Faxi - 01.01.1983, Blaðsíða 17

Ævimmningar
Þorgríms St.
Eyjólfssonar
Þorgrímur Stefán Eyjólfsson, fyrrum
framkvæmdastjóri, sá sem hér verður
rætt við lést í desembermánuði 1977.
Þegar viðtal þetta var hljóðritað t októ-
bermánuði sama ár var honum Ijóst að
hann átti aðeins skammt eftir ólifað.
Þeirri vitneskju tók hann með karl-.
mennsku og hugarró. Hófsemi í ummæl-
um um menn og málefni varhonum eigin-
leg. Þá kryddaði hann gjaman frásagnir
sinar með gamansögum ýmsum. Þor-
grímur tók virkan þátt í félagsmálum i
heimabyggð sinni, sat þar lengi i hrepps-
nefnd og síðar í bæjartjóm Keflavíkur.
Hann var einn af frumkvöðlum í málum
frystihúsa, og formaður í stjóm Spari-
sjóðsins í Keflavík. Þá veitti hann lengi
forstöðu versluninni Þorsteinsbúð í
Keflavík. Seinustu árin var hann um-
boðsmaður Brunabótafélags íslands í
Keflavík.
Viðtalsþættir þessir, vom hljóðritaðir
á heimili þeirra hjóna, Þorgríms og
Eiríku Amadóttur, konu hans.
VIÐTAL PETUR PETURSSON PULUR
I upphafi spyrjum við Þor-
grun um hús hans, en það þótti
nýstárlegt og stinga í stúf við
Vggð þá er fyrir var. Fyrst er
hann spurður um álit manna á
þessari húsasmíð.
Sannleikurinn er sá, að þegar ég
lét byggja þetta hús, og sérstaklega
eftir að það fór að rísa af grunni,
þá var það dálítið óvenjulegt og
stakk í stúf við þau hús, sem fyrir
yoru í kaupstaðnum á þeim tíma.
Flest hús voru byggð þá á mjög
svipaðan hátt. Smiðirnir, sem
byggðu voru líka húsameistararn-
lr- Hvort þeir hafa teiknað þau á
a þeim tíma eða þetta hefur verið
af vandvirkni, því það má segja að
vandvirkir voru þeir þessir menn,
sem unnu þessi störf, eða þá að
þeir hafa haft þetta algjörlega í
sinum huga hvernig þetta ætti að
vera, sem ég býst nú frekar við, þá
var svipurinn mjög líkur á þeim
húsum öllum. Þegar að ég réðist í
að byggja þetta hús, það mun hafa
verið árið 1935, þá fékk ég Gunn-
'aug Halldórsson, frá Vestmanna-
eyjum til þess að teikna húsið fyrir
ohg- Hann kom hér, skoðaði að-
stæður á lóðinni og kom svo með
teikningarnar. Húsið var frá-
brugðið því, sem áður hafði tíðk-
ast, en ég og kona mín, við vorum
að leita hér eftireinhverju nýju, og
þótti þetta mjög svo glæsilegt eftir
aö hann útskýrði það fyrir okkur.
^érstaklega fannst okkur að inn-
réttingar hússins væru mjög heppi-
legar. Sjálfur hafði ég verið að
gera mér í hugarlund innréttingar
að húsi. Hafði verið að teikna
þetta upp, og mikið skelfing var
það nú mikill munur sem mér
hafði dottið í hug, og það sem arki-
tektinn kom svo með á sínum
tíma. Þegar húsið reis svo af
grunni, þá gerðist það að mönnum
þótti þetta all nýstárlegt, og ég
man að einn góðkunningi minn,
sem bjó hér neðar í götunni, kom
hér einu sinni inn, þegar að upp-
sláttur var nú undir loftum, niður í
kjallara og segir við mig: ,,,Hvað
tekur þetta fjós margar kýr?“. Mér
varð nú heldur svarafátt. Mér þótti
húsi mínu ekki virðing gerð með
þessu, sem þarna kom fram, en
það voru fleiri, sem höfðu ýmigust
á útliti hússins. Reykháfur all nýst-
árlegur sneri að götu, og hann
stakk marga. Sömuleiðis glugga-
skipan þannig að það sneru ekki
margir gluggar að götu, en götu-
hliðin snýr móti norðri og arkitekt-
inn hefur talið heppilegra, að við
nytum sólarinnar, og hefðum birt-
una sunnanmegin á húsinu, og hef-
ur það reynst okkur vel á þessum
árum, sem að við höfum búið hér.
Hvað sögðu smiðir um þetta?
Hvemig leist þeim á mannvirk-
ið?
Smiðurinn, vandaður, heiðar-
legur, duglegur og elskulegur
maður Skúli Kári Högnason, hann
var ekki í upphafi mjög ánægður
með útlit hússins, og lét hann það
nú í ljós við mig og meira að segja
barst þetta til Gunnlaugs Haltdórs-
sonar. Gunnlaugur tók þetta, að
ég held, dálítið nærri sér. Um þetta
leyti var sýning einhver úti í Nor-
egi, og hann sendi þessa teikningu
til Noregs. Mér hefur verið tjáð,
að hann hafi fengið önnur verð-
laun fyrir húsið, þar úti.
En um smiðinn sjálfan er það að
segja, að við vorum góðkunningj-
ar, og hann kom nokkuð oft til mín
eftir að smíði hússins lauk. Einn
sunnudagsmorgun sátum við
hérna inni í stofu og vorum að fá'
okkur kaffisopa. Þá sagði hann
svona blátt áfram: ,,Ég skal segja
þér nokkuð Þorgrímur, að mér er
bara farið að þykja það fallegt.“’
Svo að þið hafið mátt vel við
una, öll.
Já, við máttum öll vel við una.
Síðan höfum við heyrt mörg hrós-
yrði um þetta hús frá mörgum, og
svo eru náttúrulega til aðrir, sem
ekki hafa sama smekk og það væri
nú vont ef allir hefðu sama smekk-
inn á hlutunum.
Þú gætir rifjað eitthvað upp
frá fyrstu árum þínum hér í
Keflavík, hvemig umhorfs var
þá. Hvaða ár komstu hingað?
Ég kom hingað árið 1907. Ég
man nú lítið frá því ári, því að þá
var ég aðeins tveggja ára gamall,
en það er mjög mikil breyting á frá
þeim tíma. Náttúrlega þekkti ég
þær af eigin raun, því að ég var
upphaflega hér hjá Þorgrími,
lækni hér í Keflavík, og þar var
aldrei neinn húsaskortur, nægt
húsrými, en ég átti nú marga góða
kunningja og jafnaldra og kom
víða við eins og gerist og gengur
með krakka á þeim árum, og það
má segja það að víða var þröngt
búið, og mundi nú ekki öllum falla
það, nú á dögum. En hitt er annað
mál að þegar að gesti bar að garði í
þá daga í þessum þröngu húsa-
kynnum, þá virtist aldrei vera það
þröngt að ekki væri hægt að
þrengja að sér, til þess að búa
gestum næturstað og veita annan
greiða.
FRAMHALD
ÍNÆSTA BLAÐI
Hús það sem um er rœtt í byrjun viðtalsins er Hafnargata 42. Porgrímur þótti spar á
glugga út að götu og austanátt, þar var aðeins einn lítill gluggi, þótti hiis hans því
allnýstárlegt en eins og myndin sýnir var bakhlið hiíssins hin veglegasta.
FAXI-17