Fréttablaðið - 19.08.2011, Blaðsíða 19

FÖSTUDAGUR 19. ágúst 2011 19
Ríkið mun hjálpa
Sumir leigja þær íbúðir sem þeir búa í. Aðrir eiga þær
íbúðir sem þeir búa í. Flestir
þeirra sem eiga íbúðirnar eiga
þær þó einungis í þeim skiln-
ingi að þeir hafa skuldbundið
sig til að greiða einhverjum
öðrum stóran hluta tekna sinna
nær alla starfsævi fyrir að fá
að búa þar.
Þú átt íbúðina en bankinn á
þig. Snilldarfyrirkomulag.
Þeir sem leigðu á árunum
fyrir bankahrun fengu stund-
um að heyra að það væri
algjört rugl. Óskynsamlegt
væri að borga upp lán fyrir
aðra og vera ekkert að „eign-
ast“ í íbúðinni. Ættingjar lögðu
sig fram við að hjálpa næstu
kynslóð með útborgunina svo
hún gæti farið að eignast sínar
íbúðir. „Er Titanic að sigla úr
höfn á eftir? Ég skal lána þér
fyrir miðanum!“
Nú vildu margir vera í þeirri
stöðu að eiga nákvæmlega
ekkert í íbúðinni sinni. Það er
nefnilega mun skárra að eiga
ekkert en að eiga minna en
ekkert, eins og raunin er gjarn-
an. Þá vilja menn fara að leigja,
raðirnar í leiguhúsnæði lengj-
ast og verðið hækkar.
Platbætur
Sú umræða hefur komið upp að
undanförnu að samræma þyrfti
húsaleigubætur og vaxtabætur.
Það er góð hugmynd. Rökrétt-
asta og einfaldasta samræming-
in væri að leggja hvort tveggja
niður og láta fólk kaupa og
leigja eigin íbúðir sjálft en ekki
með aðstoð annarra.
Hafi menn áhuga á að stuðla
að tekjujöfnun eiga þeir að
nota til þess skattkerfið með
sínum skattþrepum og persónu-
afsláttum en ekki að nota til
þess bótakerfi sem er í raun
bara plat.
Hugmyndin með vaxtabótum
ætti að vera að hvetja fólk til
að kaupa sér íbúð, frekar en að
leigja. Hugmyndin með húsa-
leigubótum er að hvetja fólk til
að leigja sér íbúðir, væntanlega
frekar en að vera á götunni.
Við erum sem sagt með bætur
fyrir alla þá sem eru að leigja
íbúð eða að borga af henni. Það
er ansi mikið af fólki.
Bætur eiga að bæta mönnum
eitthvað. En hvers vegna á að
bæta fólki það að það hafi eign-
ast börn? Hvers vegna að bæta
mönnum það að þeir séu að
reyna að eignast íbúð? Eða hafi
lent í því að vera leigjendur?
Allir borga massaskatta og
flestir fá einhverjar bætur.
Hvernig væri að taka út milli-
liðinn og leyfa fólki að halda
eftir eigin peningum og nota þá
í það sem því sýnist?
Þegar við skoðum áhrif
vaxtabóta í heild sinni væru
þau hin sömu ef lagður væri 8%
viðbótarskattur á millitekjur á
bilinu frá 200 upp í 800 þúsund
og skattleysismörkin hækkuð
um 50 þúsund. Þá vakna strax
nokkrar spurningar. Í fyrsta
lagi: Af hverju eiga þeir sem
eru að borga af íbúð að hafa
hærri skattleysismörk en aðrir?
Í öðru lagi: Ef við værum að
koma á nýjum skatti, myndum
við láta hann ná til tekna á
bilinu frá 200 upp í 800 þúsund?
Þetta er vandinn í hnotskurn.
Allar tekjutengdar bætur
hafa sömu virkni og sérstakir
skattar á lág- og millitekjufólk.
Barnabætur jafngilda milli-
tekjuskatti. Vaxtabætur og
húsaleigubætur gera það einnig.
Hugmyndir um tekjutengingu
gjaldskráa Reykjavíkurborgar
eru af sama meiði. Enn einn
millitekjuskatturinn.
