Fréttablaðið - 14.06.2011, Blaðsíða 12

12 14. júní 2011 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Hafinn er málflutningur í máli fyrrver-andi forsætisráðherra fyrir landsdómi.
Forsaga þessa máls nær aftur til haustsins
2008 er Geir H. Haarde og aðrir fulltrúar
þingflokka á Alþingi ákváðu að skipa rann-
sóknarnefnd Alþingis en skýrslu hennar
var ætlað að liggja til grundvallar ályktun
þingsins um hvort ráðherrar hefðu brotið lög
um ráðherraábyrgð í aðdraganda hrunsins.
Þannig var í árdaga málsins lagt af stað eftir
leiðsögn fyrrverandi forsætisráðherra án
þess að lagðar væru til breytingar á lögum
um ráðherraábyrgð eða landsdóm.
Vorið 2010 ákvað Alþingi að skipa nefnd
þingmanna til að móta afstöðu þingsins til
skýrslunnar og taka ákvörðun um hvort vísa
ætti málum einstakra ráðherra til landsdóms
vegna hugsanlegra brota á lögum um ráð-
herraábyrgð. Þannig skipaði Alþingi okkur
þingmennina til verka eftir vinnulagi og við
lagaumgjörð sem það hafði sjálft ákveðið.
Sérstaklega var leitað eftir því að skipa
þingmenn sem ekki höfðu starfað á Alþingi
þegar hrunið átti sér stað enda talið mikil-
vægt að gæta að fjarlægð þingmanna frá
viðfangsefninu. Sjö af níu nefndarmönnum
töldu að málum þriggja eða fjögurra ráð-
herra ætti að vísa til landsdóms. Það var svo
Alþingi sem ákvað hins vegar að einungis
væri ástæða til að senda mál eins ráðherra
til landsdóms, þ.e. mál fyrrverandi forsætis-
ráðherra.
Málsvörn ráðherrans byggir mikið á að
persónugera stöðu hans. Við vinnu þing-
mannanefndar var hins vegar fagleg og mál-
efnaleg nálgun í fyrirrúmi en verkefnið ekki
persónugert. Þannig tók ég t.d. ekki afstöðu
til mannsins eða KR-ingsins Geirs H. Haarde
við umfjöllun málsins, heldur tók ég afstöðu
til þeirra upplýsinga sem komu fram í viða-
mikilli skýrslu RNA um embættisfærslur
viðkomandi ráðherra. Því er manni spurn
– hvers vegna eru lög um ráðherraábyrgð
ef ekki á að koma til kasta þeirra ef grun-
ur vaknar um embættisglöp? Getur aldrei
komið til þess að ráðherrar geti átt að bera
ábyrgð? Að mínu mati voru til staðar nægar
málsástæður til að vísa ætti málum viðkom-
andi og fleiri til landsdóms þar sem meðal
annarra, okkar vísustu lögspekingar, gætu
ákvarðað hvort fyrrverandi forsætisráðherra
hefði brotið lög um ráðherraábyrgð eða ekki.
Ég taldi þannig að nægar upplýsingar væru
fyrir hendi til þess að vísa málinu áfram til
landsdóms. Með því er ekki sagt fyrir um
sekt eða sakleysi, enda er það landsdóms að
komast að efnislegri niðurstöðu og ber ég
fullt traust til þess að þar njóti Geir sann-
gjarnrar og réttlátrar málsmeðferðar og að
málinu ljúki með efnislega réttri niðurstöðu.
Landsdómur
Vísun til
landsdóms
Magnús Orri
Schram
alþingismaður
TILBOÐ
á 1 lítra
Kókómjólk
Nýjar
og betri
umbúðir!
S
kýrsla rannsóknarnefndar kirkjuþings er vandað plagg.
Hún staðfestir það sem margir töldu í raun liggja fyrir;
að ýmsir starfsmenn og stofnanir kirkjunnar gerðu
mistök þegar ásakanir komu fram um kynferðisbrot á
hendur Ólafi Skúlasyni, þáverandi biskupi Íslands, árið
1996. Alls eru tilgreindir í skýrslunni 23 núlifandi einstaklingar,
sem taldir eru hafa gert mistök í málinu. Þeirra á meðal eru
ýmsir sem enn starfa á vett-
vangi kirkjunnar, þar með tal-
inn biskup Íslands, Karl Sigur-
björnsson.
Í skýrslunni eru hins vegar
tilgreindar þær málsbætur
fyrir þessa einstaklinga, að
vegna deilna innan kirkjunnar
á þessum tíma hafi gætt til-
hneigingar til að líta á ásakanir
fórnarlambanna sem lið í viðleitni andstæðinga biskups til að
koma á hann höggi. Þá er ljóst af lestri skýrslunnar að Ólafur
biskup beitti stöðu sinni sem yfirmaður kirkjunnar mjög ein-
dregið til að knýja fram stuðningsyfirlýsingar undirmanna sinna,
sem rannsóknarnefndin gerir alvarlegar athugasemdir við. Á
það ber jafnframt að líta að margt hefur breytzt í viðhorfi til
kynferðisbrotamála og meðferðar þeirra á þeim fimmtán árum
sem liðin eru frá þessum atburðum.
