Fréttablaðið - 14.06.2011, Blaðsíða 6

14. júní 2011 ÞRIÐJUDAGUR6
Nóatúni 4 · Sími 520 3000
www.sminor.is
A
T
A
R
N
A
Nú eru allar
ryksugur frá
Siemens og
Bosch á
tilboðsverði.
Líttu inn og
gerðu góð kaup!
Umboðsmenn
um land allt.
FRÉTTASKÝRING
Hvernig breyttist litla kvótafrumvarpið
í meðferð þingsins?
Tillögur ríkisstjórnarinnar um
breytingar á fiskveiðistjórnunar-
kerfinu voru lagðar fram á þingi
í tveimur frumvörpum sem hafa
verið kölluð litla og stóra frumvarp-
ið. Í stóra frumvarpinu eru lagðar
til afar umfangsmiklar breytingar
á stjórn fiskveiða en frumvarpið var
ekki afgreitt fyrir þinglok. Umræðu
um það verður því væntanlega fram
haldið í haust.
Litla frumvarpið, sem varð að
lögum á laugardag, er mun minna í
sniðum en hið stóra og raunar fellur
það úr gildi ef og þegar stóra frum-
varpið verður að lögum. Þrátt fyrir
það hefur mikill styr staðið um það
í þinginu og víðar. Svo mikill að á
lokastigum þingsins var því breytt
nokkuð til að um það gæti skapast
meiri sátt.
Litla frumvarpið tónað niður
Veigamestu breytingarnar sem
gerðar eru með litla frumvarpinu
eru tvær. Í fyrsta lagi eru sjávar-
útvegsráðherra á hverju fiskveiði-
ári falin í kringum 4.500 þorsk-
ígildistonn til ráðstöfunar að vild
til að mæta áföllum vegna veru-
legra breytinga á magni kvóta eða
með byggðasjónarmið að leiðarljósi.
Í upphaflegum frumvarpsdrögum
stóð til að ráðherra hefði til ráðstöf-
unar 13.000 tonn þegar allt var talið.
Þessi kvótapottur ráðherra hefur
hins vegar mætt einna harðastri
gagnrýni meðan á meðferð frum-
varpsins hefur staðið.
Í öðru lagi er veiðigjald hækk-
að úr 9,5 prósentum af framlegð
útgerðarinnar í 13,3 prósent. Rétt
eins og í tilfelli kvótapottsins hefur
umfang breytinganna verið minnk-
að frá upphaflegu frumvarpi en þar
var gert ráð fyrir 16,2 prósentum af
framlegð. Þá var fallið frá ákvæði
sem hefði falið í sér að 15 prósent
veiðigjaldsins rynnu til sveitarfé-
laga en upp höfðu komið efasemd-
ir um að ákvæðið stæðist stjórnar-
skrá.
Veiðigjaldið rennur eftir sem
áður í ríkissjóð en það er í raun
umframskattlagning sem útgerðin
sætir til að koma til móts við sjónar-
mið um að þjóðin njóti hluta af auð-
lindaarði sjávarútvegarins.
Stóra frumvarpið róttækara
Stóra frumvarpið gengur, eins og
áður sagði, mun lengra í breyting-
um á fiskveiðistjórnunarkerfinu
en það litla. Raunar er ekki orðum
aukið að segja að þar séu lagðar til
grundvallarbreytingar á núverandi
kerfi.
Í fyrstu grein frumvarpsins er
tekið fram að nytjastofnar á Íslands-
miðum séu þjóðareign sem óheim-
ilt sé að selja eða láta varanlega af
hendi. Ráðherra er hins vegar heim-
ilað að veita einstaklingum eða lög-
aðilum tímabundinn afnotarétt gegn
gjaldi án þess að eignaréttur eða
óafturkallanlegt forræði myndist
yfir veiðiheimildunum.
Aflaheimildum er skipt í tvo
flokka samkvæmt frumvarpinu.
Annars vegar samningsbundin
nýtingarleyfi á þeim og hins vegar
afla sem úthlutað er án samninga
úr fimm „pottum“. Samnings-
bundnu nýtingarleyfin verða veitt
núverandi eigendum aflaheimilda
til fimmtán ára með mögulegri
framlengingu til átta ára. Pottarnir
nefnast strandveiðipottur, byggða-
pottur, leigupottur, línuívilnunar-
pottur og bótapottur. Áætlað er að
allt að 15 prósent þorskígilda verði
í lok fimmtán ára samningstímans
í flokki tvö. Þá gilda sérreglur um
þorsk, ýsu, ufsa og steinbít. Til að
mynda mun allt að helmingur afla-
heimilda þorsks á hverju fiskveiði-
ári umfram 160 þúsund tonn renna
í pottakerfið.