Íbúðaleigusjóður
Nú er farið að bera á hugmynd-
um um sérstakt opinbert leigu-
félag til að leigja út þær íbúðir
sem Íbúðalánasjóður hefur
tekið til sín. Eitt af því sem
hækkar leiguverð er að fleiri
vilja taka íbúðir á leigu en eru
að leigja þær út. Sneggsta og
skynsamlegasta leiðin út úr því
er að láta Íbúðalánasjóð selja
þær fjölmörgu íbúðir sem hann
á en ekki að dúndra ríkinu inn á
leigumarkað í beinni samkeppni
við húseigendur og leigufélög.
Ríkið er meðvirkt apparat
Þegar allir vildu kaupa sér íbúð
bjó ríkið til 90% lán og svo gátu
allir keypt sér íbúð og allir
gerðu. Nú þegar allir vilja leigja
sér íbúð mun ekki vanta stjórn-
málamenn sem munu lofa leið-
um til að gera öllum kleift að
geta leigt sér íbúð. Jafnvel með
smellnum auglýsingum í sjón-
varpi. Þær hugmyndir munu
hljóma jafn vel og hugmyndirn-
ar um 90% lánin. Og vera jafn
vondar.
Pawel Bartoszek
Stærðfræðingur
Í DAG
Nú þegar allir vilja leigja sér íbúð mun
ekki vanta stjórnmálamenn sem munu
lofa leiðum til að gera öllum kleift að
geta leigt sér íbúð.
Þegar ég heyrði fyrst af því að verkfall leikskólakennara
væri yfirvofandi hélt ég í ein-
feldni minni að það kæmi ekki til
verkfalls. Ég hélt að við hugsuðum
öðruvísi eftir hrunið og kynnum
betur að meta þá hluti sem skipta
raunverulegu máli. En ef til vill
var ég aðeins of fljót á mér því svo
virðist sem það stefni í að þessi
stétt þurfi að berjast með blóði,
svita og tárum fyrir eðli legum
kjarabótum.
Ég velti fyrir mér hver ástæðan
er fyrir því að störf þessarar stétt-
ar hafi ekki verið metin að verð-
leikum? Ekki er lélegri menntun
um að kenna, þar sem leikskóla-
kennarar hafa að baki krefjandi
háskólanám. Og varla er það svo
að hægt sé að halda því fram að
það sé svo lítið að gera hjá þeim
í vinnunni. Enn síður er lítilli
ábyrgð um að kenna, þar sem við
erum alltaf að halda því fram að
börnin séu það mikilvægasta sem
við eigum, að þau séu framtíðin og
því þurfi að hlúa sérstaklega vel
að þeim.
Nei, þetta á ekki við rök að styðj-
ast. Ætli ástæðan sé ekki frek-
ar sú að við sitjum föst í gömlum
hjól förum og eigum erfitt með að
koma okkur upp úr þeim, þar sem
þau eru orðin svo djúp og fastmörk-
uð í menningu okkar og samfélagi.
Það er gamalgróin staðalmynd af
leikskólakennurum að þeir séu gott
og rólegt fólk sem vinni skemmti-
legt en mjög krefjandi starf fyrir
lágmarks laun en það sé allt í lagi
því þetta starf sé unnið af hugsjón.
En þó svo að flestir leikskólakenn-
arar hljóti að veljast í þetta starf af
hugsjón vilja þeir eðli málsins sam-
kvæmt fá mannsæmandi laun fyrir
sína vinnu og geta framfleytt fjöl-
skyldum sínum. Það skil ég mjög
vel og hvet því alla til að lýsa yfir
fullum stuðningi við kjarabaráttu
leikskólakennara.
Hættum að sætta okkur við hið
mikla bil sem búið er að myndast
milli tekjuhópa á Íslandi og spyrn-
um við fótum. Reynum í eitt skipti
fyrir öll að læra eitthvað af því
sem á undan er gengið og förum að
átta okkur á að það er mun skárra
að allir hafi nóg fyrir sig og sína en
að sumir hafi allt of mikið á meðan
aðrir hafa nánast ekki neitt.
Föst í göml-
um hjólförum
Kjaramál
Svanhildur Anna
Bragadóttir
móðir þriggja
leikskólabarna