Fréttablaðið - 14.06.2011, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 14. júní 2011
Við veltum því stundum fyrir okkur hvaðan þeir komu
útrásarvíkingarnir, hvernig þeir
urðu svona miklir asnar. Hvaðan
komu þeir? Því er jafn fljótsvar-
að og það er erfitt að horfast í
augu við það: Útrásarvíkingarnir
komu úr íslenska þjóðardjúpinu
en ekki frá tunglinu. Þetta voru
krakkar aldir upp í Vesturbæn-
um og Breiðholtinu, frá Stykkis-
hólmi, Ísafirði, Garðabæ. Úr
íslenska skólakerfinu. Þeir koma
úr alls konar fjölskyldum og upp
til hópa voru þetta vel menntaðir,
vel gefnir krakkar.
En með höfuðið fullt af órum
og ranghugmyndum; grillum um
eitthvert áskapað ágæti Íslend-
inga, ágæti þess að fylgja ekki
mannasiðum, ágæti þess að taka
alltaf lán en greiða aldrei neitt,
ágæti þess að hugsa ekki áður en
maður tekur ákvarðanir. Lestir
voru gerðir að dyggðum í þeirri
hugmyndafræði sem þeim var
innrætt.
Bláu varðliðarnir
Afdrifaríkust var sú ranghug-
mynd þessara krakka að alla
hluti ætti að leysa á forsend-
um markaðskerfisins og engum
öðrum; annar dóm-
ari væri óhugsandi en
markaðurinn, aðrar
lausnir óhugsandi en
markaðslausnir, annar
þankagangur óhugs-
andi en markaðs-
hyggjan. Markaðurinn
væri vegurinn, sann-
leikurinn og lífið. Þau
streymdu út úr skólun-
um uppfull af þessum
hugsjónum eins og litlir
bláir varðliðar. Þessi
tryllta markaðshyggja
lá að sumu leyti í loft-
inu en hún átti sér sína
talsmenn, sína páfa.
Í bókinni Ævintýra-
eyjan eftir Ármann
Þorvaldsson – einn
æðsta mann Kaup-
þings og útrásarfursta í
Bretlandi – er að finna
kafla þar sem Ármann
segir frá mótunarár-
unum fyrir útrásina.
Meðan Ármann var leitandi sál
og badmintonstjarna stundaði
hann nám við Háskóla Íslands í
sagnfræði – eins og sumir gera til
að leysa lífsgátuna – og þar segir
hann frá því að einn kennarinn
hafi öðrum fremur haft áhrif
á það í hverja átt hugur hans
hneigðist: Hannes Hólmsteinn
Gissurarson.
Hannes hefur um árabil verið
mikill æskulýðsfrömuður innan
Háskólans – ekki síst í stjórn-
málafræði þar sem margir
árgangar af ungmennum hafa
setið við fótskör hans og numið af
honum fræðin: sem er ofsafengin
markaðshyggja, reiðareksstefna
í efnahagsmálum, samkvæmt
þeirri hugmynd að markaður-
inn leiðrétti sig ævinlega sjálfur
vegna síns guðlega eðlis; pening-
araflið – auðvaldið – skuli ævin-
lega ráða enda leiti peningarnir
þangað sem þeir nýtast best.
Hannes Hólmsteinn hefur
þannig innprentað heilu árgöng-
unum af nemendum við Háskóla
Íslands að þeir geti gert það sem
þeim sýnist í viðskiptum, svo
fremi sem þeir gangi á vegum
hins frjálsa markaðar – enda
muni hann refsa þeim ef þau víki
af rétta veginum, vegna síns guð-
lega eðlis. En ekki nóg með það:
Hannes var líka áhrifamesti ráð-
gjafi ríkisstjórna Íslands um
efnahagsmál á síðasta áratug 20.
aldar og fram eftir nýrri öld, var
sá maður sem að öðrum ólöstuð-
um átti ríkastan þátt í að leggja
grunninn að því þjóðfélagi sem
hrundi í október árið 2008 – og
því andrúmslofti sem var allsráð-
andi fram að falli, sjálfumglaðri,
hrokafullri og allt að því nautna-
sjúkri auðhyggjunni. Hann var
páfi auðhyggjunnar.