Hafrannsóknastofnun kynnti í
Minni pottur, lægri skattur
Minna frumvarpið um breytingar á fiskveiðistjórnuninni varð að lögum á laugardag. Gengið er skemmra í
hækkun veiðileyfagjalds og færslu veiðiheimilda í pott sem ráðherra úthlutar úr en í upphaflegu frumvarpi.
SJÁVARÚTVEGUR Litla kvótafrumvarpið
svokallaða varð að lögum á laugardag.
Hið stóra bíður hins vegar haustsins.
Upphaflegar tillögur og endanleg lög
20
15
10
5
0
Eldri
lög
Ný lög Fyrri
tillaga
Veiðigjaldið á útgerðina -
prósent af framlegð
Þorskígildistonn í kvótapotti sjávarútvegsráðherra
9%
16,2%
13,3%
Fyrri tillaga
13.000 þorskígildistonn
Ný lög
4.500
þorskígildistonn
vikunni spá sína um vöxt þorsk-
stofnsins næstu fimm árin. Þar var
því spáð að aflamark þorsks árið
2016 gæti numið allt að 260 þúsund
tonnum. Verði sú spá að veruleika
gætu þannig hátt í 50 þúsund tonn
af þorski bæst við í pottana.
Í stóra frumvarpinu er gert ráð
fyrir meiri hækkun veiðigjalds en
í því litla, eða í 19 prósent af fram-
legð. Þá verður veiðigjaldinu skipt
milli ríkissjóðs, sjávarbyggða og
þróunar- og markaðsmála í sjáv-
arútvegi. Loks er veðsetning afla-
heimilda bönnuð og framsal á þeim
verulega takmarkað.
Slagsmál í haust?
Breytingarnar sem ríkisstjórn-
in hyggst gera á stjórn fiskveiða
með stóra frumvarpinu eru mun
umfangsmeiri en þær sem fylgja
litla frumvarpinu. Sé tekið mið
af því hve hörð umræðan um litla
frumvarpið hefur verið undanfarn-
ar vikur má því gera ráð fyrir að
haustið verði síst rólegra í þjóðmála-
umræðunni. Það er þó ólíklegt að
stóra frumvarpið verði borið undir
atkvæðagreiðslu í þinginu óbreytt
þegar þar að kemur. Unnið verður
að því í sjávarútvegs- og landbún-
aðarnefnd þingsins í sumar auk þess
sem von er á mati hagfræðinga-
nefndar undir forystu Axels Hall
á hagrænum áhrifum þess. Líklegt
má því telja að frumvarpið gangi í
gegnum talsverðar breytingar áður
en það verður að lögum, ef það þá
verður það. magnusl@fretttabladid.is
Finnst þér að biskup Íslands
eigi að segja af sér eftir
niðurstöður rannsóknarnefndar
kirkjuþings?
JÁ 74,6%
NEI 25,4%
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Horfir þú á leiki íslenska U-21
árs landsliðsins í knattspyrnu?
Segðu þína skoðun á vísir.is.
STJÓRNMÁL Alþingi lauk störfum
fyrir sumarleyfi á laugardag. Nokk-
ur frumvörp urðu að lögum á síð-
ustu klukkustundum þingsins, þar
á meðal frumvarp um breytingar á
þingsköpum sem kveður meðal ann-
ars á um fækkun fastanefnda þings-
ins úr tólf í átta.
Breytingunum á þingsköpum er
ætlað að styrkja eftirlitshlutverk
Alþingis með framkvæmdarvaldinu.
Verkefni fastanefnda verða þann-
ig ekki bundin við ráðuneytin eins
og verið hefur, heldur verður þeim
skipt niður eftir vinnuálagi.
Fastanefndir þingsins eru því nú
allsherjar- og menntamálanefnd,
atvinnuveganefnd, umhverfis- og
samgöngunefnd, fjárlaganefnd, vel-
ferðarnefnd, efnahags- og viðskipta-
nefnd og loks stjórnskipunar- og eft-
irlitsnefnd.
Breytingunum er einnig ætlað
að auðvelda stjórnarandstöðunni
hverju sinni að koma málum á dag-
skrá.