Ekkert af þessu á þó við um óhönduglega meðferð kirkjunnar á
erindi Guðrúnar Ebbu Ólafsdóttur, dóttur biskupsins fyrrverandi,
er hún leitaði löngu síðar til kirkjunnar. Rannsóknarnefndin telur
Karl biskup bera ábyrgð á þeim mistökum.
Kirkjan hefur að mörgu leyti lært sína lexíu af biskupsmál-
inu svokallaða. Miklar breytingar hafa orðið á viðhorfi og máls-
meðferð innan þjóðkirkjunnar, þar sem fagráð um meðferð kyn-
ferðisbrota tekur nú hratt og vel á málum sem upp koma. Þessar
úrbætur eru raktar í skýrslu rannsóknarnefndarinnar, en jafn-
framt settar fram tillögur um hvernig kirkjan geti gert enn betur.
Biskupsmálið hefur valdið þjóðkirkjunni miklum álitshnekki
og skaða. Með stofnun rannsóknarnefndarinnar hefur kirkjan út
af fyrir sig lýst því yfir að hún hyggist aldrei aftur láta ásakanir
um kynferðisbrot liggja í þagnargildi og þannig stigið skref í átt
til þess að bæta fyrir þann trúnaðarbrest, sem varð milli hennar
og almennings í málinu. En viðbrögðin við skýrslu nefndarinnar
skipta líka miklu máli. Í svarbréfum til nefndarmanna viður-
kenndu fæstir af þjónum kirkjunnar mistök eða vanrækslu. Á
þinginu í dag hljóta þeir að viðurkenna mistök sín og axla á þeim
ábyrgð. Auðmýktin er eina leiðin sem er fær í málinu.
Kirkjan hefur þegar beðið konurnar afsökunar, sem ásökuðu
Ólaf Skúlason, svo og aðra þolendur kynferðisbrota kirkjunnar
manna. Það væri raunar ekki úr vegi að kirkjuþing þakkaði þeim
líka fyrir. Hefðu þær ekki sýnt það hugrekki að stíga fram og
halda málinu til streitu, gæti fólki enn dottið í hug að reyna að
þagga niður ásakanir um kynferðisbrot í kirkjunni.
Viðbrögð kirkjunnar við rannsóknarskýrslu
kirkjuþings skipta miklu máli.
Auðmýkt er
eina leiðin
Furðufréttir og gúrka
Bergþór Ólason sem um tíma starfaði
sem aðstoðarmaður Sturlu Böðvarsson-
ar, þá samgönguráðherra, skrifaði pirr-
ingsgrein í Morgunblaðið á laugardag
þar sem hann furðar sig á fréttaflutningi
af starfi stjórnlagaráðs. Bergþór segir þá
sem sitja í stjórnlagaráði ekkert annað
en fulltrúa í nefnd á vegum
nokkurra þingmanna og
engan varði um niðurstöður
þeirra frekar en niðurstöður
annarra nefnda á vegum
stjórnmálaflokka. „Starf
stjórnlagaráðs á ekkert erindi
í fréttir, hversu mikil sem
„gúrkan“ er,“ segir
Bergþór.
Fréttnæmt?
Þetta er athyglisvert fréttamat hjá
Bergþóri og kannski ástæða til að
fréttamenn hugsi málið betur. Ráðið
vinnur að gerð nýrrar stjórnarskrár fyrir
Ísland sem það mun leggja fyrir Alþingi.
Til starfsins og kosninganna til þingsins
sem nú er orðið ráð hefur Alþingi lagt
hundruð milljóna króna. Hefur
starf ráðsins vakið athygli
erlendis. Það sem skiptir
kannski mestu er að það
er alls ekki útilokað að
stjórnarskrá Íslands verði
breytt í kjölfarið. Augljós-
lega á það ekki erindi
við almenn-
ing.
Betur heima setið …
Karl Sigurbjörnsson biskup er í skýrslu
rannsóknarnefndar kirkjuþings sagður
hafa gert mistök í starfi. Karl hefur ekki
viljað tjá sig um niðurstöðuna en mun
væntanlega rjúfa þögnina í dag á kirkju-
þingi sem kallað hefur verið saman til
að fjalla um niðurstöður skýrslunnar.
Forvitnilegt verður að sjá viðbrögð
Karls en spyrja má hvort hann
hefði ekki betur fylgt fordæmi
nokkurra annarra presta sem
koma við sögu í skýrslunni og
hafa afboðað komu sína á þingið.
Umræðurnar á þinginu yrðu án
efa hreinskiptnari án geranda í
málinu við borðið.
magnusl@frettabladid.is