Eru mannætur í VG?
Frá hruni hefur Hannes verið
við sama heygarðshornið. Hann
hefur skrifað reglulega pistla á
vefsvæði sem heitir pressan.is og
mun á vegum einhverra útrás-
arvíkinga. Mér telst svo til að
pistlar Hannesar á þessu tímabili
séu lauslega talið um það bil þrír
og er þá ótalið ýmisleg orðarusl
og smælki – en hann hefur verið
þeim mun duglegri að birta þá
aftur og aftur. Fyrsti pistillinn
fjallar um kaupmann úr Sjálf-
stæðisflokknum á Seltjarnar-
nesi sem stofnaði lágvöruverslun
sem þróaðist svo samkvæmt lög-
málum hins óhefta markaðskerf-
is á undraskjótum tíma yfir í að
verða einokunarhringur í nánast
öllu sem hægt er að versla með á
Íslandi; grein Hannesar um þenn-
an kaupmann og son hans fjallar
samt ekki um það hversu dásam-
legur vitnisburður þetta sé um
skilvirkni markaðarins, heldur að
téðir kaupmannsfeðgar hafi mis-
notað sér góðar gjafir Davíðs og
markaðarins, sem í huga Hannes-
ar jafngildir sennilega
því sama.
Grein númer tvö
eftir Hannes á pressan.
is fjallar um að VG sé
Rússneski kommún-
istaflokkurinn og að
forráðamenn VG séu
mannætur og stundi
hér stalínískar hreins-
anir: hyggist þannig
skjóta Geir Haarde að
afloknum sýndarrétt-
arhöldum, rétt eins og
íslenskir kommúnistar
hafi gert um árabil líkt
og Þór Whitehead hafi
sannað. Þriðja grein-
in fjallar svo um það
hversu góður rithöf-
undur Einar Már Guð-
mundsson sé – ólíkt
öðrum höfundum sem
ekki hafa fallist á að
Davíð Oddsson sé sólin
og hugmyndir hans
jafngildi hinstu rökum
tilverunnar. Það hlýtur að vera
gaman fyrir Einar Má að hafa
slíka loftungu sér við eyra.
Eitt er að Hannes Hólmsteinn
skuli enn vera svona staffír-
ugur. Að hann skuli enn þver-
skallast við að horfast í augu við
guðinn sem brást – markaðinn
– gjaldþrot þeirrar stefnu sem
hann átti drýgstan þátt í sjálfur
að koma hér á. Væri maður jafn
ófyrirleitinn og hann í að draga
upp sögulegar hliðstæður mætti
líkja þessu við að Goebbels hefði
eftir fall nasismans haldið áfram
iðju sinni og reynt að sannfæra
fólk um að allt hefði þetta verið
Krupp-samsteypunni að kenna.
Hitt er verra, og satt að segja
óskiljanlegt, að Háskóli Íslands
láti sér sæma að veita þessum
manni óheftan aðgang að æsku-
fólki þessa lands, til að fylla
höfuð þess af órum og ranghug-
myndum – ekki síst eftir að hann
varð uppvís að einhverjum stór-
felldasta ritstuldi Íslandssögunn-
ar – en það var víst allt bara frá
kommúnistum.
Nú geisar orrustan um söguna.
Hvernig hrunið skal túlkað: brást
kerfið sem Hannes og félagar
komu hér á eða brugðust einstak-
lingar í fullkomnu kerfi? Því er
auðsvarað. Útrásardólgarnir voru
ekki óvinir markaðshyggjunnar.
Hannes
Hólmsteinn
hefur þannig
innprentað
heilu ár-
göngunum af
nemendum
við Háskóla
Íslands að
þeir geti
gert það sem
þeim sýnist í
viðskiptum
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
Góð aðstaða og veitingar á hátíðarsvæðinu.
Kjörorð sumarsins er NÚNA FER ÉG VESTUR!
Dagskrá
10:00 Hátíðarsvæðið opnað, sölubásar og veitingatjöld.