Meðal annarra frumvarpa sem
urðu að lögum á laugardag má
nefna bandorminn svokallaða um
ráðstafanir í ríkisfjármálum og
frumvarp um framlengingu gjald-
eyrishafta fram á haust. Þá voru
Icesave-lögin frá sumri 2009 felld
úr gildi en þau kváðu á um heim-
ild fjármálaráðherra til að greiða
Bretum og Hollendingum Icesave-
kröfur sínar. - mþl
Ýmis frumvörp að lögum á lokadegi þingsins:
Þingnefndum fækkað
ALÞINGI Þingið lauk störfum að vori á
laugardag. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
RANNSÓKN Íslenskir framhalds-
skólanemar hreyfa sig meira en
áður og verja meiri tíma með for-
eldrum sínum. Þá hefur bóklestur
hópsins dregist verulega saman á
skömmum tíma. Þetta er meðal þess
sem kemur fram í nýrri skýrslu
um hegðun og viðhorf yngri fram-
haldsskólanema sem Rannsóknir og
greining við Háskólann í Reykjavík
hefur unnið.
„Þarna koma aðallega fram
frekar jákvæðir hlutir. Þar má
nefna fleiri samverustundir með
foreldrum, meiri þátttaka í íþrótt-
um og tómstundum og fleira,“ segir
Jón Sigfússon, framkvæmdastjóri
Rannsókna og greiningar.
Þá segir Jón það vekja athygli
hve mjög bóklestur hefur minnk-
að. Hann telur það þó frekar vera
til marks um breytingar á tækni en
nokkuð annað. „Við höfum spurt um
lestur bóka og dagblaða í mörg herr-
ans ár en það vantar kannski núna
að taka tillit til lestrar á vefnum og
í nýjum raftækjum eins og iPad.
Lestur hefur sennilega færst tölu-
vert til slíkra miðla,“ segir Jón.
Í skýrslunni kemur fram að um
18 prósent stúlkna stundi enga lík-
amsrækt en árið 2004 var hlutfall-
ið 27 prósent. Þá stundar þriðjung-
ur stúlkna oftar en fjórum sinnum
í viku líkamsrækt og tæpur helm-
ingur stráka.
Rétt tæplega 30 prósent ung-
menna sögðust ekki lesa neinar
bækur árið 2007 en nú er sú tala
komin í 40 prósent. Þá hefur dag-
blaðalestur dregist enn meira
saman.
Meðal annarra athyglisverðra
tíðinda úr skýrslunni má nefna að
traust á lögreglunni hefur aukist
til muna en traust á Alþingi hefur
minnkað. Þá borða framhalds-
skólanemar meira af ávöxtum og
drekka minna af gosdrykkjum.
Loks verja stúlkur töluvert meiri
tíma í heimanám en strákar. Bæði
kyn verja þó meiri tíma í heima-
nám en árið 2004. - mþl
Ný skýrsla frá rannsóknarmiðstöðinni Rannsóknir og greining við Háskólann í Reykjavík:
Framhaldsskólanemar sífellt heilbrigðari
NEMAR Ungmenni lifa heilbrigðara lífi
nú en áður. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
BANDARÍKIN Barátta yfirvalda við
skógareldana skæðu í Arizona
heldur áfram en íbúum bæjanna
Springerville og Eager var leyft
að snúa aftur til síns heima í
fyrradag.
Yfirvöld vara þó við lélegum
loftgæðum, menguðu drykkjar-
vatni og menguðum mat á svæð-
inu. Þeim íbúum sem eiga við
heilsuvandamál að stríða er
ráðlagt að fara ekki heim að svo
stöddu. Skógareldarnir kviknuðu
29. maí. Enginn hefur látist en sjö
hafa slasast. Alls hafa 29 heimili
orðið eldinum að bráð. - áp
Skógareldar í Arizona:
Íbúum leyft að
snúa aftur heim
ÍTALÍA, AP Silvio Berlusconi, for-
sætisráðherra Ítalíu, beið enn einn
pólitískan ósigur þegar í ljós kom
í gær að ítalska þjóðin hafði hafn-
að þremur lagasetningum hans í
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Þrjú mál voru lögð í dóm kjós-
enda; endurreisn kjarnorkunýt-
ingar, einkavæðing vatnsréttinda
og löggjöf sem hefði hlíft Berl-
usconi frekar gegn lögsóknum.
Þegar stór hluti atkvæða hafði
verið talinn í gær var ljóst að lög-
unum hafði verið hafnað og í ljósi
taps stjórnarflokksins í sveitar-
stjórnarkosningum á dögunum
þykir ljóst að staða Berlusconis
veikist sífellt. - þj
Kjósendur felldu lög á Ítalíu:
Enn eitt áfallið
fyrir Berlusconi
ÁFALL Pólitísk staða Silvio Berlusconi
veiktist enn með ógildingu laga í þjóðar-
atkvæðagreiðslu um helgina.
FRÉTTABLAÐIÐ/AP
KJÖRKASSINN