna Steingrímur tók ekki
Þingvallasöng upp í ljóðmæla-
safn sitt, viðbót Helga Helga-
sonar var samgróin laginu og
hefur skáldið „ekki talið rétt að
raska einingu ljóðs og lags“. Og
ennfremur segir þar: „Kvæð-
ið, eins og það kom úr penna
Steingríms, sver sig meir í ætt
við skáldskap hans en eftir að
Fram, fram, aldrei að víkja,
o.s.frv., sem er hávaðasamari
kveðskapur en dæmi eru til í
verkum hans, hefur verið skeytt
aftan við hvert erindi.“
Því sem nú hefur verið sagt
kýs ég að halda til haga vegna
greinar eftir Þröst Ólafsson
hér í blaðinu 19. apríl síðastlið-
inn. Annars er ég honum fylli-
lega samdóma um hina glumru-
legu ljóðlínu Helga Helgasonar,
Fram, fram, aldrei að víkja,
sem raunar ætti að vera kjör-
orð ökuþrjóta sem nóg er af hér-
lendis. Ég fyrirgef hins vegar
stjórnlagaráðsfulltrúum að
þeir skyldu syngja línuna svona
einu sinni í upphitunarskyni og
grípa með því móti fram í fyrir
öðrum, til dæmis þeim valda-
manni sem fór á hnjákollunum
inn í Hvíta húsið í Washing-
ton hér um árið og bað um að
fjórar orustuþotur hið minnsta
hefðu eftirleiðis fasta bækistöð
á Keflavíkurflugvelli, þannig
að hermangi á Íslandi yrði ekki
aflétt. Þeim sanna Íslendingi
hefur orðið tíðrætt síðan um
lappir, að standa í lappirnar.
Nokkur von er til þess að menn héldu
að viðkvæði þetta væri eftir þjóðskáld-
ið úr því að það fylgdi erindum hans í
frumprentun
Sú heimild til
uppskipting-
ar fyrirtækja
sem nú hefur
verið lögfest
er bæði opin
og mats-
kennd
Öxar við ána
Menning
Hannes
Pétursson
skáld
Uppskipting fyrirtækja
Samkeppni
Andrés
Magnússon
framkvæmdastjóri
Samtaka verslunar og
þjónustu
Orri
Hauksson
framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins
Mikið er það dásamlegt að fötl-uð börn skuli eiga óskorað-
an rétt á því að ganga í almenna
skóla. Rétt sem meira að segja er
ein af grundvallarreglum Samein-
uðu þjóðanna um skóla án aðgrein-
ingar. Það er aftur á móti verra að
það virðist henta ráðamönnum í
íslensku skólakerfi að oftúlka þenn-
an rétt og gera hann að skyldu og
gleyma annarri jafn mikilvægri
grein, þar sem kveðið er á um að
þegar almenna skólakerfið upp-
fyllir ekki þarfir fatlaðs barns
getur sérkennsla verið hentugasta
kennsluformið.
Það er ekki sjálfgefið að for-
svarsmenn menntamála í Reykja-
vík kunni skil á öllu sem þeir þurfa
að fjalla um, eins og til dæmis
hverjir geta gengið saman í skóla –
þeir þurfa að leita ráða. Ráðin sem
þeir fá og hlusta á, að því er virðist
gagnrýnislaust, eru frá fólki sem
setur öll fötluð börn í eina skúffu.
Það er grundvallarmunur á því
hvort barn er líkamlega eða vits-
munalega fatlað. Öll börn sem ekki
eru þroskaskert eiga að sjálfsögðu
heima í almennum skóla. Þau sem
þurfa sérstök hjálpartæki eins og
hjólastól eða góð handrið á göngum
fá slíkt og þau sem ekki heyra eða
sjá fá sérstaka aðstoð. Ég hef engar
áhyggjur af þeim börnum. Þau hafa
eðlilega greind og eignast önnur
börn sem félaga og vini á jafnstöð-
ugrunni.
Ráðamenn stefna nú að því að
eyðileggja Öskjuhlíðarskóla. Skól-
inn á ekki lengur að vera fyrir börn
sem mælast með greindarvísitölu
50-70 (kallast „væg“ þroskahöml-
un) nema eitthvað mikið meira
komi til, svo sem fjölfötlun. Reynd-
ar hefur börnum með greindar-
vísitölu 50-70 verið vísað frá skól-
anum í nokkur undanfarin ár og
mér er kunnugt um að mörg þess-
ara barna eiga vonda ævi í sínum
hverfisskóla.
Árið 2009 fékk Öskjuhlíðarskóli
hvatningarverðlaun Öryrkjabanda-
lags Íslands. Og af hverju fékk skól-
inn þessi virtu verðlaun? Jú, vegna
þess að skólinn er framúrskarandi
og sinnir hlutverki sínu gagnvart
nemendum eins vel og nokkur kost-
ur er. Þetta get ég tekið undir því
ég á barnabarn sem átti því láni að
fagna að fá inngöngu í Öskjuhlíð-
arskóla eftir að hafa verið þrjú ár
í sínum hverfisskóla. Fyrsta árið
gekk þokkalega, annað árið illa en
þriðja árið gekk hörmulega, bæði
fyrir barnabarnið mitt sem og hina
eðlilega greindu samnemendur.
Bilið á milli vitsmunalegs þroska á
milli barnabarnsins míns og þeirra
jókst hröðum skrefum eftir því
sem árin liðu. Skólafélagar barna-
barns míns munu allir geta séð um
sig sjálfir og stjórnað lífi sínu sem
fullorðið fólk. Það mun barnabarnið
mitt aldrei geta.
Munurinn á milli þess að vera
með eðlilega greind eða með greind
sem mælist 50-70 er gífurlegur og
mér finnst furðulegt að svo mikil
greindarskerðing skuli kallast
„væg“. Er það til þess draga úr
áfalli foreldra barns þegar í ljós
kemur að barnið þeirra er þroska-
heft eða er það til þess að slá ryki í
augu fólks almennt?
Í mínum huga er það óskiljan-
legt að það eigi að fara að skemma
Öskjuhlíðarskóla. Af hverju á að
eyðileggja það sem er í fullkomnu
lagi? Er ekki nóg af vandamálum
úti um allt svo það sem er í lagi fái
að vera í friði?
Ég skora á skólayfirvöld í
Reykjavík að leyfa Öskjuhlíðar-
skóla að taka við börnum með
„væga“ þroskahömlun og veita
þeim skólagöngu þar sem þau geta
lært og þroskast eftir persónulegri
getu hvers og eins. Þar geta þau átt
góðar stundir með félögum sínum
innan skóla og utan því foreldrar
barna í Öskjuhlíðarskóla telja það
ekki eftir sér að aka barni sínu í
heimsókn til félaga. Það eru mann-
réttindi að ganga í skóla þar sem
allir hlæja að sömu bröndurunum.
Ég er aðskilnaðarsinni
Menntun
Jórunn
Sörensen
framhaldsskólakennari

Opið alla virka daga og
laugardaga kl. 13-18.

Sækjum húsgögnum
Sími 8585908

Komið og gerið góð kaup.
Styrkið gott málefni!
á Eyjarslóð 7 út á Granda.
Opinn
dagur á Ásbrú
30. apríl
12.00–16.00
Frábær
skemmtun og
áhugaverðir
viðburðir
fyrir alla
Risa-
róbótar
Náms-
kynningar
í Keili
Hreysti-
braut fyrir
börnin
PI
PA
R\
TB
W
A
•
S
ÍA
•
1
10
36
3
Í R E Y K J A N E S BÆ
40 MÍN
Nánari dagskrá á asbru.is