11:00 Útskriftarathöfn Háskólaseturs Vestfjarða.
12:30 Hópsigling smábáta frá Bíldudal, lending kl. 12:30.
13:00 Hátíðarmessa í Minningarkapellu Jóns Sigurðssonar að Hrafnseyri. Séra Agnes M.
Sigurðardóttir sóknarprestur í Bolungarvík og prófastur í Vestfjarðaprófastsdæmi prédikar.
Séra Guðrún Edda Gunnarsdóttir sóknarprestur Hrafnseyrarkirkju þjónar fyrir altari. Kirkjukór
Þingeyrar syngur. Organisti: Margrét Gunnarsdóttir. Meðhjálpari: Davíð H. Kristjánsson.
14:00 Lúðrasveit Tónlistarskóla Ísafjarðar.
Stjórnandi: Dagný Arnalds.
14:30 Hátíðardagskrá á útisviði
- Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, leggur blómsveig að Minningarsteini
Jóns Sigurðssonar.
- Jóhanna Sigurðardóttir, forsætisráðherra, setur hátíðina.
- Hátíðarræða: Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson.
- Kveðja frá Vestur-Íslendingum: David Gislason.
- Fjallkona Vestfjarða.
- Elfar Logi Hannesson: Brot úr einleik um Jón Sigurðsson.
- Ávarp: Sólveig Pétursdóttir, formaður afmælisnefndar.
- Tónlistardagskrá: Sigrún Hjálmtýsdóttir, Björgvin Halldórsson,
Karlakórinn Ernir, Karlakórinn Vestri, Eyþór Gunnarsson og Þórir Baldursson.
Stjórnandi: Guðni Franzson.
Brimlending - Lag: Áskell Jónsson, ljóð: Davíð Stefánsson.
Nú sefur jörðin - Lag: Þorvaldur Blöndal, ljóð: Davíð Stefánsson.
Sjá dagar koma - Lag: Sigurður Þórðarson, ljóð: Davíð Stefánsson.
Ég bið að heilsa! - Lag: Ingi T. Lárusson, ljóð: Jónas Hallgrímsson.
Íslandslag - Lag: Björgvin Guðmundsson, ljóð: Grímur Thomsen.
Rósin - Lag: Friðrik Jónsson, ljóð: Guðmundur G. Halldórsson.
Lofsöngur, Ó guð vors lands, með þátttöku hátíðargesta.
Lag: Sveinbjörn Sveinbjörnsson, ljóð: Matthías Jochumsson.
- Ávarp: Eiríkur Finnur Greipsson, formaður Hrafnseyrarnefndar.
- Sýningin “Líf í þágu þjóðar - Jón Sigurðsson 1811-1879” opnuð.
Formlegri hátíðardagskrá lýkur.
Kynnir er Ásthildur Sturludóttir, bæjarstjóri í Vesturbyggð.
17:00 Elfar Logi Hannesson frumflytur einleik sinn um Jón Sigurðsson í fullri
lengd í Minningarkapellunni.
Glímumenn frá Glímufélaginu Herði á Ísafirði sýna íslenska glímu.
Verðlaunagripurinn Vestfjarðabeltið verður til sýnis.
Í burstabænum verða sýndar teikningar af Jóni Sigurðssyni
eftir nemendur 6. bekkjar grunnskólanna á Vestfjörðum.
Hrafnseyrarhátíð 17. júní 2011
Afmælisnefnd Jóns Sigurðssonar og Hrafnseyrarnefnd bjóða til þjóðhátíðar
á Hrafnseyri við Arnarfjörð 17. júní n.k. í tilefni af opnun sýningarinnar
„Líf í þágu þjóðar“ í Safni Jóns Sigurðssonar og þess, að tvöhundruð ár verða
þá liðin frá fæðingu hans.
Afmælisnefnd Jóns Sigurðssonar og Hrafnseyrarnefnd
Sjá nánar: www.jonsigurdsson.is
Aðgangur að hinni nýju sýningu á Hrafnseyri er ókeypis í allt sumar!
Guðinn sem
brást